Dấu hiệu tự kỷ trầm cảm và cách kiểm tra

Tự kỷ và trầm cảm là hai bệnh khác nhau

Khi nhắc đến các bệnh lý tâm lý, nhiều người dễ nhầm lẫn giữa tự kỷ và trầm cảm do một số triệu chứng có thể giống nhau. Tuy nhiên, đây là hai tình trạng khác biệt hoàn toàn về nguyên nhân và cách điều trị.

Tự kỷ là gì?

Tự kỷ (hay rối loạn phổ tự kỷ) là một rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Tự kỷ thường xuất hiện từ giai đoạn sớm của tuổi thơ, và kéo dài suốt cuộc đời của người bệnh. Các triệu chứng của tự kỷ có thể xuất hiện trước 3 tuổi và người bệnh thường gặp khó khăn trong việc thiết lập các mối quan hệ xã hội, biểu đạt cảm xúc và hiểu biết người khác. Mặc dù chưa có một nguyên nhân cụ thể rõ ràng gây ra tự kỷ, các nhà khoa học đã xác định một số yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh này:

Tự kỷ (hay rối loạn phổ tự kỷ)

• Yếu tố di truyền: Tự kỷ có thể liên quan mật thiết đến yếu tố di truyền. Nhiều nghiên cứu cho thấy những người có anh chị em hoặc cha mẹ mắc tự kỷ có nguy cơ cao hơn phát triển rối loạn này. Có những biến đổi gen nhất định liên quan đến sự phát triển của não bộ có thể góp phần gây ra tự kỷ.
• Biến đổi trong não bộ: Một số nghiên cứu đã phát hiện sự khác biệt trong cấu trúc và chức năng não của người tự kỷ, đặc biệt là ở các vùng liên quan đến giao tiếp và xử lý cảm xúc. Những thay đổi này có thể diễn ra từ sớm, trong quá trình phát triển của thai nhi.
• Yếu tố môi trường: Một số yếu tố từ môi trường có thể góp phần gia tăng nguy cơ mắc tự kỷ, bao gồm việc tiếp xúc với hóa chất, ô nhiễm môi trường, các bệnh lý của mẹ trong thời gian mang thai hoặc biến chứng trong quá trình sinh nở.
• Yếu tố sinh học và miễn dịch: Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các yếu tố sinh học như nhiễm trùng khi còn trong bụng mẹ, sinh non, hoặc các vấn đề về hệ miễn dịch có thể góp phần vào nguy cơ phát triển tự kỷ.

Tìm hiểu thêm: Dấu hiệu tự kỷ trẻ 2 tuổi và cách chữa trị cha mẹ cần biết

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Người bị trầm cảm thường cảm thấy buồn bã, mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày và có thể có những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và tương lai. Không giống như tự kỷ, trầm cảm có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào và không liên quan đến rối loạn phát triển. Các nguyên nhân chính có thể gây ra trầm cảm bao gồm:

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý phổ biến

• Yếu tố di truyền: Những người có tiền sử gia đình bị trầm cảm có nguy cơ cao hơn mắc phải rối loạn này. Nghiên cứu cho thấy trầm cảm có thể liên quan đến sự thay đổi trong chức năng của các gen điều khiển hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin và dopamine.
• Mất cân bằng hóa học trong não: Trầm cảm thường liên quan đến sự mất cân bằng của các chất hóa học trong não, như serotonin, norepinephrine, và dopamine, những chất này ảnh hưởng đến cảm xúc và tâm trạng. Khi mức độ của các chất này không ổn định, nguy cơ mắc trầm cảm có thể tăng cao.
• Sự kiện căng thẳng hoặc chấn thương tâm lý: Các sự kiện cuộc sống căng thẳng, mất mát người thân, thất bại, ly hôn, hoặc gặp phải một sự kiện đau lòng nào đó đều có thể kích hoạt trầm cảm. Những người từng trải qua lạm dụng tình dục, bạo lực gia đình hoặc sang chấn tâm lý cũng có nguy cơ cao hơn.
• Bệnh lý cơ thể: Một số bệnh lý mạn tính như tiểu đường, bệnh tim, ung thư, hoặc các vấn đề liên quan đến hormone (ví dụ: rối loạn tuyến giáp) có thể gây ra trầm cảm hoặc làm cho tình trạng bệnh lý nặng hơn.
• Thuốc và chất kích thích: Sử dụng một số loại thuốc, như corticosteroid hoặc thuốc điều trị bệnh mãn tính, cũng có thể gây ra trầm cảm. Ngoài ra, việc lạm dụng chất kích thích như rượu, ma túy có thể là yếu tố gia tăng nguy cơ trầm cảm.
• Yếu tố tâm lý: Những người có tính cách bi quan, tự đánh giá thấp bản thân, hoặc có thói quen suy nghĩ tiêu cực có thể dễ dàng rơi vào trạng thái trầm cảm hơn khi đối mặt với khó khăn trong cuộc sống.

