Factor XIII Antigen - xét nghiệm định lượng kháng nguyên yếu tố XIII

1. Yếu tố XIII là gì?

Yếu tố XIII - một enzyme nội sinh chịu trách nhiệm liên kết ngang của fibrin và là thành phần thiết yếu của dòng đông máu giúp làm ổn định cục máu đông. Chúng thực hiện nhiệm vụ thông qua cơ chế hình thành các liên kết chéo giữa các fibrin monomer hòa tan (không bền vững) từ đó hình thành fibrin polymer không hòa tan (bền vững). 

Trong cơ thể, Factor XIII lưu hành dưới dạng dị vòng gồm 2 tiểu đơn vị A và 2 tiểu đơn vị B. Tại vị trí tổn thương, enzyme pro-FXIII bị phân cắt  khi được kích hoạt bởi thrombin, qua đó bật tín hiệu kích hoạt tiểu đơn vị A xúc tác và phân ly từ tiểu đơn vị B. Kết quả là các protein được tăng độ bền cơ học và khả năng chống phân hủy fibrin của cục máu đông.

2. Thiếu hụt yếu tố XIII

Thiếu hụt yếu tố Factor XIII được xem là một rối loạn xuất huyết hiếm gặp. Các dấu hiệu và triệu chứng của việc thiếu hụt xuất hiện ngay sau khi sinh, điển hình là  chảy máu bất thường từ gốc dây rốn. Ngoài ra, chảy máu cam, chảy máu nướu, các dấu bầm tím thường xuất hiện, vết thương lâu lành cũng nằm trong danh sách nhận biết. Việc chẩn đoán sớm mang ý nghĩa quan trọng để điều trị thích hợp và bổ sung dự phòng trong những trường hợp thiếu hụt FXIII trầm trọng. Hệ quả là bệnh nhân có thể bị chảy máu quá nhiều và kéo dài có thể đe dọa đến tính mạng. 

Các dấu hiệu và triệu chứng của việc thiếu hụt xuất hiện ngay sau khi sinh.

Đối với phụ nữ, việc thiếu yếu tố XIII di truyền có xu hướng chảy máu kinh nguyệt nặng hoặc kéo dài, cuối cùng biến chứng như sẩy thai là một trong những hậu quả nặng nề thường gặp phải. Thực tế, người gặp phải vấn đề này có nguy có cao chảy máu tự phát bên trong hộp sọ, đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người mắc bệnh này.

Các hướng dẫn quốc tế khuyến nghị, xét nghiệm định lượng yếu tố XIII được xem như như xét nghiệm sàng lọc đầu tay. 

3. Quy trình thực hiện xét nghiệm Factor XIII Antigen 

 Xét nghiệm FXIII Ag mang ý nghĩa quan trọng trong việc chẩn đoán các quá trình đông cầm máu. Để thực hiện xét nghiệm cần trải qua các bước sau:

A. CHUẨN BỊ

Đối tượng được chỉ định thực hiện xét nghiệm Factor XIII Antigen bao gồm:

- Bệnh nhân có các triệu chứng: Chảy máu cam thường xuyên, máu khó đông, vết thương lâu lành,...

Chảy máu cam thường xuyên, máu khó đông, vết thương lâu lành,...

- Bác sĩ muốn xác định mức độ tổn thương nặng hay nhẹ.

- Nghi ngờ bệnh nhân mắc các bệnh lý huyết khối.

- Nhằm kiểm soát tình trạng đông máu.

- Gia đình có tiền sử thiếu hụt yếu tố XIII.

- Các đối tượng có nhu cầu xét nghiệm như kiểm tra sức khỏe trước hôn nhân.

Phương tiện, dụng cụ cần chuẩn bị đầy đủ và đạt tiêu chuẩn, gồm:

- Máy xét nghiệm đông máu tự động.

- Tủ lạnh.

- Bơm tiêm nhựa lấy máu.

- Bông cồn sát trùng, dây garo.

- Ống nghiệm plastic có chống đông citrat natri 3,2% hoặc 3,8%.

- Normal pool plasma.

- Hóa chất Factor XIII Antigen kit: Latex Reagent, Buffer, Diluent.

B. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Trước khi làm xét nghiệm cần kiểm tra và xác nhận lại thông tin bệnh án, bào gồm:

- Chỉ định xét nghiệm được ghi trong bệnh án.

- Thông tin về người bệnh: Họ tên, tuổi, giường bệnh (nếu có), khoa phòng (nếu có), chẩn đoán.

Chỉ định xét nghiệm được ghi trong bệnh án.

- Bật máy xét nghiệm đông máu, chờ đủ nhiệt độ.

- Thực hiện lấy 2ml máu tĩnh mạch của người bệnh.

- Trộn máu và chất chống đông citrat natri 3,2% hoặc 3,8% theo tỷ lệ 1 thể tích chống đông : 9 thể tích máu.

- Ly tâm mạnh để thu huyết tương nghèo tiểu cầu.

- Tiến hành QC hóa chất trước khi tiến hành xét nghiệm.

- Tiến hành chạy mẫu bệnh phẩm theo quy trình xét nghiệm trên máy.

C. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ

Phạm vi tham chiếu của xét nghiệm FXIII Ag có thể thay đổi tùy vào từng phòng xét nghiệm, tuy nhiên nhìn chung giá trị bình thường ở trong giới hạn sau:

- Trẻ sơ sinh (tuổi thai 30 - 36 tuần): 32 - 108  IU / dl.

- Đối với trẻ từ 5 ngày tuổi - người lớn: 75,2 - 154,8  IU / dl.

Khi chỉ số vượt quá chỉ số bình thường thì kết quả đó được nhận định là dương tính. 

Hiện nay có không ít  người biết đến vai trò của xét nghiệm FXIII Ag vì thế tỷ lệ số người chủ động xét nghiệm cũng ngày càng tăng. Điều nay góp một phần không nhỏ trong việc giảm thiểu trường hợp tử vong do chảy máu khó cầm. Hãy bảo vệ sức khỏe bản thân bằng cách thăm khám sức khỏe 6 tháng/ 1 lần.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.