Hồng cầu trong nước tiểu là dấu hiệu của bệnh gì?

Phân loại các hồng cầu trong nước tiểu

Khi nào nước tiểu đổi màu là dấu hiệu bất thường

Hồng cầu xuất hiện trong nước tiểu còn gọi là tiểu máu - hay nói cách khác là hiện tượng nước tiểu có lẫn máu. Dựa theo mức độ, tình trạng này được chia thành 2 dạng:

• Tiểu máu vi thể: Là khi có một lượng nhỏ hồng cầu trong nước tiểu, chỉ phát hiện được qua xét nghiệm hoặc soi dưới kính hiển vi. Bằng mắt thường, nước tiểu vẫn có màu bình thường nên người bệnh khó nhận ra.

• Tiểu máu đại thể: Là trường hợp số lượng hồng cầu trong nước tiểu quá nhiều, khiến màu nước tiểu thay đổi rõ rệt - có thể chuyển sang màu hồng nhạt, đỏ, hoặc nâu sẫm. Khi làm xét nghiệm (như cặn Addis), kết quả có thể cho thấy hơn 5000 hồng cầu mỗi phút.

Vì sao có hồng cầu trong nước tiểu?

Có nhiều nguyên nhân khiến nước tiểu xuất hiện hồng cầu - tức là có lẫn máu. Dưới đây là những lý do thường gặp, được chia thành hai nhóm: nguyên nhân tạm thời (cấp tính) và nguyên nhân bệnh lý (mạn tính).

Nguyên nhân tạm thời

Các nguyên nhân tạm thời gây hồng cầu trong nước tiểu

Những yếu tố này thường chỉ gây ra hiện tượng tiểu máu trong thời gian ngắn và sẽ tự hết khi cơ thể hồi phục:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi đường tiểu bị viêm, lớp niêm mạc bị kích ứng và dễ chảy máu, khiến hồng cầu lẫn vào nước tiểu. Ở nam giới, viêm tuyến tiền liệt hoặc viêm bao quy đầu cũng có thể gây ra tình trạng tương tự.

• Quan hệ tình dục mạnh hoặc quá thường xuyên: Có thể khiến niêm mạc vùng tiết niệu bị tổn thương, dẫn đến chảy máu nhẹ.

• Tập luyện cường độ cao: Đặc biệt ở vận động viên hoặc người luyện tập nặng, ma sát và áp lực lớn có thể khiến hồng cầu xuất hiện tạm thời trong nước tiểu.

• Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt: Máu kinh có thể lẫn vào mẫu nước tiểu, khiến kết quả xét nghiệm dương tính giả.

• Chấn thương vùng thận hoặc đường tiểu: Do tai nạn, va đập mạnh.

Những nguyên nhân này thường không nguy hiểm, tình trạng sẽ giảm dần khi nghỉ ngơi, uống đủ nước và vệ sinh đúng cách. Tuy nhiên, nếu hiện tượng kéo dài hoặc kèm theo đau, buốt, hãy đi khám sớm.

Nguyên nhân bệnh lý

Các bệnh lý nguy hiểm có thể gây hồng cầu trong nước tiểu

Khi hồng cầu trong nước tiểu xuất hiện liên tục hoặc kèm theo triệu chứng khó chịu, đó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý:

• Sỏi thận, sỏi bàng quang: Viên sỏi di chuyển, cọ xát vào niêm mạc đường tiểu gây chảy máu và đau vùng lưng, bụng dưới.

• Bệnh thận đa nang: Các u nang trong thận có thể vỡ, gây xuất huyết vào đường tiểu.

• Ung thư hệ tiết niệu (thận, bàng quang): Là nguyên nhân nghiêm trọng, thường khiến tiểu ra máu kéo dài, không đau và không tự hết.

• Rối loạn đông máu hoặc bệnh lý về máu: Như bệnh hồng cầu hình liềm, máu khó đông… có thể gây tiểu máu tái phát nhiều lần.

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc như aspirin, kháng sinh nhóm penicillin, thuốc chống đông máu có thể làm nước tiểu có lẫn máu. Khi đi khám, bạn nên báo cho bác sĩ biết tất cả các loại thuốc đang dùng.

• Bệnh gây xuất huyết toàn thân: Chẳng hạn sốt xuất huyết, giảm tiểu cầu miễn dịch, cũng có thể khiến hồng cầu xuất hiện trong nước tiểu.

Cần làm gì khi phát hiện hồng cầu trong nước tiểu?

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy có hồng cầu trong nước tiểu, điều đầu tiên bạn nên làm là bình tĩnh và đi khám bác sĩ chuyên khoa Thận - Tiết niệu để được xác định nguyên nhân chính xác.

Khám và làm thêm xét nghiệm

Các xét nghiệm thường được chỉ định khi phát hiện hồng cầu trong nước tiểu

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, hỏi về triệu chứng và tiền sử sức khỏe, sau đó chỉ định thêm một số xét nghiệm để tìm nguyên nhân, như:

• Tổng phân tích nước tiểu, soi tươi nước tiểu, cấy nước tiểu để kiểm tra vi khuẩn, tế bào, và mức độ viêm.

• Chẩn đoán hình ảnh: chụp X-quang, siêu âm, chụp CT hoặc nội soi bàng quang để quan sát bên trong đường tiết niệu.

• Sinh thiết thận (nếu nghi ngờ bệnh lý thận).

Những xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định bạn bị nhiễm trùng, sỏi, hay tổn thương ở thận, bàng quang,...

Điều trị tùy nguyên nhân

Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp:

• Nếu do nhiễm trùng đường tiểu: Bạn sẽ được kê thuốc kháng sinh theo phác đồ riêng. Thời gian dùng thuốc phụ thuộc vào mức độ viêm nhiễm.

• Nếu do sỏi thận hoặc sỏi bàng quang: Bác sĩ có thể chỉ định tán sỏi hoặc phẫu thuật lấy sỏi để loại bỏ nguyên nhân gây chảy máu.

• Nếu do bệnh lý khác (thận, rối loạn máu, thuốc, u, v.v.): Cần được điều trị chuyên sâu theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Lưu ý: Không tự ý ngừng thuốc dù thấy đỡ, và nên cấy nước tiểu lại sau điều trị để chắc chắn nhiễm trùng đã khỏi hoàn toàn.

Tự chăm sóc và phòng ngừa tái phát

Bên cạnh điều trị, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh để hỗ trợ phục hồi và tránh tái phát:

• Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày.

• Ăn uống khoa học, hạn chế đồ cay, mặn và chất kích thích.

• Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt sau quan hệ.

• Quan hệ tình dục an toàn, điều độ.

• Không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau hoặc kháng sinh.

• Tập thể dục vừa phải, tránh vận động quá sức.

Kết luận

Hồng cầu trong nước tiểu có thể chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể sau khi tập luyện hoặc do sinh lý tự nhiên, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cho những bệnh lý nghiêm trọng ở thận và hệ tiết niệu. Vì vậy, đừng chủ quan khi thấy nước tiểu đổi màu hoặc kết quả xét nghiệm ghi nhận có hồng cầu trong nước tiểu. Việc đi khám sớm và tìm đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe thận lâu dài.

Nếu bạn đang băn khoăn không biết bắt đầu từ đâu, hãy đặt lịch khám Thận - Tiết niệu trực tuyến trên IVIE - Bác sĩ ơi để được bác sĩ uy tín tư vấn, đọc kết quả xét nghiệm và hướng dẫn điều trị phù hợp, nhanh chóng và tiện lợi ngay tại nhà.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.