Hướng dẫn cách sơ cứu hóc dị vật ở trẻ

Kỹ thuật sơ cứu khi trẻ bị hóc dị vật

Khi trẻ bị hóc dị vật đường thở, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và thực hiện đúng kỹ thuật sơ cứu theo độ tuổi của trẻ. Dưới đây là 3 kỹ thuật sơ cứu phổ biến, được khuyến nghị bởi tổ chức y tế uy tín như WHO, AHA (Hiệp hội Tim Hoa Kỳ).

Thủ thuật vỗ lưng - ấn ngực (cho trẻ dưới 1 tuổi)

Kỹ thuật vỗ lưng ấn ngực hoặc Heimlich đúng cách có thể cứu sống trẻ khi bị hóc dị vật đường thở

Đây là cách sơ cứu khi trẻ sơ sinh hoặc trẻ dưới 12 tháng tuổi bị hóc dị vật làm tắc đường thở.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt trẻ nằm sấp trên cánh tay hoặc đùi bạn, đầu thấp hơn thân. Dùng tay giữ chắc đầu và cổ trẻ.

• Bước 2: Dùng gót bàn tay vỗ 5 cái mạnh và dứt khoát vào lưng trẻ, giữa hai xương bả vai.

• Bước 3: Lật ngửa trẻ lại, dùng hai ngón tay (trỏ và giữa) ấn 5 lần vào giữa ngực – ngay dưới đường nối hai núm vú.

• Bước 4: Lặp lại hai bước trên liên tục cho đến khi:

  • Dị vật bật ra

  • Trẻ thở lại được

  • Hoặc nhân viên y tế đến nơi

Lưu ý: Tuyệt đối không đưa tay móc miệng trẻ nếu không nhìn rõ dị vật, vì có thể đẩy vật sâu hơn vào đường thở.

Thủ thuật Heimlich (cho trẻ trên 1 tuổi)

Thực hiện thủ thuật Heimlich đúng cách để sơ cứu hóc dị vật ở trẻ trên 1 tuổi

Đây là cách sơ cứu khi trẻ trên 1 tuổi bị hóc dị vật và vẫn còn tỉnh táo.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đứng hoặc quỳ phía sau trẻ (tùy theo chiều cao).

• Bước 2: Vòng hai tay ôm quanh bụng trẻ.

• Bước 3: Nắm một tay lại, đặt vào vị trí ngay trên rốn, dưới xương ức.

• Bước 4: Tay còn lại đặt chồng lên nắm tay.

• Bước 5: Dùng lực kéo thật nhanh và mạnh theo hướng vào trong và lên trên. Thực hiện 5 lần liên tiếp.

Lặp lại thao tác cho đến khi:

• Trẻ ho bật ra dị vật

• Có thể thở hoặc nói lại

Lưu ý: Với trẻ nhỏ, thao tác cần nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương bên trong cơ thể.

Trẻ bất tỉnh hoặc không phản ứng

Hướng dẫn ép ngực hà hơi đúng cách khi trẻ bất tỉnh do hóc dị vật

Nếu trẻ không phản ứng, không thở, cần gọi cấp cứu và tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt trẻ nằm ngửa trên mặt phẳng cứng.

• Bước 2: Gọi ngay 115 hoặc nhờ người gọi giúp.

• Bước 3: Ép ngực 30 lần:

  • Dùng 2 ngón tay với trẻ sơ sinh.

  • Dùng 1 hoặc 2 tay với trẻ lớn hơn.

  • Nhịp ép: 100-120 lần/phút.

• Bước 4: Nếu biết cách, thổi ngạt 2 lần xen kẽ ép ngực.

• Bước 5: Kiểm tra miệng xem có dị vật lộ ra không:

  • Nếu thấy rõ, dùng tay móc nhẹ ra.

  • Nếu không thấy, tiếp tục ép ngực và hà hơi cho đến khi trẻ thở lại hoặc cấp cứu đến nơi.

Cách phòng ngừa hóc dị vật đường thở cho trẻ

Phòng ngừa hóc dị vật bắt đầu từ việc loại bỏ vật nhỏ nguy hiểm, giám sát khi ăn và tập thói quen ăn uống đúng cách.

Phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ hóc dị vật một tai nạn có thể đe dọa tính mạng chỉ trong vài giây.

