Cúm A có bị lây không? Sự thật bạn cần biết để bảo vệ cả gia đình

Cúm A có bị lây không?

Virus cúm A dễ lây lan qua giọt bắn và tiếp xúc trong sinh hoạt hằng ngày

Cúm A có lây và lây rất nhanh, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cúm A là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp do các chủng virus như H1N1, H3N2, H5N1, H7N9 gây ra. Virus cúm A có thể lây từ người sang người thông qua giọt bắn khi nói chuyện, ho, hắt hơi hoặc sổ mũi. Ngoài ra, virus cũng có thể bám trên tay và các vật dụng xung quanh, rồi xâm nhập vào cơ thể khi bạn vô tình dụi mắt, chạm mũi hay miệng.

Mỗi năm, Việt Nam ghi nhận hơn 800.000 ca mắc cúm, chủ yếu là cúm A (H1N1, H3N2) và cúm B (Yamagata, Victoria). Riêng năm 2019 đã có hơn 400.000 người nhiễm cúm, trong đó có nhiều ca diễn biến nặng. Đến năm 2022, số ca cúm A tăng mạnh bất thường ngay giữa mùa hè, khiến nhiều người phải nhập viện và thậm chí phải thở máy hỗ trợ hô hấp.

Tìm hiểu thêm: 7+ Địa chỉ xét nghiệm cúm A (có lấy mẫu tại nhà) nhanh, rẻ tại Hà Nội

Cúm A lây qua những con đường nào?

Virus cúm A rất dễ lây chủ yếu qua đường hô hấp và đường tiếp xúc hằng ngày.

Lây qua đường hô hấp

Virus cúm A lây qua giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho hoặc hắt hơi

Đây là con đường phổ biến nhất. Khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc sổ mũi, các giọt bắn nhỏ chứa virus cúm A sẽ phát tán trong không khí. Nếu bạn đứng gần trong phạm vi khoảng 2 mét, virus có thể xâm nhập vào mũi hoặc miệng và gây nhiễm bệnh.

Lây qua tiếp xúc

Virus cúm A có thể bám lâu trên tay nắm cửa, bàn ghế, tiền giấy và lây qua tiếp xúc gián tiếp

Virus cúm A cũng có thể bám lên các bề mặt xung quanh như tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại, khăn giấy... Khi bạn chạm vào những vật này rồi vô tình đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng, virus sẽ theo đó xâm nhập vào cơ thể.

Các nghiên cứu cho thấy virus cúm A có thể sống khá lâu trong môi trường:

• Tới 24 giờ trên bề mặt cứng (tay nắm cửa, bàn ghế...)

• Khoảng 12 giờ trên vải hoặc khăn giấy

• Và thậm chí vài tuần nếu bám trên tiền giấy.

Điều này có nghĩa là nguy cơ lây nhiễm có thể xảy ra ở bất cứ đâu không chỉ khi tiếp xúc trực tiếp với người bệnh mà cả khi bạn chạm vào đồ vật có chứa virus.

Tham khảo thêm:  Xét nghiệm cúm A ở đâu? Gợi ý địa chỉ uy tín, nhanh chóng

Thời điểm nào bạn dễ mắc cúm A nhất?

Thời điểm dễ lây nhiễm cúm A nhất là khi thời tiết giao mùa

Virus cúm A thường bùng phát mạnh khi thời tiết giao mùa, đặc biệt là lúc chuyển sang lạnh và hanh khô - môi trường thuận lợi để virus tồn tại và lây lan.

Một người trưởng thành bị cúm A có thể lây cho người khác ngay cả khi chưa có triệu chứng, thường là từ 1 ngày trước khi phát bệnh và kéo dài 5-7 ngày sau đó. Trong khoảng 3-4 ngày đầu kể từ khi bắt đầu có triệu chứng (sốt, ho, sổ mũi...), virus hoạt động mạnh nhất và khả năng lây lan cao nhất.

Với trẻ em, người cao tuổi hoặc người có sức đề kháng yếu, thời gian có thể lây cho người khác sẽ dài hơn, vì cơ thể loại bỏ virus chậm hơn.

Tham khảo thêm: Cúm A uống thuốc gì nhanh khỏi không để lại tác dụng phụ?

Những ai dễ lây nhiễm cúm A

Hầu như ai cũng có thể mắc cúm A, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn và dễ gặp biến chứng nặng nếu bị nhiễm bệnh. Dưới đây là những đối tượng cần đặc biệt lưu ý:

Trẻ em

Trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 2 tuổi, rất dễ bị cúm A vì hệ miễn dịch còn yếu, chưa hoàn thiện.

• Giai đoạn này, kháng thể từ mẹ truyền sang đã giảm, trong khi trẻ chưa được tiêm đủ vắc xin cúm.

