Điều nên làm khi trẻ sơ sinh khó ngủ mẹ cần biết

1. Nguyên nhân trẻ sơ sinh khó ngủ

Nguyên nhân sinh lý

Trẻ sơ sinh có chu kỳ ngủ khác biệt so với người lớn. Ở trẻ nhỏ, chu kỳ ngủ thường ngắn hơn và không ổn định, khiến bé thường xuyên thức giấc giữa đêm. Đây là hiện tượng bình thường và thường xảy ra trong giai đoạn từ 0-6 tháng tuổi. Tuy nhiên, có một số yếu tố sinh lý cụ thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé:

Nguyên nhân sinh lý khiến trẻ sơ sinh khó ngủ

• Chu kỳ ngủ chưa ổn định: Trẻ sơ sinh thường có chu kỳ ngủ ngắn, kéo dài khoảng 50-60 phút, so với 90-120 phút ở người lớn. Bé có thể trải qua nhiều lần thức giấc ngắn giữa đêm, khiến bé khó ngủ trở lại mà cần sự dỗ dành từ cha mẹ. Đặc biệt, trong giai đoạn chuyển từ giấc ngủ nông sang giấc ngủ sâu, bé rất dễ thức giấc nếu có bất kỳ tác động nào từ môi trường xung quanh.

• Phản xạ Moro: Đây là một phản xạ tự nhiên của trẻ sơ sinh khi cảm thấy bị mất cân bằng hoặc nghe thấy âm thanh lớn. Phản xạ này khiến bé giật mình, mở rộng cánh tay và khóc lớn. Phản xạ Moro thường khiến bé thức giấc đột ngột và khó ngủ lại nếu không được dỗ dành kịp thời.

• Nhu cầu ăn đêm: Trẻ sơ sinh có dạ dày nhỏ và hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện, vì vậy bé cần được ăn nhiều lần trong ngày và cả ban đêm. Điều này là nguyên nhân chính khiến bé thường xuyên thức giấc giữa đêm để bú. Mặc dù nhu cầu ăn đêm là bình thường trong những tháng đầu đời, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé nếu không được xử lý đúng cách.

• Đầy bụng hoặc khó tiêu: Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, và việc ăn quá nhiều hoặc ăn quá gần giờ đi ngủ có thể khiến bé bị đầy bụng, khó tiêu, dẫn đến khó ngủ. Điều này đặc biệt phổ biến ở những bé bú sữa công thức, do sữa công thức thường khó tiêu hóa hơn sữa mẹ.

Đầy bụng và khó tiêu ảnh hưởng tới giấc ngủ của trẻ

Nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh những nguyên nhân sinh lý, các vấn đề về sức khỏe cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Nếu bé thường xuyên khó ngủ, thức giấc giữa đêm kèm theo các biểu hiện khó chịu, có thể bé đang gặp phải một trong những tình trạng bệnh lý sau:

• Trào ngược dạ dày: Trẻ sơ sinh có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ bị trào ngược dạ dày thực quản. Trào ngược dạ dày không chỉ gây khó chịu, đau rát mà còn khiến bé khó ngủ, hay thức giấc giữa đêm. Nếu bé thường xuyên quấy khóc sau khi bú, có dấu hiệu nôn trớ hoặc đẩy thức ăn ra ngoài, rất có thể bé đang bị trào ngược dạ dày.

• Nhiễm trùng tai: Nhiễm trùng tai, đặc biệt là viêm tai giữa, là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh khó ngủ. Nhiễm trùng tai gây ra cơn đau nhói trong tai, đặc biệt khi bé nằm xuống, làm gián đoạn giấc ngủ của bé. Nếu bé thường xuyên kéo tai, quấy khóc hoặc có dịch chảy ra từ tai, cha mẹ nên đưa bé đi khám ngay lập tức.

• Các vấn đề về da: Da trẻ sơ sinh rất mỏng manh và nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi các yếu tố như mồ hôi, quần áo không thấm hút, hoặc thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh. Khi da bé bị kích ứng, bé sẽ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu và không thể ngủ ngon. Những vấn đề da phổ biến ở trẻ sơ sinh bao gồm chàm, rôm sảy, hoặc hăm tã.

