Từ A đến Z về tăng động giảm chú ý ở người lớn: Cách can thiệp sớm

Tăng động giảm chú ý ở người lớn là gì?

Tăng động giảm chú ý (ADHD) ở người lớn là một rối loạn phát triển tâm lý gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tập trung, kiểm soát hành vi và quản lý cảm xúc. Trong khi ADHD thường được phát hiện ở trẻ em, nhiều người lớn cũng có thể mắc phải rối loạn này mà không nhận ra, khiến cuộc sống hàng ngày của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, từ công việc cho đến các mối quan hệ cá nhân.

Tìm hiểu về tăng động giảm chú ý ở người lớn

ADHD có thể biểu hiện dưới ba dạng chính:

• Dạng không chú ý (chủ yếu thiếu tập trung): Một số người lớn mắc dạng không chú ý, chủ yếu gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung. Họ có xu hướng dễ bị phân tâm, quên các nhiệm vụ quan trọng hoặc không thể hoàn thành công việc đúng hạn.

• Dạng tăng động và bốc đồng (chủ yếu khó kiểm soát hành vi): Những người mắc dạng tăng động và bốc đồng thì thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát hành vi của mình. Họ có thể cảm thấy khó ngồi yên trong thời gian dài, hay bốc đồng trong quyết định và dễ bị kích động.

• Dạng kết hợp (sự kết hợp của cả hai): Các triệu chứng của cả hai dạng trên cùng tồn tại, khiến họ vừa gặp khó khăn trong việc tập trung, vừa thiếu khả năng kiểm soát hành vi và cảm xúc.

Ở người lớn, triệu chứng ADHD thường khác so với trẻ em. Thay vì hiếu động, người lớn gặp khó khăn trong việc tổ chức công việc, quản lý thời gian và duy trì sự tập trung. Họ dễ cảm thấy choáng ngợp, khó bắt đầu hay hoàn thành nhiệm vụ, và thường không tuân thủ kế hoạch. Những thách thức này ảnh hưởng không chỉ đến công việc mà còn gây bất ổn trong các mối quan hệ do khó tập trung và điều chỉnh cảm xúc.

Tóm lại, dù ADHD thường gắn liền với trẻ em, người lớn cũng có thể gặp phải những khó khăn đáng kể từ rối loạn này, và các triệu chứng thường tinh tế, khó nhận diện hơn.

Tìm hiểu thêm: Chi phí gặp bác sĩ tâm lý bao nhiêu tiền? 5 Bác sĩ tâm lý uy tín

Dấu hiệu bệnh tăng động giảm chú ý ở người lớn

Dấu hiệu của bệnh tăng động giảm chú ý (ADHD) ở người lớn thường khác so với trẻ em, và có thể bao gồm:

Dấu hiệu bệnh tăng động giảm chú ý ở người lớn

• Khó tập trung: Dễ bị phân tâm, khó duy trì sự chú ý vào công việc hoặc hoạt động trong thời gian dài.
• Khó tổ chức: Gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, sắp xếp công việc, hoặc quản lý thời gian hiệu quả.
• Hay trì hoãn: Thường xuyên chần chừ, khó bắt đầu hoặc hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt là những công việc đòi hỏi sự tập trung lâu dài.
• Bốc đồng: Ra quyết định vội vàng, thiếu cân nhắc hậu quả, hoặc có xu hướng ngắt lời người khác trong giao tiếp.
• Khó kiểm soát cảm xúc: Dễ cảm thấy bực bội, căng thẳng, hoặc không thể điều chỉnh cảm xúc một cách hợp lý.
• Mất kiên nhẫn: Thường cảm thấy bồn chồn, khó ngồi yên trong các tình huống tĩnh lặng hoặc chờ đợi.
• Hay quên: Dễ quên các chi tiết quan trọng hoặc công việc hàng ngày, như hẹn gặp, hạn nộp bài, hoặc đồ dùng cá nhân.
• Vấn đề trong mối quan hệ: Gặp khó khăn trong giao tiếp, dẫn đến mâu thuẫn trong các mối quan hệ cá nhân hoặc công việc.

Những dấu hiệu này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống, vì vậy việc chẩn đoán và can thiệp kịp thời là cần thiết.

Nguyên nhân người lớn bị tăng động giảm chú ý

Nguyên nhân chính xác của ADHD ở người lớn vẫn chưa được xác định rõ, tuy nhiên có nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra tình trạng này, bao gồm:

Nguyên nhân người lớn bị tăng động giảm chú ý

• Di truyền: ADHD có thể có tính chất di truyền, nghĩa là nếu một người có bố hoặc mẹ mắc phải, họ có nguy cơ cao bị ADHD.