• Trẻ lại thường xuyên đến trường, tiếp xúc gần với bạn bè, nên nguy cơ lây nhiễm cao hơn.

Vì vậy, phụ huynh cần theo dõi sát sao khi trẻ có biểu hiện sốt, ho, sổ mũi và cho trẻ đi khám sớm.

Người cao tuổi (trên 65 tuổi)

Khi tuổi càng cao, sức đề kháng và các chức năng cơ thể suy giảm, khiến người lớn tuổi dễ bị virus tấn công, đặc biệt là vào mùa lạnh, hanh khô.

• Hệ hô hấp thường bị ảnh hưởng nặng, dễ dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp hoặc biến chứng tim mạch.

Tiêm vắc xin cúm định kỳ là cách hiệu quả giúp người cao tuổi giảm nguy cơ mắc bệnh.

Phụ nữ mang thai

Khi mang thai, hệ miễn dịch yếu hơn, nên phụ nữ mang thai rất dễ nhiễm cúm A.

• Nếu không điều trị kịp thời, cúm A có thể gây viêm phổi, viêm phế quản và ảnh hưởng đến thai nhi.

• Trường hợp nặng có thể dẫn đến sảy thai, sinh non hoặc ảnh hưởng sự phát triển của thai.

Phụ nữ mang thai nên được bác sĩ hướng dẫn tiêm phòng cúm an toàn trong thai kỳ để bảo vệ cả mẹ và bé.

Người có bệnh lý mạn tính

Những người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, suy gan, suy thận, COPD, hen phế quản… có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng khi nhiễm cúm A.

• Virus cúm có thể làm vỡ mảng xơ vữa động mạch, gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

• Người bị bệnh phổi mạn tính dễ bị viêm phổi, suy hô hấp, nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị sớm.

Cách phòng ngừa cúm A

Cúm A là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp dễ lây và thường bùng phát theo mùa, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả nếu mỗi người chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng. Dưới đây là những khuyến cáo từ Bộ Y tế bạn nên thực hiện:

Đi khám và cách ly sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ

Chủ động đi khám và cách ly sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ cúm A

Khi xuất hiện các triệu chứng như sốt, ho, đau họng, sổ mũi, mệt mỏi, nhức mỏi người..., bạn nên tạm thời cách ly, đeo khẩu trang và đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm và chẩn đoán sớm.

Việc phát hiện sớm giúp điều trị kịp thời, đồng thời giảm nguy cơ lây nhiễm cho người xung quanh.

Giữ vệ sinh cá nhân và rửa tay thường xuyên

• Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn sau khi đi vệ sinh, chạm vào tay nắm cửa, điện thoại, hoặc đến nơi đông người.

• Tắm gội sạch sẽ mỗi ngày, đặc biệt sau khi ra ngoài.

• Hạn chế tụ tập đông người, nếu phải ra ngoài thì đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.

Vệ sinh không gian sống và làm việc

Giữ nhà cửa và nơi làm việc sạch sẽ, thông thoáng giúp hạn chế lây nhiễm virus cúm A

• Lau dọn nhà cửa, bàn ghế, tay nắm cửa, thiết bị điện tử thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn.

• Mở cửa sổ để không khí lưu thông, giữ không gian sống thông thoáng, nhiều ánh sáng.

Tăng cường sức đề kháng

• Ăn uống đủ chất, bổ sung rau xanh, trái cây, vitamin C.

• Tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.

• Duy trì lối sống lành mạnh giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn.

Tiêm vắc xin phòng cúm đầy đủ và đúng lịch

Tiêm vắc xin phòng cúm đầy đủ và đúng lịch giúp bảo vệ hiệu quả trước mùa dịch cúm A

• Tiêm vắc xin cúm là cách phòng bệnh hiệu quả nhất, đặc biệt với trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền.

• Tại Việt Nam, cúm thường bùng phát mạnh vào tháng 3-4 và 9-10 hàng năm, do đó bạn nên tiêm vắc xin sớm, trước mùa dịch để được bảo vệ tối đa.

Kết luận

Tóm lại, câu trả lời cho thắc mắc “Cúm A có bị lây không?” là có và lây rất nhanh nếu bạn chủ quan. Virus cúm A có thể phát tán trong không khí, bám trên đồ vật xung quanh và lây qua những tiếp xúc nhỏ nhất trong sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng cách giữ vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, tiêm vắc xin đầy đủ và đi khám sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ. Chủ động bảo vệ bản thân cũng chính là bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình nhất là trong mùa cúm đang có xu hướng tăng cao.

Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng giống cúm A, hãy đặt lịch khám trực tuyến hoặc hỏi bác sĩ trên IVIE - Bác sĩ ơi để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.