Viêm màng não mô cầu ACYW - Có thực sự nguy hiểm?

Viêm màng não mô cầu ACYW là gì?

Tìm hiểu viêm màng não mô cầu ACYW

Viêm màng não mô cầu ACYW là bệnh lý do vi khuẩn Neisseria meningitidis nhóm huyết thanh A, C, Y và W gây ra. Đây là các chủng mô cầu có độc lực cao, dễ gây tổn thương nghiêm trọng lên hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là màng não – lớp màng bao bọc và bảo vệ não bộ cùng tủy sống.

Tại Việt Nam, ngoài mô cầu nhóm B và C vốn đã quen thuộc, thì nhóm ACYW đang dần trở nên đáng lo ngại hơn do khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ biến chứng nặng.

Con đường lây truyền & nhóm nguy cơ cao

Vi khuẩn mô cầu lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc gần gũi với người đang mang mầm bệnh. Khi người bệnh hoặc người mang vi khuẩn không có triệu chứng ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, vi khuẩn có thể lan ra không khí trong các giọt bắn và xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh qua niêm mạc mũi – họng.

Các con đường lây nhiễm phổ biến gồm:

• Sử dụng đồ dùng cá nhân chung đụng.

• Hôn trực tiếp, tiếp xúc gần trong môi trường sinh hoạt đông người.

• Môi trường kín như ký túc xá, nhà trẻ, doanh trại quân đội, khu du lịch tập thể.

Những nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao:

• Trẻ em dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch còn yếu, dễ bị nhiễm bệnh nếu không được bảo vệ đúng cách.

• Thanh thiếu niên và người trưởng thành trẻ tuổi (16–25 tuổi): Nhất là những người sống tập thể như sinh viên nội trú, tân binh, hoặc người lao động nhập cư.

• Người đi du học, du lịch, công tác tại các vùng có dịch: Các quốc gia châu Phi thuộc "vành đai viêm màng não" là điểm nóng.

• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Người mắc các bệnh lý nền, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch hoặc đang điều trị bệnh mạn tính.

Dấu hiệu nhận biết sớm viêm màng não mô cầu

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh để giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc các biến chứng 

Viêm màng não mô cầu ACYW thường khởi phát đột ngột, tiến triển nhanh và gây biến chứng nặng trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu của bệnh rất dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, khiến nhiều người chủ quan và bỏ lỡ “thời điểm vàng” để điều trị. Việc nhận biết sớm triệu chứng và đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc di chứng lâu dài.

Triệu chứng thường gặp 

• Sốt cao đột ngột: Người bệnh thường bị sốt cao trên 38.5°C, đôi khi lên đến 40°C mà không rõ nguyên nhân. Cơn sốt xuất hiện bất ngờ, kèm theo cảm giác rét run, mệt mỏi toàn thân.

• Đau đầu dữ dội: Cơn đau thường âm ỉ hoặc nhói mạnh ở vùng trán, thái dương. Đau đầu không giảm dù đã nghỉ ngơi hay uống thuốc hạ sốt thông thường.

• Buồn nôn, nôn mửa: Người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn nhiều lần mà không kèm rối loạn tiêu hóa. Đây là dấu hiệu liên quan đến tổn thương hệ thần kinh trung ương.

• Cứng cổ: Cứng cổ là triệu chứng đặc trưng, xuất hiện ở giai đoạn sớm. Người bệnh thường gặp khó khăn khi cúi đầu xuống ngực, cảm thấy đau khi xoay cổ.

• Phát ban dạng xuất huyết dưới da: Một số người xuất hiện các nốt ban đỏ hoặc tím li ti, không biến mất khi ấn tay vào. Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ nhiễm khuẩn huyết - biến chứng cực kỳ nguy hiểm.

• Nhạy cảm với ánh sáng, rối loạn ý thức: Người bệnh có thể cảm thấy đau mắt, chói mắt khi tiếp xúc với ánh sáng. Trường hợp nặng hơn có thể bị lú lẫn, ngủ li bì, mê sảng hoặc co giật.

Viêm màng não mô cầu nguy hiểm thế nào nếu không điều trị kịp thời?

Viêm màng não mô cầu ACYW là căn bệnh có tốc độ diễn tiến rất nhanh. Chỉ trong vòng vài giờ đến 1–2 ngày, bệnh có thể chuyển từ các triệu chứng nhẹ giống cảm cúm sang giai đoạn nguy kịch, thậm chí đe dọa tính mạng. Việc chậm trễ trong nhận biết và điều trị có thể dẫn đến biến chứng nặng nề và tử vong cao.

