Những điều cần biết về điều trị tăng huyết áp không dùng thuốc

1. Mục tiêu điều trị, thời điểm khởi trị và đích điều trị huyết áp

Điều trị bệnh tăng huyết áp cần đảm bảo những nguyên tắc nhất định, và các biện pháp điều trị không dùng thuốc:

a. Mục đích điều trị THA

Nhằm ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến triển của các biến chứng lâu dài của THA lên các cơ quan đích qua đó làm giảm tối đa “nguy cơ tim mạch tổng thể”.

b. Thời điểm khởi trị THA

Khi HA ≥ 140/90 mmHg ở người < 80 tuổi và HA ≥ 160/90 mmHg ở người ≥ 80 tuổi. Tuy nhiên, ngay khi huyết áp ở mức bình thường cao từ 130 - 139/85 - 89 mmHg, đã nên khởi đầu bằng cách thay đổi lối sống, cân nhắc điều trị thuốc hạ áp ở các người bệnh có nguy cơ tim mạch rất cao. Tất cả mọi người đều có thể tự theo dõi huyết áp tại nhà, dựa vào các chỉ số này để xác định mình có bị tăng huyết áp hay không càng sớm càng tốt.

Các bước tự theo dõi huyết áp tại nhà

Hướng dẫn đọc các thông số trên máy đo huyết áp tự động

c. Đích điều trị THA (theo ESC 2018)

• Huyết áp tâm thu (HATT) mục tiêu cần đạt là HATT tại phòng khám từ 120 mmHg đến < 130 mmHg ở người < 65 tuổi và từ 130 mmHg đến < 140 mmHg ở người ≥ 65 tuổi, đích huyết áp có thể thấp hơn nếu người bệnh vẫn dung nạp được.
• Đồng thời "huyết áp tâm trương (HATTr) mục tiêu” cần đạt là HATTr tại phòng khám từ 70 mmHg đến < 80 mmHg.
• Lưu ý số đo huyết áp trung bình khi tự đo tại nhà hoặc theo dõi liên tục 24 giờ có thể thấp hơn số đo huyết áp tại phòng khám từ 5 - 10 mmHg.

Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám tim mạch với các bác sĩ chuyên khoa tim mạch nổi tiếng hoặc Tải ứng dụng Bác sĩ ơi - IVIE - Bác sĩ ơi để xem thông tin bác sĩ và đặt lịch chủ động hơn!

1900 3367

2. Điều trị tăng huyết áp

Biện pháp điều trị tăng huyết áp không dùng thuốc, biện pháp này là bắt buộc, áp dụng cho mọi đối tượng THA nguyên phát (dù có hay chưa có chỉ định dùng thuốc).

Điều trị bệnh tăng huyết áp, tích cực thay đổi lối sống là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa tiến triển của HA, giảm số thuốc cần dùng… Các biện pháp tích cực thay đổi lối sống gồm:

• Giảm ăn mặn (< 5 g muối mỗi ngày), đảm bảo đủ kali, magie và các yếu tố vi lượng. HATT giảm trung bình 7,16 mmHg (1,91 - 12,41 mmHg) và giảm 24% nguy cơ đột quỵ khi lượng kali bổ sung là 90 - 120 mmol/24 giờ. Lượng kali tăng lên không có tác dụng phụ đáng kể đối với chức năng thận, lipid máu hoặc nồng độ catecholamine ở người lớn. Đặc biệt ở người có dùng thuốc lợi tiểu để điều trị THA. Bảo đảm đầy đủ canxi và magie.
• Tăng cường rau xanh, quả tươi (ít nhất 400 g/24 giờ), nhiều màu sắc, chủng loại. Ưu tiên các loại hạt thô, dầu thực vật nhiều acid béo không no (dầu oliu).
• Hạn chế thức ăn có nhiều cholesterol và acid béo no (phủ tạng động vật, thức ăn chiên rán ở nhiệt độ cao...); cân đối giữa dầu thực vật và mỡ động vật. Hạn chế các loại thịt đỏ, ưu tiên cá và các sản phẩm bơ sữa ít béo.
• Hạn chế thức ăn chế biến sẵn, đồ uống ngọt có gas.

Các loại thực phẩm người bệnh tăng huyết áp nên và không nên dùng

• Hạn chế tối đa rượu, bia, nếu uống thì số lượng chỉ nên ≤ 2 đơn vị/24 giờ đối với nam và ≤ 1 đơn vị/24 giờ với nữ và tổng cộng ≤ 14 đơn vị chuẩn/tuần với nam hoặc ≤ 8 đơn vị chuẩn/tuần với nữ (1 đơn vị chuẩn chứa 14 g ethanol tinh khiết tương đương với 354 mL bia (5% ethanol) hoặc 150 mL rượu vang (12% ethanol) hoặc 44 mL rượu mạnh (40%)). Không uống nhiều vào một thời điểm. Nếu dùng quá nhiều rượu làm tăng nguy cơ đột quỵ não ở người bệnh THA, làm tăng trở kháng với thuốc điều trị THA. Ngược lại nếu dùng lượng rượu thích hợp (vang đỏ) thì có thể làm giảm nguy cơ bệnh mạch vành (hiệu ứng ngược).
• Tích cực giảm cân (nếu quá cân), cố gắng đạt và duy trì cân nặng lý tưởng với chỉ số khối cơ thể BMI từ 18,5 đến 22,9 kg/m2. Cố gắng duy trì vòng bụng < 90 cm với nam và < 80 cm với nữ. Không áp dụng chế độ này cho phụ nữ có thai bị tăng huyết áp.
• Hoạt động thể lực tối thiểu 150 phút mỗi tuần (nên vận động 30 - 60 phút mỗi ngày, 5 - 7 ngày/tuần, kết hợp các bài tập cơ tĩnh và động).

Tập luyện thể lực theo hướng dẫn của bác sĩ giúp kiểm soát huyết áp

• Tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý hằng ngày. Tránh bị lạnh đột ngột.
• Ngừng hoàn toàn việc hút thuốc lá hoặc thuốc lào kể cả việc sử dụng các dạng khác như hút thuốc lá điện tử, nhai… cũng như tránh xa môi trường có khói thuốc. Lưu ý, cần có chế độ luyện tập thích hợp do nguy cơ tăng cân nhanh chóng sau khi bỏ hút thuốc.

Lợi ích của việc ngừng hút thuốc đối với sức khỏe tim mạch

Quá trình điều trị bệnh tăng huyết áp cần thời gian lâu dài, tinh thần tự giác của người bệnh. Tích cực xây dựng lối sống lành mạnh để ngăn ngừa tiến triển của bệnh lý tăng huyết áp. Tiếp tục theo dõi các bài viết của IVIE - Bác sĩ ơi về bệnh lý tăng huyết áp để tích lũy cho mình lượng kiến thức nhất định về bệnh lý này, giũ gìn sức khỏe cho bản thân và gia đình.