Phình động mạch não: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết

Tổng quan phình động mạch não

Phình động mạch não là bệnh lý mà mạch máu phình to trong não, trông giống một quả mọng treo trên thân cây. Bệnh làm cho mạch não bị rò rỉ hoặc vỡ gây xuất huyết não. Túi phình động mạch não thường vỡ ở những vị trí động mạch não giữa hoặc màng nào.

Đồng mạch não vỡ là tình huống cấp cứu khẩn cấp, có thể dẫn đến đột quỵ, tổn thương não, thậm chí tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh phình động mạch não

Một số yếu tố phổ biến làm tăng nguy cơ mắc bệnh túi phình mạch máu não như:

Tiền sử gia đình: Những người có tiền sử bị bệnh túi phình mạch amus não có khả năng bị bệnh cao hơn những người có tiền sử gia đình khỏe mạnh.

Bệnh túi phình: Những người đã từng mắc bệnh túi phình trước đây có nhiều khả năng xuất hiện thêm túi phình khác.

Giới tính: Nữ thường có nguy cơ cao hơn nam.

Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nhiều nguy cơ xuất huyết dưới màng nhện hơn người da trắng.

Người tăng huyết áp: Nguy cơ xuất huyết dưới nhện cao hơn ở những người có tiền sử tăng huyết áp.

Hút thuốc lá: Hút thuốc là làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, trong đó có phình động mạch não.

Nhận biết dấu hiệu và triệu chứng phình động mạch não

Hầu hết phình động mạch não thường không có triệu chứng. Bệnh được phát hiện tình cờ hoặc khi đã có biến chứng nguy hiểm như vỡ phình.

1. Nếu túi phình vỡ

Đột ngột đau đầu dữ dội là triệu chứng quan trọng của phình động mạch não. Tình trạng này được mô tả như là “cơn đau đầu kinh khủng nhất” mà bệnh nhân phải chịu đựng. Người bệnh có các biểu hiện:

• Đau đầu dữ dội, đột ngột.
• Buồn nôn, nôn.
• Cổ cứng
• Nhìn mờ, nhìn đôi, nhạy cảm với ánh sáng
• Co giật
• Sụp mi
• Mất ý thức
• Lẫn lộn

2. Nếu túi phình “rò rỉ”

Trong một số trường hợp, túi phình động mạch não rò rỉ một lượng máu nhỏ khiến người bệnh có triệu chứng:

• Đột ngột đau đầu, đau dữ dội
• Tình trạng vỡ túi phình luôn nặng hơn sau khi bị rò rỉ.

3. Nếu túi phình chưa vỡ

Túi phình động mạch não chưa vỡ nếu nhỏ có thể không gây biểu hiện ra bên ngoài. Tuy nhiên, nếu túi phình lớn có thể đè ép lên các mô não và dây thần kinh:

• Người bệnh đau ở trên hoặc phía sau mắt.
• Giãn đồng tử
• Thay đổi thị lực, nhìn đôi
• Người bệnh tê, liệt, yếu một bên mặt.
• Sụp mi

Biến chứng của vỡ phình động mạch não

Khi vỡ phình động mạch não, chảy máu thường chỉ kéo dài vài giây. Máu có thể gây thiệt hại trực tiếp đến các tế bào não xung quanh, tiêu diệt các tế bào não. Đồng thời, nó làm tăng áp suất bên trong hộp sọ. Nếu áp lực trở nên quá cao, cung cấp máu và oxy tới não có thể bị gián đoạn, người bệnh mất ý thức hoặc thậm chí tử vong.

Một số biến chứng có thể phát triển sau khi vỡ phình mạch máu như:

Chảy máu lại: Phình động mạch đã vỡ hoặc rò rỉ có nguy cơ chảy máu lần nữa. Chảy máu gây thiệt hại thêm cho các tế bào não.

Co thắt mạch: Sau vỡ túi phình, mạch máu có thể bị giãn rộng hoặc hẹp thất thường. Tình trạng này làm giới hạn lưu lượng máu đến các tế bào não, gây thiệt hại các tế bào.

Não úng thủy: Nếu chảy máu ở trong gian giữa não và các mô xung quanh – xuất huyết dưới màng nhện làm chặn lưu thông dịch bao quanh não và tủy sống. Tình trạng này làm tràn dịch não. Dịch não tủy tăng áp lực lên não gây chết tế bào não.

Giảm lượng Natri máu: Xuất huyết dưới màng nhện phá vỡ sự cân bằng natri gây thiệt hại vùng dưới đồi. Sự giảm natri trong máu có thể gây phù các tế bào não và gây ra các tổn thương vĩnh viễn.

Xét nghiệm và chẩn đoán bệnh phình động mạch não

Tại bệnh viện, người bệnh sẽ được thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh lý phình động mạch não:

Chụp cắt lớp vi tính có thuốc cản quang: Có thể xác định được khá chính xác vị trí, kích thước túi phình. Từ đó quyết định biện pháp can thiệp, phẫu thuật.

Chụp cộng hưởng từ não mạch não MRI: Tương tự chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ cho kết quả khá chính xác. Tuy nhiên thời gian lâu và chi phí đắt hơn.

Chụp cắt lớp vi tính thường quy: Dùng trong những trường hợp nghi ngờ xuất huyết do vỡ phình.

Chọc dịch não tủy: Nếu nghi ngờ cao mà phim chụp không rõ ràng có thể chọc dịch não tủy làm xét nghiệm. Dịch não tủy có màu hồng (máu), ba ống liên tiếp không đông.

Bệnh lý phình động mạch não không phải bệnh thường gặp nhưng lại là bệnh lý nguy hiểm. Tùy theo kích thước, tình trạng vỡ hay chưa vỡ và tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ có cách điều trị khác nhau. Do đó, người bệnh nên sớm thăm khám tại các cơ sở y tế, tầm soát nguy cơ đột quỵ, tai biến sớm nhất.