Các bệnh lý về da của trẻ

• Tắc mũi hoặc nghẹt mũi: Hệ hô hấp của trẻ sơ sinh còn chưa phát triển hoàn thiện, do đó bé rất dễ bị tắc mũi, nghẹt mũi khi thời tiết thay đổi hoặc khi tiếp xúc với các yếu tố dị ứng như bụi, lông thú. Tắc mũi không chỉ khiến bé khó thở mà còn làm gián đoạn giấc ngủ, khiến bé khó ngủ hoặc thường xuyên thức giấc giữa đêm.

Nguyên nhân do sinh hoạt

Thói quen sinh hoạt và môi trường ngủ của bé cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh. Những nguyên nhân dưới đây thường dễ bị bỏ qua nhưng lại là tác nhân chính khiến bé khó ngủ:

• Thói quen ngủ không đều đặn: Nếu bé không có thói quen ngủ đều đặn, giấc ngủ của bé sẽ bị rối loạn. Ví dụ, nếu bé ngủ quá nhiều vào ban ngày, bé có thể khó ngủ vào ban đêm. Việc thiết lập một thói quen ngủ đều đặn, bao gồm cả thời gian đi ngủ và thời gian thức dậy, là điều cần thiết để giúp bé có giấc ngủ ngon hơn.

Thói quen ngủ không tốt ảnh hưởng tới sức khỏe bé

• Môi trường ngủ không thoải mái: Môi trường ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ của bé. Nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quá lạnh, ánh sáng quá sáng hoặc tiếng ồn quá lớn đều có thể khiến bé cảm thấy không thoải mái và khó ngủ. Ngoài ra, mùi hương quá nồng từ nước hoa, thuốc xịt phòng hoặc các chất tẩy rửa cũng có thể làm bé khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé.

• Quá nhiều kích thích trước giờ ngủ: Các hoạt động quá kích thích như chơi đùa quá mức, xem TIVI hoặc nghe nhạc quá lớn trước giờ ngủ có thể làm bé khó dỗ giấc ngủ. Trẻ sơ sinh cần một môi trường yên tĩnh và nhẹ nhàng để dễ dàng đi vào giấc ngủ.

Miễn phí chat riêng với bác sĩ trên ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi

Tải app

Để giải đáp các thắc mắc về tình trạng sức khỏe của bé và nhận được lời khuyên từ chuyên gia, các mẹ có thể sử dụng tính năng chat riêng với bác sĩ thông qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi. Đây là một công cụ hữu ích giúp các bậc cha mẹ dễ  dàng hơn trong việc chăm sóc bé yêu, đặc biệt là trong những tình huống khẩn cấp hoặc khi cần tư vấn chuyên sâu về sức khỏe của bé.

2. Điều nên làm khi trẻ sơ sinh khó ngủ

Khi trẻ sơ sinh gặp vấn đề về giấc ngủ, điều quan trọng là các bậc cha mẹ cần áp dụng các biện pháp giúp cải thiện tình trạng này. Dưới đây là một số gợi ý để giúp bé có giấc ngủ ngon hơn:

Hướng dẫn trẻ nhận biết sự khác biệt giữa ngày và đêm.

Việc giúp trẻ sơ sinh phân biệt được ngày và đêm là một trong những bước quan trọng để bé có thể thiết lập thói quen ngủ đều đặn. Trẻ sơ sinh thường không nhận thức rõ ràng về thời gian, do đó, các bậc cha mẹ cần giúp bé hiểu rằng ban ngày là thời gian để thức và ban đêm là thời gian để ngủ.

• Ban ngày: Hãy tạo cho bé một môi trường sống động, nhiều ánh sáng tự nhiên, và thường xuyên tương tác, chơi đùa với bé. Điều này giúp bé hiểu rằng ban ngày là thời gian để thức, hoạt động và khám phá. Hãy đảm bảo rằng bé nhận đủ ánh sáng ban ngày, đặc biệt là ánh sáng mặt trời, vì ánh sáng tự nhiên giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học của bé.

Dạy trẻ phân biệt ngày và đêm như thế nào?