Xem thêm: Dấu hiệu tự kỷ ở trẻ 3 tuổi? Cần làm gì cho trẻ nhanh khỏi?

Dấu hiệu tự kỷ và trầm cảm

Dấu hiệu bệnh tự kỷ

Dấu hiệu của tự kỷ có thể khác nhau giữa từng người, nhưng nhìn chung, bệnh lý này ảnh hưởng đến ba khía cạnh chính: giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Khó khăn trong giao tiếp: Trẻ em hoặc người lớn mắc tự kỷ thường khó biểu đạt cảm xúc bằng lời nói, hoặc không hiểu ngôn ngữ cơ thể, ánh mắt của người khác.

• Hạn chế trong tương tác xã hội: Họ có xu hướng sống khép kín, ít giao tiếp và không hiểu được cách thể hiện tình cảm, chia sẻ với người khác.

• Hành vi lặp lại: Người tự kỷ thường có xu hướng lặp đi lặp lại một hành vi nhất định hoặc tập trung vào một chủ đề hoặc sở thích hẹp hòi.

• Phản ứng mạnh với thay đổi: Sự thay đổi trong thói quen hoặc môi trường có thể khiến họ hoảng loạn hoặc tỏ ra khó chịu.

Gặp khó khăn trong giao tiếp là dấu hiệu rõ thấy nhất khi bị tự kỷ

Đối tượng dễ bị tự kỷ:
Tự kỷ thường xuất hiện ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nam, với tỷ lệ trẻ nam mắc tự kỷ cao hơn trẻ nữ khoảng 4 lần. Bệnh thường được phát hiện sớm trước khi trẻ đến trường, tuy nhiên có những trường hợp nhẹ hơn mà triệu chứng chỉ rõ ràng khi người bệnh trưởng thành.

Dấu hiệu bệnh trầm cảm

Trầm cảm là tình trạng bệnh lý tâm lý kéo dài và có thể ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống. Một số dấu hiệu chính bao gồm:

• Cảm giác buồn bã kéo dài: Người bị trầm cảm thường cảm thấy buồn, thất vọng hoặc vô vọng mà không có lý do rõ ràng.

• Mất hứng thú trong các hoạt động hàng ngày: Ngay cả những hoạt động trước đây người bệnh từng yêu thích cũng không còn hấp dẫn.

• Rối loạn giấc ngủ: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc ngủ hoặc ngủ quá nhiều.

• Thay đổi về cân nặng và ăn uống: Một số người mất cảm giác thèm ăn, trong khi người khác lại ăn quá mức.

• Suy nghĩ tiêu cực: Người trầm cảm thường tự đánh giá thấp bản thân, cảm thấy mình không xứng đáng và có thể có ý định tự tử.

Suy nghĩ tiêu cực và bị chán nản là dấu hiệu của trầm cảm

Đối tượng dễ bị trầm cảm:
Trầm cảm có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng phổ biến nhất là ở người trưởng thành, đặc biệt là phụ nữ. Những người trải qua áp lực lớn, mất mát người thân, hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tâm lý có nguy cơ cao hơn.

Cách kiểm tra bị tự kỷ hay trầm cảm

Thăm khám bác sĩ

Thăm khám bác sĩ chuyên khoa tâm lý hoặc tâm thần

Việc phát hiện và chẩn đoán đúng bệnh lý tâm lý rất quan trọng để có hướng điều trị phù hợp. Để kiểm tra xem bản thân hoặc người thân có dấu hiệu tự kỷ hay trầm cảm, bước đầu Thăm khám bác sĩ chuyên khoa tâm lý hoặc tâm thần là bước quan trọng đầu tiên trong việc chẩn đoán và điều trị tự kỷ và trầm cảm. Các bác sĩ không chỉ cung cấp đánh giá chính xác về tình trạng bệnh mà còn đưa ra các phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.

