Viêm da cơ địa ở mặt - Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm da cơ địa ở mặt là gì?

Viêm da cơ địa ở mặt là tình trạng khiến da bị khô, bong tróc và ngứa ngáy. Khi bị viêm, lớp bảo vệ tự nhiên của da yếu đi, không còn hoạt động hiệu quả như bình thường. Vì thế, da trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị kích ứng hoặc dị ứng bởi các yếu tố từ môi trường như bụi bẩn, phấn hoa, mỹ phẩm... và dễ dẫn đến các đợt bùng phát ngứa, đỏ hoặc nổi mẩn.

Tìm hiểu thêm về bệnh viêm da cơ địa: 

• Viêm da cơ địa ở đầu
• Viêm da cơ địa ở cổ
• Viêm da cơ địa ở chân
• Viêm da cơ địa ở tay

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở mặt

Viêm da cơ địa ở mặt không hình thành từ một yếu tố đơn lẻ mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa cơ địa di truyền, hệ miễn dịch và môi trường sống. Việc xác định chính xác nguyên nhân giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, đồng thời người bệnh có thể chủ động kiểm soát yếu tố nguy cơ.

Di truyền

Viêm da cơ địa ở mặt có thể do yếu tố di truyền, tức là liên quan đến gen và tiền sử gia đình. Một gen tên là filaggrin (FLG) giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da. Khi gen này bị đột biến, lớp bảo vệ da sẽ yếu đi, khiến da dễ bị kích ứng, viêm và tổn thương nặng hơn. Gen này thường gặp ở người da trắng. Nếu trong gia đình có cha hoặc mẹ từng bị viêm da cơ địa, con cái sẽ có khoảng 60% nguy cơ mắc bệnh. Nếu cả bố và mẹ đều bị, khả năng con bị viêm da cơ địa có thể lên đến 80%.

Nhiễm trùng da

Vi khuẩn Staphylococcus aureus có hại cho da

Ở người bị viêm da cơ địa, vi khuẩn Staphylococcus aureus thường xuất hiện nhiều hơn bình thường trên da. Vi khuẩn này làm mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên và khiến lớp bảo vệ da bị yếu đi, từ đó làm tình trạng viêm da trở nên nghiêm trọng hơn.

Rối loạn miễn dịch

Bình thường, hệ miễn dịch có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, vi-rút và bệnh tật. Nhưng ở một số người, hệ miễn dịch hoạt động quá mức và mất cân bằng, khiến cơ thể phản ứng quá mạnh với những tác nhân không nguy hiểm. Điều này gây ra tình trạng viêm, làm da mặt bị đỏ, kích ứng và dẫn đến viêm da cơ địa.

Yếu tố môi trường

Một số nghiên cứu cho thấy không khí ô nhiễm và thời tiết thay đổi thất thường có thể làm tăng nguy cơ bị viêm da cơ địa, hoặc khiến bệnh dễ tái phát trở lại.

Mỹ phẩm không phù hợp

Mỹ phẩm chứa corticoid có nguy hiểm cho da gây ra viêm da cơ địa ở mặt

Các loại mỹ phẩm, xà phòng có chứa hương liệu hoặc hóa chất mạnh có thể gây kích ứng da. Khi dùng thường xuyên, chúng làm lớp bảo vệ tự nhiên của da yếu đi, khiến da dễ bị tổn thương và dễ mắc các vấn đề như viêm da cơ địa ở mặt.

Tâm lý và stress

Ít ai ngờ rằng yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong sự bùng phát viêm da cơ địa. Căng thẳng kéo dài, mất ngủ, áp lực công việc, học tập... đều có thể kích hoạt hệ miễn dịch phản ứng sai lệch, làm tình trạng da xấu đi rõ rệt.

Tìm hiểu thêm: 

• Top 6 bác sĩ chữa viêm da cơ địa Hà Nội
• 7 lá cây trị viêm da cơ địa được dân gian tin dùng

Triệu chứng viêm da cơ địa ở mặt

Triệu chứng viêm da cơ địa ở mặt có thể khác nhau ở mỗi người, tùy theo độ tuổi, mức độ nặng nhẹ và các yếu tố như thời tiết, môi trường hay cơ địa. Tuy nhiên, một số dấu hiệu dễ nhận biết gồm:

• Da bị khô, bong tróc thành từng mảng nhỏ hoặc lan rộng ra khắp mặt

• Vùng da đỏ, có thể hơi sưng hoặc cảm thấy nóng rát

• Ngứa nhiều, đặc biệt vào ban đêm

• Có mụn nước nhỏ, dễ vỡ khi gãi, đôi khi rỉ dịch

• Da bị dày lên, sạm màu nếu bệnh kéo dài hoặc hay tái phát

• Một số vị trí như khóe miệng, quanh mắt có thể bị nứt nẻ, rớm máu

Những biểu hiện này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ, đặc biệt là ở vùng da mặt.

Triệu chứng ở trẻ nhũ nhi (0–12 tháng tuổi)

Dấu hiệu viêm da cơ địa ở trẻ nhũ nhi

• Thường bắt đầu bằng những mảng đỏ ở hai bên má, có thể lan xuống cằm, trán và da đầu.

