Dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

1. Bệnh tim bẩm sinh là gì?

Bệnh tim bẩm sinh là những dị tật được hình thành do sự phát triển không hoàn thiện của tim ngay từ trong thời kỳ bào thai. Cấu trúc của tim có thể gặp khiếm khuyết ở van tim, cơ tim, buồng tim. Sau khi sinh, những dị tật này vẫn tồn tại khiến chức năng và hoạt động của tim bị ảnh hưởng, dẫn đến tuần hoàn máu bất thường.

Bệnh tim bẩm sinh là loại dị tật bẩm sinh phổ biến nhất trên thế giới chiếm tỷ lệ khoảng 1%. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong chu sinh và sơ sinh do dị tật bẩm sinh, mặc dù kết quả đã được cải thiện đáng kể nhờ sự tiến bộ của kỹ thuật can thiệp.

Giải thích về bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

Với những dị tật bẩm sinh nghiêm trọng, trẻ cần được can thiệp phẫu thuật sớm trong năm đầu đời. Tỷ lệ mắc bệnh lý nhiễm trùng và tử vong sẽ tăng lên nếu chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị. Vì thế, việc nhận biết phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tim ở trẻ là vô cùng quan trọng.

Hiện nay, nhờ kỹ thuật siêu âm thai, ta có thể phát hiện sớm bệnh tim bẩm sinh ngay từ trong thai kỳ. Tuy nhiên ở nước ta, ý thức chăm sóc và quản lý thai kỳ vẫn còn thấp nên rất nhiều trường hợp khi trẻ chỉ được phát hiện bệnh khi đã biểu hiện triệu chứng trên lâm sàng.

Khi triệu chứng bệnh có dấu hiệu thay đổi ảnh hưởng đến cơ thể hoặc khám bệnh định kỳ, thì bạn nên thực hiện thăm khám tại phòng khám, bệnh viện chuyên khoa tim mạch có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ y tế tốt, uy tín.

2. Phân loại bệnh tim bẩm sinh

Tùy vào trẻ bị dị tật ở vị trí nào, mức độ tổn thương, có phối hợp nhiều dị tật hay không mà ta có nhiều bệnh lý tim bẩm sinh khác nhau. Dựa vào hai vấn đề: "Trẻ có tím hay không tím?" và "Máu lên phổi nhiều hay ít?", ta chia tim bẩm sinh thành 4 nhóm sau:

a. Không tím + Máu lên phổi nhiều: Nhóm luồng thông trái – phải

Nhóm này gồm có bốn bệnh lý thường gặp là thông liên nhĩ, thông liên thất, còn ống động mạch và thông sàn nhĩ thất. Ta có thể phân biệt các bệnh lý này trên lâm sàng dựa vào vị trí và tính chất của tiếng thổi khi nghe tim.

b. Không tím + Máu lên phổi ít: Hẹp động mạch phổi

Hẹp động mạch phổi có thể xảy ra tại van, trước van hoặc sau van động mạch phổi. Trong các bệnh tim bẩm sinh, hẹp động mạch phổi có diễn tiến lâm sàng khá nhẹ nhàng, thậm chí có thể không biểu hiện triệu chứng ngay cả khi hẹp nặng nên . Vì vậy, đây là bệnh tim bẩm sinh thường được phát hiện ở tuổi trưởng thành.

c. Có tím + Máu lên phổi ít: Nhóm luồng thông phải – trái kèm hẹp động mạch phổi

Trong nhóm này gồm có các bệnh lý họ Fallot như tứ chứng Fallot, tam chứng Fallot, ngũ chứng Fallot và các bệnh tim bẩm sinh có tím phức tạp kèm hẹp động mạch phổi. Nếu triệu chứng tím xuất hiện ngay sau sinh, ta cần nghĩ tới các bệnh tim bẩm sinh có tím phức tạp kèm hẹp phổi. Nếu dấu hiệu bệnh tim này xuất hiện muộn vài tháng sau sinh, có thể hướng đến các bệnh lý họ Fallot.

d. Có tím + Máu lên phổi nhiều: Tim bẩm sinh tím phức tạp

Tim bẩm sinh tím phức tạp là tên thường gọi của nhóm luồng thông phải – trái không kèm hẹp phổi. Trong nhóm này gồm có các bệnh lý như đảo gốc động mạch, thân chung động mạch, thất phải hai đường ra, tim một thất hoặc một nhĩ,…

Khám cùng bác sĩ tim mạch nếu có nghi ngờ

Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám tim mạch tại các bệnh viện tuyến trung ương, phòng khám uy tín hoặc Tải ứng dụng Bác sĩ ơi - IVIE - Bác sĩ ơi để xem thông tin các CSYT và đặt lịch chủ động hơn!