Biến chứng thường gặp

Vi khuẩn mô cầu khi xâm nhập vào màng não và máu có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho nhiều cơ quan trong cơ thể. Dưới đây là những biến chứng phổ biến và đáng lo ngại nhất:

Viêm não: Nếu viêm màng não lan rộng và ảnh hưởng đến nhu mô não, bệnh nhân có thể bị viêm não. Tình trạng này gây rối loạn ý thức, co giật, mê man, và nếu kéo dài có thể để lại di chứng vĩnh viễn về trí nhớ, khả năng ngôn ngữ và vận động.

Nhiễm trùng huyết (nhiễm khuẩn máu): Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của mô cầu là nhiễm trùng huyết. Khi vi khuẩn xâm nhập vào máu và lan ra toàn cơ thể, hệ miễn dịch bị rối loạn, các cơ quan suy giảm chức năng. Người bệnh có thể bị tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được cấp cứu kịp thời. Dấu hiệu đặc trưng là phát ban xuất huyết dưới da (dạng chấm tím hoặc mảng bầm không mất khi ấn), mạch nhanh, huyết áp tụt, sốt cao liên tục kèm lạnh run.

Nhiễm trùng huyết là một trong các biến chứng thường gặp

Di chứng thần kinh: Khoảng 10–20% người sống sót sau viêm màng não mô cầu phải chịu di chứng lâu dài như: Mất thính lực hoàn toàn hoặc một phần; tổn thương não, suy giảm nhận thức; liệt, yếu cơ, rối loạn vận động; rối loạn hành vi và cảm xúc

Các di chứng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống, khả năng học tập, làm việc và hòa nhập xã hội của người bệnh.

1900 3367

Thời gian diễn tiến nhanh, khó lường

Một trong những yếu tố khiến viêm màng não mô cầu nguy hiểm chính là diễn tiến nhanh và khó dự đoán. Có những trường hợp bệnh nhân còn đi học, đi làm bình thường vào buổi sáng, nhưng chỉ vài giờ sau đã sốt cao, mê man, phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng nguy kịch.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):

• Viêm màng não mô cầu có thể khiến bệnh nhân tử vong trong 6–24 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng nặng.

• Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 50% nếu không được điều trị kịp thời.

• Dù được cứu sống, vẫn có tới 1/5 người bệnh để lại di chứng nặng nề suốt đời.

Vắc xin mô cầu ACYW - Cách phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay

Viêm màng não mô cầu ACYW là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng may mắn là chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả nhờ vào vắc xin. Việc tiêm phòng đúng thời điểm không chỉ giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại vi khuẩn mô cầu, mà còn giảm nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng – đặc biệt ở những nơi đông người như trường học, ký túc xá hay sân bay.

Ai nên tiêm ACYW?

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc bệnh cao như nhau, nhưng có những nhóm đặc biệt nên ưu tiên tiêm phòng sớm, cụ thể:

• Trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên: Trẻ nhỏ là nhóm dễ bị tổn thương nhất bởi hệ miễn dịch còn non nớt. Đặc biệt, trẻ từ 9 tháng tuổi đến 5 tuổi là giai đoạn dễ mắc bệnh và diễn tiến nặng nếu không được phòng ngừa.

• Thanh thiếu niên, sinh viên nội trú, sống tập thể: Lứa tuổi này thường có nhiều hoạt động ngoại khóa, đi lại và giao tiếp nhiều, dễ lây lan vi khuẩn mô cầu. Các bạn sinh viên sống trong ký túc xá hoặc các khu nhà trọ nên được tiêm phòng đầy đủ để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

• Người chuẩn bị đi du học, du lịch, công tác ở vùng có nguy cơ cao: Một số quốc gia châu Phi, Trung Đông và Mỹ – nơi dịch mô cầu bùng phát theo chu kỳ – yêu cầu giấy chứng nhận tiêm vắc xin ACYW khi nhập cảnh. Việc tiêm phòng không chỉ giúp bạn an tâm khi xuất ngoại mà còn là điều kiện bắt buộc trong một số trường hợp.

• Người sống cùng với đối tượng có nguy cơ cao: Đôi khi bạn không phải là người cần tiêm, nhưng nếu sống cùng trẻ nhỏ, người miễn dịch yếu hoặc có bệnh nền, thì bạn vẫn nên cân nhắc tiêm để bảo vệ họ gián tiếp qua việc ngăn ngừa mầm bệnh lây lan.

Tiêm ACYW có an toàn không? Có sốt không? 

Câu trả lời là vắc xin ACYW rất an toàn, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc tiêm dịch vụ.