• Ban đêm: Vào ban đêm, hãy giữ môi trường ngủ của bé tối, yên tĩnh và ấm áp. Khi cho bé bú vào ban đêm, hãy hạn chế giao tiếp và không tạo ra quá nhiều kích thích, để bé dễ dàng quay trở lại giấc ngủ. Một số cha mẹ có thể sử dụng đèn ngủ có ánh sáng dịu nhẹ để bé không cảm thấy sợ hãi khi thức giấc giữa đêm.

Dạy trẻ tự ngủ

Dạy trẻ sơ sinh tự ngủ là một kỹ năng quan trọng giúp bé có thể tự mình quay trở lại giấc ngủ khi thức giấc giữa đêm. Đây là một quá trình cần sự kiên nhẫn và nhất quán từ phía cha mẹ, nhưng nếu được thực hiện đúng cách, bé sẽ học được cách tự dỗ giấc ngủ mà không cần sự giúp đỡ từ người lớn.

• Đặt bé xuống giường khi bé còn thức: Thay vì bế bé đến khi bé ngủ say mới đặt xuống giường, cha mẹ nên đặt bé xuống giường khi bé còn thức nhưng đã buồn ngủ. Điều này giúp bé học cách tự dỗ giấc ngủ mà không cần phải bế hay ru. Ban đầu, bé có thể quấy khóc, nhưng qua thời gian, bé sẽ học được cách tự an ủi và tự ngủ.

• Tạo một thói quen trước giờ đi ngủ: Thói quen trước giờ đi ngủ giúp bé nhận ra đã đến giờ ngủ và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn. Các hoạt động như tắm rửa, thay tã, mặc đồ ngủ, kể chuyện hoặc hát ru đều có thể trở thành thói quen trước giờ đi ngủ của bé. Cha mẹ nên thực hiện những hoạt động này vào cùng một thời điểm mỗi tối để bé cảm thấy an toàn và dễ chịu.

• Đừng vội vàng dỗ bé khi bé thức giấc: Khi bé thức giấc giữa đêm, thay vì vội vàng bế lên và dỗ dành, cha mẹ nên đợi một chút để xem bé có thể tự dỗ giấc ngủ hay không. Nếu bé không khóc nhiều và chỉ quấy khóc nhẹ, hãy để bé tự tìm lại giấc ngủ. Điều này giúp bé học cách tự ngủ mà không cần phụ thuộc vào cha mẹ.

Chuẩn bị đầy đủ cho giấc ngủ của bé.

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi bé đi ngủ sẽ giúp bé có một giấc ngủ sâu hơn và ngon lành hơn. Các bậc cha mẹ cần lưu ý các yếu tố sau để đảm bảo bé có môi trường ngủ tốt nhất:

• Nhiệt độ phòng thích hợp: Nhiệt độ phòng lý tưởng cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh là từ 20-22°C. Phòng ngủ không nên quá nóng hoặc quá lạnh, vì nhiệt độ không phù hợp có thể khiến bé cảm thấy không thoải mái và dễ thức giấc. Ngoài ra, cha mẹ nên đảm bảo bé mặc quần áo phù hợp với thời tiết, không quá dày hoặc quá mỏng, để bé cảm thấy dễ chịu suốt đêm.

Cần làm gì để giấc ngủ của bé được đảm bảo?

• Ánh sáng và tiếng ồn: Để bé dễ dàng đi vào giấc ngủ, hãy giảm ánh sáng trong phòng và giữ yên tĩnh tuyệt đối. Các mẹ có thể sử dụng máy tạo tiếng ồn trắng để giúp bé dễ dàng ngủ hơn. Tiếng ồn trắng giúp che lấp các tiếng động khác và tạo ra môi trường ngủ yên tĩnh, ổn định. Một số gia đình có thể sử dụng rèm cửa chắn sáng để giữ phòng tối vào ban đêm, giúp bé không bị thức giấc bởi ánh sáng từ bên ngoài.

• Đồ dùng và trang trí trong phòng ngủ: Phòng ngủ của bé nên được sắp xếp gọn gàng, an toàn, tránh để nhiều đồ vật xung quanh giường ngủ. Các đồ dùng như gối, chăn, thú nhồi bông có thể gây nguy cơ ngạt thở cho bé, do đó cần được kiểm tra và sắp xếp cẩn thận. Cha mẹ nên chọn loại giường cứng vừa phải, không quá mềm, để đảm bảo an toàn cho bé khi ngủ.