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

Với những dị tật tim bẩm sinh, trẻ cần được can thiệp phẫu thuật sớm để ngăn chặn biến chứng nguy hiểm và gây tử vong cao nhất là suy tim. Việc chậm trễ điều trị không chỉ ảnh hưởng đến phát triển mà đôi khi còn có thể gây tử vong cho trẻ. Vì thế, việc nhận biết được các dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh là vô cùng quan trọng.

a. Đối với trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có triệu chứng tim bẩm sinh thường biểu hiện với sốc, tím tái, các triệu chứng hô hấp hoặc kết hợp chúng với nhau:

- Sốc: Thường xảy ra ở những bệnh tim bẩm sinh nguy kịch với tắc nghẽn nghiêm trọng ở tim trái. Khi đó, ống động mạch sẽ là một cấu trúc để cứu đứa trẻ, giúp có máu đi nuôi cơ thể. Trẻ bị sốc do ống động mạch đóng lại làm giảm tưới máu toàn thân.

- Tím tái: Da trẻ tím tái do thiếu oxy máu, ta có thể nhìn thấy dễ nhất khi quan sát môi và niêm mạc trẻ.

- Triệu chứng hô hấp: Trẻ khó thở, thở gấp, rút lõm lồng ngực, khó bú. Đây là những triệu chứng bị gây ra bởi tình trạng phù phổi do sức cản mạch phổi giảm, lưu lượng máu phổi tăng nhanh.

Dấu hiệu nhận biết bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

b. Đối với trẻ vài tháng tuổi

Một số trẻ mắc tim bẩm sinh không có triệu chứng ngay khi vừa sinh ra mà phải sau một thời gian mới có các dấu hiệu bệnh tim. Các triệu chứng thường gặp là:

- Chậm phát triển thể chất: Trẻ gầy yếu hơn so với các trẻ bình thường, có thể bị suy dinh dưỡng. Đôi khi, nếu bệnh nhẹ, trẻ có thể chỉ có những giai đoạn chững phát triển lại.

- Hạn chế vận động: Đối với trẻ nhỏ, triệu chứng này dễ quan sát nhất khi trẻ bú. Trẻ hay nghỉ giữa chừng khi bú mẹ và cảm thấy khó thở khi bú. Với trẻ lớn hơn, trẻ dễ mệt mỏi khi chơi đùa cùng các bạn.

- Viêm phổi tái diễn: Trẻ thường xuyên thở nhanh và có các đợt viêm phổi tái diễn hoặc viêm phổi kéo dài. Đây là triệu chứng do tình trạng máu lên phổi nhiều. Trẻ được gọi là viêm phổi tái diễn khi bị viêm  phổi ≥3 lần/ năm hoặc ≥2 lần/ 6 tháng.

- Tím da, niêm mạc: Da trẻ tím tái, nhất là niêm mạc môi. Có một số trường hợp, trẻ chỉ xuất hiện các cơn tím thay vì biểu hiện liên tục. Bên cạnh đó cũng cần lưu ý, ở trẻ thiếu máu nặng rất khó phát hiện tím trên lâm sàng.

- Vã mồ hôi: Trẻ thường xuyên bị vã mồ hôi ngay cả khi không vận động nhiều.

Bên cạnh đó, còn có nhiều những yếu tố khác gây ảnh hưởng đến bệnh tim mạch mà chúng ta chưa để ý đến.

Tóm lại, tim bẩm sinh là một bệnh lý nguy hiểm và không hề hiếm gặp ở nước ta, việc trang bị kiến thức về nó là vô cùng cần thiết. Trên đây là khái niệm cũng như những dấu hiệu bệnh tim bẩm sinh mà bạn cần biết. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên lạc với IVIE - Bác sĩ ơi để được chúng tôi giải đáp sớm nhất nhé.

1900 3367

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.