Lợi ích của thăm khám đối với bệnh tự kỷ

• Chẩn đoán sớm và chính xác: Đối với tự kỷ, việc thăm khám sớm có vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện các dấu hiệu bất thường về hành vi, giao tiếp và tương tác xã hội. Bác sĩ chuyên khoa có thể tiến hành các bài kiểm tra lâm sàng và sử dụng các thang đo chuyên biệt để đánh giá tình trạng tự kỷ. Chẩn đoán sớm giúp người bệnh được can thiệp sớm, tăng khả năng phát triển các kỹ năng xã hội, giao tiếp và giúp họ hòa nhập tốt hơn với cuộc sống.

• Hướng dẫn và can thiệp phù hợp: Các bác sĩ sẽ cung cấp các chiến lược và phương pháp trị liệu phù hợp với từng mức độ tự kỷ, bao gồm trị liệu ngôn ngữ, hành vi, hoặc liệu pháp cá nhân để cải thiện khả năng tương tác xã hội và giao tiếp.

Lợi ích của thăm khám đối với bệnh trầm cảm

• Chẩn đoán nguyên nhân và mức độ trầm cảm: Trầm cảm có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, và việc thăm khám bác sĩ giúp phân loại chính xác mức độ của bệnh. Bác sĩ có thể yêu cầu các bài kiểm tra tâm lý để xác định nguyên nhân cụ thể gây trầm cảm, từ đó đưa ra phương pháp điều trị tối ưu.

• Điều trị hiệu quả và theo dõi tình trạng: Khi đã xác định được trầm cảm, bác sĩ sẽ xây dựng một kế hoạch điều trị cụ thể, bao gồm liệu pháp tâm lý, sử dụng thuốc hoặc cả hai. Ngoài ra, việc tái khám định kỳ sẽ giúp theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

Có thể bạn quan tâm: Nắm lòng bí quyết dạy trẻ tự kỷ tại nhà từ chuyên gia

Tư vấn trực tuyến qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi

Tư vấn trực tuyến qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi

Tải app

Trong thời đại công nghệ hiện nay, bạn cũng có thể dễ dàng kiểm tra và nhận tư vấn từ các chuyên gia thông qua các ứng dụng tư vấn trực tuyến như IVIE - Bác sĩ ơi. Tính năng tư vấn trực tuyến trên ứng dụng này mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Tiết kiệm thời gian và công sức: Người bệnh không cần phải đến trực tiếp bệnh viện hay phòng khám, mà có thể nhận tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa ngay tại nhà.

• Tư vấn nhanh chóng và dễ dàng: Bạn có thể đặt lịch hẹn với các bác sĩ tâm lý uy tín một cách nhanh chóng, nhận được sự tư vấn kịp thời để đánh giá tình trạng bệnh của mình hoặc người thân.

• Bảo mật thông tin: Dữ liệu cá nhân và các thông tin liên quan đến sức khỏe của bạn được bảo mật tuyệt đối, đảm bảo sự an tâm trong quá trình tư vấn.

Hãy đặt lịch tư vấn trực tuyến với các bác sĩ tâm lý uy tín ngay trên ứng dụng IVIE để nhận được sự hỗ trợ chuyên nghiệp và nhanh chóng, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng của bệnh tự kỷ trầm cảm và cách kiểm tra bệnh.

1900 3367

Dấu hiệu tự kỷ và trầm cảm có thể gây nhầm lẫn nhưng chúng là hai bệnh lý tâm lý hoàn toàn khác nhau. Việc nhận biết và kiểm tra sớm sẽ giúp người bệnh có phương hướng điều trị đúng đắn và kịp thời. Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia tâm lý qua các ứng dụng tư vấn trực tuyến để được hỗ trợ. Sử dụng ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt lịch tư vấn với các bác sĩ tâm lý uy tín, giúp bạn dễ dàng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm lý hiệu quả và an toàn.