• Sự phát triển của não bộ: Các nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt về cấu trúc và chức năng não bộ của người mắc ADHD, đặc biệt là ở các vùng liên quan đến sự chú ý và điều khiển hành vi.

• Môi trường: Một số yếu tố môi trường như sinh non, tiếp xúc với các chất độc hại trong thai kỳ hoặc tổn thương não do tai nạn cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến ADHD.

• Thiếu cân bằng hóa học trong não: Các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi và sự chú ý. Sự thiếu hụt các chất này có thể dẫn đến ADHD.

Hệ quả của chứng tăng động giảm chú ý ở người lớn

Nếu không được điều trị kịp thời, ADHD có thể gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng cho người lớn. Dưới đây là một số tác động mà ADHD có thể gây ra:

Hệ quả của chứng tăng động giảm chú ý ở người lớn

• Công việc: Người lớn mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ công việc, tổ chức thời gian và theo kịp với các yêu cầu của công việc. Điều này có thể dẫn đến hiệu suất làm việc kém, thậm chí mất việc.

• Mối quan hệ cá nhân: ADHD có thể khiến người mắc trở nên bốc đồng, thiếu kiên nhẫn và không chú ý đến cảm xúc của người khác, từ đó gây ra xung đột trong các mối quan hệ, đặc biệt là với bạn đời, bạn bè và đồng nghiệp.

• Tài chính: Khả năng quản lý tài chính kém, quên thanh toán hóa đơn hoặc chi tiêu quá mức có thể là những vấn đề mà người mắc ADHD thường gặp phải.

• Tâm lý: Nếu không được điều trị, ADHD có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý nghiêm trọng như lo âu, trầm cảm và căng thẳng kéo dài.

Can thiệp chữa tăng động giảm chú ý ở người lớn

Việc phát hiện sớm và điều trị ADHD ở người lớn có thể giúp cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số phương pháp chữa trị phổ biến:

Các phương pháp chữa trị phổ biến

• Dùng thuốc: Thuốc kích thích như methylphenidate và amphetamine thường được sử dụng để giúp cải thiện khả năng tập trung và kiểm soát hành vi. Ngoài ra, các loại thuốc không kích thích như atomoxetine cũng có thể được kê đơn.

Sử dụng thuốc chữa tăng động giảm chú ý ở người lớn

• Tâm lý trị liệu: Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là một phương pháp điều trị hiệu quả giúp người mắc ADHD học cách quản lý các triệu chứng của mình thông qua thay đổi cách suy nghĩ và hành vi.

• Hỗ trợ từ chuyên gia: Sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý và bác sĩ có thể giúp người mắc ADHD tìm ra phương pháp điều trị phù hợp và quản lý triệu chứng hiệu 

Cách kiểm soát chứng tăng động

Ngoài việc điều trị y tế, người mắc ADHD có thể học cách kiểm soát triệu chứng bằng một số phương pháp sau:

• Tổ chức cuộc sống: Sử dụng công nghệ như ứng dụng nhắc nhở, lập danh sách công việc hàng ngày hoặc thiết lập lịch trình để giúp quản lý thời gian và nhiệm vụ.

• Chế độ ăn uống và tập luyện: Một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng cùng với việc tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện sự tập trung và giảm căng thẳng.

• Thực hành mindfulness: Các kỹ thuật như thiền định, yoga và hít thở sâu có thể giúp kiểm soát căng thẳng và tăng cường sự chú ý.

• Quản lý cảm xúc: Học cách nhận diện và quản lý cảm xúc một cách hiệu quả có thể giúp người mắc ADHD kiểm soát hành vi bốc đồng và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp hơn.

Tăng động giảm chú ý ở người lớn là một rối loạn không nên bị xem nhẹ. Việc hiểu rõ các triệu chứng, nguyên nhân và hậu quả của ADHD giúp chúng ta có thể can thiệp kịp thời và giảm thiểu những tác động tiêu cực. Điều quan trọng nhất là người mắc ADHD nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia để có kế hoạch điều trị hiệu quả, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các dấu hiệu của chứng tăng động giảm chú ý và cần sự hỗ trợ từ chuyên gia, hãy liên hệ với IVIE - Bác Sĩ Ơi. Đội ngũ chuyên gia của IVIE luôn sẵn sàng cung cấp các giải pháp tư vấn và điều trị, giúp bạn vượt qua những khó khăn và cải thiện sức khỏe tâm lý.

1900 3367