3. Bí quyết giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon hơn.

Ngoài những biện pháp chính để cải thiện giấc ngủ của trẻ, các bậc cha mẹ cũng có thể áp dụng một số mẹo nhỏ dưới đây để giúp bé ngủ ngon hơn.

Đảm bảo môi trường ngủ an toàn cho trẻ.

Quấn khăn là một phương pháp truyền thống giúp trẻ sơ sinh cảm thấy an toàn và thoải mái, giống như khi còn nằm trong bụng mẹ. Khi được quấn khăn, bé sẽ cảm thấy được bao bọc và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

• Lợi ích của việc quấn khăn: Quấn khăn giúp giảm phản xạ Moro, ngăn trẻ giật mình thức giấc. Phản xạ Moro là một phản xạ tự nhiên ở trẻ sơ sinh, khiến bé giật mình và có thể tỉnh giấc giữa đêm. Khi được quấn khăn, bé sẽ cảm thấy an toàn và ít bị giật mình hơn. Ngoài ra, quấn khăn còn giúp giữ ấm cho bé, đặc biệt là trong những tháng mùa đông.

• Cách quấn khăn đúng cách: Cha mẹ nên chọn loại khăn mềm, thoáng khí, và không quá chặt để không gây khó chịu cho bé. Khi quấn khăn, cha mẹ cần đảm bảo khăn không quá chặt quanh hông và chân của bé, để tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của xương. Đồng thời, cha mẹ cũng cần kiểm tra thường xuyên để đảm bảo bé không bị nóng quá mức hoặc cảm thấy khó chịu khi được quấn khăn.

Cách quấn khăn trước khi ngủ cho trẻ

Đảm bảo môi trường ngủ an toàn cho trẻ.

Môi trường ngủ an toàn là yếu tố quan trọng để đảm bảo giấc ngủ chất lượng cho trẻ sơ sinh. Một môi trường ngủ an toàn không chỉ giúp bé ngủ ngon hơn mà còn giảm nguy cơ các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).

• Đặt bé nằm ngửa: Để giảm nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, luôn đặt bé nằm ngửa khi ngủ. Việc đặt bé nằm ngửa không chỉ giúp bé thở dễ dàng hơn mà còn giảm nguy cơ bị ngạt thở nếu bé nằm sấp. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý rằng bé nên được đặt nằm ngửa khi ngủ ban ngày cũng như ban đêm.

• Sử dụng nôi đạt chuẩn: Chọn nôi có độ cứng vừa phải, không quá mềm, và đảm bảo rằng nôi không có thanh chắn bị lỏng hay các chi tiết sắc nhọn có thể gây nguy hiểm cho bé. Nôi cần được thiết kế chắc chắn, với khoảng cách giữa các thanh chắn không quá rộng để bé không thể chui lọt hoặc kẹt đầu. Cha mẹ cũng cần kiểm tra định kỳ nôi để đảm bảo nôi luôn ở trạng thái tốt nhất.

• Kiểm tra nhiệt độ phòng: Như đã đề cập ở trên, nhiệt độ phòng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ. Hãy luôn kiểm tra nhiệt độ để đảm bảo bé cảm thấy thoải mái nhất. Ngoài ra, cha mẹ có thể sử dụng máy đo nhiệt độ và độ ẩm để theo dõi chính xác nhiệt độ và độ ẩm trong phòng, đảm bảo rằng môi trường ngủ của bé luôn ổn định và an toàn.

Kết Luận

Giấc ngủ có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của trẻ sơ sinh.. Hiểu rõ nguyên nhân khiến trẻ khó ngủ và áp dụng các biện pháp phù hợp sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon hơn, từ đó phát triển khỏe mạnh hơn. Nếu các bậc phụ huynh có bất kỳ thắc mắc nào về sức khỏe của bé, đừng ngần ngại sử dụng tính năng chat trực tiếp với bác sĩ trên ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để nhận được sự tư vấn kịp thời và chính xác.

Việc chăm sóc giấc ngủ cho trẻ sơ sinh đòi hỏi sự kiên nhẫn và tinh tế, nhưng với những thông tin và hướng dẫn trên, hy vọng các mẹ sẽ cảm thấy tự tin hơn trong hành trình chăm sóc bé yêu của mình.

1900 3367