• Da có thể nứt nẻ, chảy dịch vàng nhạt hoặc đóng vảy tiết.

• Trẻ rất ngứa ngáy, hay đưa tay dụi mặt hoặc đầu.

• Dễ nhầm lẫn với chàm sữa, do đó cần quan sát diễn tiến kỹ lưỡng.

Triệu chứng ở trẻ em trên 1 tuổi

Dấu hiệu viêm da cơ địa mặt trẻ trên 1 tuổi

• Xuất hiện những mảng đỏ, da khô sần, ngứa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm.

• Da có xu hướng dày lên (lichen hóa) do trẻ thường xuyên gãi, gây trầy xước.

• Nguy cơ nhiễm trùng da tăng cao nếu không giữ vệ sinh tốt.

• Các vùng da hay bị tổn thương: hai má, trán, quanh miệng và cổ.

Triệu chứng ở người lớn

Dấu hiệu viêm da cơ địa mặt ở người lớn

• Tổn thương mang tính chất mãn tính, tái đi tái lại nhiều lần.

• Vùng da thường bị: má, cằm, quanh mắt, hai bên mũi, thậm chí lan xuống cổ.

• Da khô, bong vảy, đôi khi có rỉ dịch hoặc kèm ngứa âm ỉ kéo dài.

• Tổn thương dễ để lại vết thâm, sạm màu nếu không điều trị đúng cách.

• Ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý, đặc biệt là ở nữ giới.

Nhận biết sớm triệu chứng viêm da cơ địa là chìa khóa để điều trị hiệu quả, giảm thiểu tổn thương da và phòng ngừa các biến chứng về sau như nhiễm trùng, sẹo thâm, hay rối loạn sắc tố da.

1900 3367

Viêm da cơ địa ở mặt có ảnh hưởng gì đến cuộc sống?

Viêm da cơ địa ở mặt, nhất là khi bị từ nhỏ và kéo dài đến khi lớn, có thể ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hàng ngày. Bệnh không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà còn làm người bệnh mất ngủ, mệt mỏi, ảnh hưởng đến học tập, công việc và cả các mối quan hệ xung quanh. Nhiều người cảm thấy tự ti, căng thẳng, thậm chí rơi vào trầm cảm vì bệnh cứ tái đi tái lại.

Viêm da cơ địa mặt ảnh hưởng tới thẩm mỹ

Việc điều trị cũng tốn nhiều thời gian và tiền bạc. Có người phải đổi nghề hoặc hạn chế tiếp xúc xã hội vì tình trạng da. Những ảnh hưởng này có thể kéo dài suốt đời, khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn.

Tóm lại, viêm da cơ địa không chỉ là bệnh ngoài da mà còn tác động lớn đến tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Cách chẩn đoán viêm da cơ địa ở mặt

Chẩn đoán viêm da cơ địa ở mặt là một quá trình tổng hợp giữa quan sát lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh lý và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để loại trừ các bệnh da khác có biểu hiện tương tự. Việc chẩn đoán chính xác ngay từ đầu giúp định hướng điều trị hiệu quả, tránh lạm dụng thuốc hoặc điều trị sai hướng.

Biện pháp chẩn đoán viêm da cơ địa mặt

1900 3367

Khám lâm sàng

Bước đầu tiên trong chẩn đoán là bác sĩ sẽ quan sát kỹ vùng da mặt bị tổn thương (đỏ, khô, bong tróc, rỉ dịch...) và hỏi bạn về thời điểm khởi phát, yếu tố liên quan (thời tiết, mỹ phẩm mới...), mức độ ngứa và tần suất tái phát. Đồng thời, bác sĩ sẽ kiểm tra tiền sử dị ứng của bạn và gia đình như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, chàm sữa.

Một số dấu hiệu giúp bác sĩ nghi ngờ viêm da cơ địa gồm:

• Có ngứa nhiều và bệnh hay tái phát theo từng đợt

• Tổn thương xuất hiện ở má, quanh mắt, cằm hoặc cổ

• Có tiền sử mắc các bệnh dị ứng khác

Việc khai thác thông tin đầy đủ sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả hơn.

Các xét nghiệm hỗ trợ

Dù viêm da cơ địa thường được chẩn đoán qua thăm khám, bác sĩ đôi khi sẽ chỉ định thêm xét nghiệm để xác định nguyên nhân hoặc loại trừ bệnh khác.

Một số xét nghiệm phổ biến gồm:

• Test dị ứng (Prick test, Patch test): Phát hiện chất gây dị ứng như bụi, phấn hoa, thực phẩm, mỹ phẩm...

• Xét nghiệm IgE trong máu: Giúp đánh giá tình trạng dị ứng toàn thân.

• Sinh thiết da: Áp dụng khi triệu chứng không điển hình, cần phân biệt với các bệnh như lupus, vảy nến, nấm da.

Việc kết hợp khám và xét nghiệm giúp chẩn đoán chính xác, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp. Người bệnh không nên tự ý điều trị vì có thể khiến bệnh nặng hơn hoặc kéo dài dai dẳng.