Không cho trẻ chơi với đồ vật nhỏ:

• Không cho trẻ chơi với vật dễ nuốt như pin, đồng xu, hạt nhựa, viên bi, mảnh lego…

• Chọn đồ chơi phù hợp độ tuổi, có kiểm định an toàn.

Tránh cho trẻ tự ăn các loại hạt:

• Trẻ dưới 5 tuổi không nên ăn các loại hạt nguyên hạt. Nếu dùng, cần xay nhuyễn hoặc nấu mềm.

Luôn kiểm tra xương kỹ khi cho trẻ ăn:

• Lọc sạch xương cá, gà, vịt… trước khi cho trẻ ăn.

• Không để trẻ tự xử lý món có xương nếu còn nhỏ.

Giám sát khi trẻ ăn uống:

• Không để trẻ vừa ăn vừa chạy nhảy, cười đùa hay nói chuyện.

• Nhắc trẻ ăn chậm, nhai kỹ, không ăn khi đang nằm.

• Cắt nhỏ thức ăn, tránh món quá khô hoặc dai.

Mẹo nhỏ: Cắt thức ăn thành miếng nhỏ, mềm và phù hợp độ tuổi. Tạo thói quen ăn uống tập trung, không xem tivi hay nghịch khi ăn.

Dấu hiệu nhận biết trẻ đang bị tắc nghẽn đường thở

Dấu hiệu hóc dị vật ở trẻ bao gồm ho yếu, tím tái, không khóc được, ôm cổ – cần nhận biết và sơ cứu ngay

Phát hiện sớm dấu hiệu hóc dị vật giúp bạn can thiệp kịp thời và tránh để tình trạng chuyển sang ngạt nặng hoặc mất ý thức. Dưới đây là các dấu hiệu điển hình cho thấy trẻ đang bị tắc nghẽn đường thở do hóc dị vật:

Ho mạnh hoặc ho yếu dần:

• Ban đầu trẻ ho mạnh, khan để đẩy dị vật.

• Sau đó ho yếu dần, ngắt quãng, không hiệu quả.

Trẻ dùng tay ôm cổ họng:

• Đây là dấu hiệu điển hình nhất của tắc nghẽn đường thở.

• Trẻ thường hoảng loạn, đưa tay lên cổ như phản xạ tự cứu, dù chưa nói được.

Không nói, không khóc, không thở được:

• Trẻ có thể há miệng nhưng không phát ra tiếng, mắt trợn tròn, thở gấp hoặc hoàn toàn không thở được.

• Là dấu hiệu dị vật đã chặn gần như hoàn toàn đường khí.

Thở khò khè, có tiếng rít trong cổ họng:

• Nếu dị vật chỉ chặn một phần, trẻ có thể thở khò khè, phát ra âm thanh như tiếng rít hoặc hú, nhất là khi hít vào.

Da mặt tím tái, môi xanh:

• Thiếu oxy trong vài chục giây có thể khiến môi, đầu ngón tay tím tái, da nhợt nhạt.

• Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cho thấy lượng oxy trong máu đang giảm nghiêm trọng.

Trẻ hoảng loạn, vùng vẫy, mất bình tĩnh:

• Trẻ sẽ giật mình, giãy dụa, không yên do cảm giác ngạt và sợ hãi.

Có thể bất tỉnh nếu không được xử lý kịp

• Nếu đường thở bị tắc hoàn toàn quá 1–2 phút, trẻ sẽ dần mất ý thức, ngã gục, ngừng thở - lúc này cần hồi sức tim phổi (CPR) ngay lập tức.

Ghi nhớ: Khi thấy trẻ im lặng đột ngột giữa lúc đang ăn hoặc chơi, hãy nghĩ ngay đến nguy cơ hóc dị vật - hành động nhanh sẽ cứu được trẻ.

Kết luận

Trang bị kiến thức sơ cứu hóc dị vật ở trẻ không chỉ là kỹ năng cần thiết mà còn có thể cứu sống con bạn trong những tình huống khẩn cấp. Tai nạn hóc dị vật có thể xảy ra bất cứ lúc nào chỉ một phút sơ ý, hậu quả có thể nghiêm trọng. Vì vậy, cha mẹ và người chăm sóc cần chủ động nhận biết dấu hiệu nguy hiểm, thực hiện đúng kỹ thuật sơ cứu theo độ tuổi và tạo môi trường sống an toàn cho trẻ. Hãy hành động nhanh bởi đôi khi, chỉ một thao tác đúng lúc cũng có thể thay đổi cả cuộc đời của trẻ.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.