Một vài phản ứng phụ nhẹ có thể xảy ra sau tiêm như:

• Sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm

• Sốt nhẹ dưới 38.5°C

• Quấy khóc ở trẻ nhỏ (thường tự hết sau 1–2 ngày)

Tuy nhiên, hầu hết các phản ứng này đều không nguy hiểm và sẽ tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Bạn chỉ cần theo dõi và chườm mát, uống nhiều nước là ổn.

Lịch tiêm & khoảng cách giữa các mũi:

Tùy vào độ tuổi và loại vắc xin bạn chọn, lịch tiêm có thể khác nhau đôi chút. Dưới đây là lịch tiêm tham khảo:

• Trẻ từ 9 tháng – 2 tuổi: tiêm 2 mũi, cách nhau 3 tháng

• Từ 2 tuổi trở lên: chỉ cần 1 mũi duy nhất

• Trường hợp đặc biệt (đi du học, vùng dịch): bác sĩ sẽ tư vấn tiêm nhắc lại sau mỗi 5 năm nếu cần

Thời gian tạo miễn dịch thường khoảng 2–3 tuần sau tiêm, vì vậy bạn nên chủ động lên lịch càng sớm càng tốt nếu có kế hoạch du lịch, học tập, hoặc mùa dịch đang đến gần.

Tiêm vắc xin mô cầu ACYW ở đâu uy tín, an toàn?

Chọn đúng địa điểm tiêm chủng uy tín không chỉ giúp đảm bảo chất lượng vắc xin, mà còn giúp bạn yên tâm về quy trình bảo quản, tư vấn chuyên sâu và chăm sóc sau tiêm. Dưới đây là một trong những địa chỉ được đánh giá cao về chất lượng dịch vụ và độ phủ sóng toàn quốc:

Hệ thống Y tế MEDLATEC - Địa chỉ tiêm chủng uy tín

• Địa chỉ: 42 P. Nghĩa Dũng, Phúc xá, Ba Đình, Hà Nội 

• Thời gian làm việc: 7:00 - 17:00 (Từ thứ 2 đến Chủ nhật)

• Hotline: 1900 3367

1900 3367

Tiêm viêm màng não mô cầu ACYW tại Bệnh viện MEDLATEC

Hệ thống Y tế MEDLATEC là một trong những đơn vị y tế tư nhân hàng đầu tại Việt Nam, nổi bật với:

• Mạng lưới phủ rộng khắp các thành phố lớn và khu vực lân cận như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An,… giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ tiêm chủng chất lượng.

• Kho vắc xin đầy đủ và bảo quản nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc tế. Vắc xin có sẵn ở mọi chi nhánh trên toàn quốc như các loại vắc xin mô cầu ACYW như Menveo, Menactra hoặc Nimenrix.

• Tư vấn kỹ càng trước tiêm từ đội ngũ bác sĩ chuyên môn, đặc biệt hữu ích với trẻ nhỏ, người có bệnh nền hoặc người cần tiêm theo yêu cầu đi nước ngoài.

Ngoài ra, bạn cũng có thể đặt lịch tư vấn miễn phí trên IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ chọn loại vắc xin phù hợp, hỏi trước các thông tin cần chuẩn bị trước khi đưa con nhỏ đi tiêm.

Nếu bạn chưa từng đến MEDLATEC hoặc còn băn khoăn loại vắc xin nào phù hợp với mình, hãy thử đặt tư vấn trước qua hệ thống IVIE – Bác sĩ ơi. Đây là nền tảng y tế kết nối bạn với các bác sĩ hàng đầu chuyên về nhi khoa, truyền nhiễm và y tế dự phòng, giúp bạn hiểu rõ hơn về sức khỏe, phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Kết luận

Viêm màng não mô cầu ACYW là căn bệnh không thể xem thường – bởi chỉ trong vòng 24 giờ, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại di chứng nặng nề suốt đời. Điều đáng nói là bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa được, và tiêm vắc xin chính là phương pháp hiệu quả, chủ động và an toàn nhất hiện nay.

Đừng đợi đến khi có dịch bùng phát mới đi tiêm. Đừng để sự chủ quan làm bạn hối tiếc. Hãy bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng bằng cách chủ động tìm hiểu thông tin, tiêm vắc xin đúng lịch, đúng nơi.

Nếu bạn còn băn khoăn nên tiêm vắc xin gì, ở đâu uy tín, hoặc có cần xét nghiệm gì trước khi tiêm không – hãy để IVIE – Bác sĩ ơi hỗ trợ bạn.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.