Phác đồ điều trị viêm da cơ địa ở mặt

Điều trị viêm da cơ địa ở mặt cần phù hợp với tình trạng và cơ địa từng người. Mục tiêu là giảm triệu chứng, phục hồi da và ngăn bệnh tái phát. Phác đồ thường gồm thuốc bôi, thuốc uống, có thể dùng thuốc sinh học nếu nặng, và luôn kết hợp với chăm sóc da đúng cách.

Thuốc bôi ngoài da

Sử dụng thuốc bôi ngoài da theo chỉ định của bác sĩ khi bị viêm da cơ địa mặt

Khi đang điều trị viêm da cơ địa:

• Dùng kem chống ngứa để giảm cảm giác ngứa, tránh gãi gây trầy xước.

• Bôi kem dưỡng ẩm 2–3 lần/ngày để giữ da mềm, tránh khô nứt và nhiễm trùng.

• Sử dụng kem kháng viêm khi da bị đỏ, sưng hoặc ngứa – chỉ dùng theo chỉ định bác sĩ vì lạm dụng có thể làm mỏng da, đổi màu, mọc lông. Khi da đã ổn, chuyển sang dùng kem dưỡng.

Để phòng bệnh tái phát:

• Duy trì thói quen bôi kem dưỡng ẩm mỗi ngày.

• Chọn mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da dành cho da nhạy cảm.

Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý dùng kem trộn, thuốc corticoid mạnh không kê đơn vì có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.

Thuốc uống

Các loại thuốc thường dùng khi điều trị viêm da cơ địa gồm:

• Thuốc kháng histamin H1: Giúp giảm ngứa.

• Kháng sinh: Dùng khi da bị nhiễm khuẩn, nhất là do tụ cầu hoặc liên cầu, thường kéo dài 7–14 ngày.

• Corticosteroid đường uống: Bác sĩ có thể chỉ định ngắn ngày (3–7 ngày) khi bệnh bùng phát nặng, sau đó ngưng và chuyển sang thuốc bôi hoặc phương pháp an toàn hơn.

• Thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporin A, methotrexate: Dùng khi bệnh kéo dài, tái phát nhiều và không đáp ứng điều trị thông thường.

Lưu ý: Tất cả thuốc cần dùng theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Thuốc sinh học

Một số thuốc sinh học mới điều trị viêm da cơ địa gồm:

• Dupilumab: Ức chế các chất gây viêm IL-4 và IL-13

• Tralokinumab: Nhắm vào IL-13

• Thuốc ức chế JAK như Baricitinib

Những thuốc này thường dùng cho trường hợp nặng, không đáp ứng với điều trị thông thường.

Chăm sóc da và sinh hoạt trong quá trình điều trị

Điều trị viêm da cơ địa không chỉ dừng lại ở việc sử dụng thuốc mà còn cần một chế độ chăm sóc da và sinh hoạt hợp lý, kiên trì

Để chăm sóc da khi bị viêm da cơ địa, bạn nên:

• Dưỡng ẩm ít nhất 2 lần/ngày với sản phẩm dịu nhẹ.

• Không gãi, thay vào đó hãy vỗ nhẹ hoặc ấn da; trẻ em có thể đeo găng tay khi ngủ.

• Tắm đúng cách: dùng nước ấm, lau khô nhẹ và thoa kem dưỡng ngay khi da còn ẩm.

• Dùng sữa tắm nhẹ: tránh xà phòng, cồn, hương liệu mạnh.

• Giữ ẩm không khí bằng máy tạo độ ẩm, nhất là khi trời hanh khô.

• Mặc đồ thoáng mát, mềm, ưu tiên vải cotton.

• Giảm căng thẳng bằng thiền, yoga hoặc trò chuyện để hỗ trợ da phục hồi tốt hơn.

Phòng ngừa viêm da cơ địa ở mặt tái phát

Phòng ngừa tái phát là một phần quan trọng không thể thiếu trong quá trình quản lý viêm da cơ địa ở mặt

Để tránh viêm da cơ địa bùng phát, bạn nên:

• Giữ da sạch, nhất là sau khi ra mồ hôi hoặc tiếp xúc khói bụi.

• Dưỡng ẩm ngay sau khi tắm để tránh khô da.

• Tránh tắm nước quá nóng vì dễ gây ngứa, kích ứng.

• Dùng mỹ phẩm, sữa tắm dịu nhẹ, không chứa hương liệu mạnh.

• Hạn chế hải sản, rượu bia, thuốc lá các yếu tố dễ gây dị ứng.

• Không tự ý dùng thuốc, hãy theo hướng dẫn của bác sĩ.

Kết luận

Viêm da cơ địa ở mặt không chỉ là vấn đề ngoài da đơn thuần mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến thẩm mỹ, sức khỏe tinh thần và chất lượng sống của người bệnh. Tuy nhiên, nếu hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng phương pháp điều trị cùng chăm sóc phù hợp, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh hiệu quả. Hãy chủ động lắng nghe làn da của mình và tìm đến bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết bởi viêm da cơ địa ở mặt hoàn toàn có thể cải thiện nếu bạn kiên trì và điều trị đúng cách từ hôm nay.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.