Rối loạn ám ảnh nghi thức: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Rối loạn ám ảnh nghi thức là gì?

Rối loạn ám ảnh nghi thức (OCD) là rối loạn với những suy nghĩ hoặc cảm giác không mong muốn lặp đi lặp lại (ám ảnh) hoặc thôi thúc làm điều gì đó lặp đi lặp lại (nghi thức). Một số người có thể có cả ám ảnh và nghi thức.

Rối loạn ám ảnh nghi thức là gì?

OCD không phải là những thói quen như cắn móng tay hay suy nghĩ tiêu cực. Một ý nghĩ ám ảnh có thể là những con số hoặc màu sắc nhất định là “tốt” hoặc “xấu”. Một thói quen bắt buộc có thể là rửa tay bảy lần sau khi chạm vào thứ gì đó có thể bị bẩn. Mặc dù không muốn nghĩ hoặc làm những điều này, nhưng người bệnh thường cảm thấy không thể kiểm soát và không thể dừng lại.

2. Phân loại và triệu chứng của rối loạn ám ảnh nghi thức

Rối loạn ám ảnh nghi thức (OCD) có nhiều dạng, nhưng hầu hết các trường hợp thuộc ít nhất một trong bốn loại chung:

• Kiểm tra: chẳng hạn như ổ khóa, hệ thống báo động, lò nướng hoặc công tắc đèn hoặc nghĩ rằng bạn đang mắc một bệnh lý như mang thai hoặc tâm thần phân liệt
• Sự nhiễm bẩn: nỗi sợ hãi về những thứ có thể bị bẩn hoặc bắt buộc phải làm sạch. 
• Đối xứng và sắp xếp: sự cần thiết phải có mọi thứ được sắp xếp theo một cách nhất định
• Những nghiền ngẫm và những suy nghĩ quấy rầy, một nỗi ám ảnh về một dòng suy nghĩ. Một số trong những suy nghĩ này có thể là bạo lực hoặc đáng lo ngại.

Phân loại và triệu chứng của rối loạn ám ảnh nghi thức

Những suy nghĩ ám ảnh có thể bao gồm:

• Lo lắng về bản thân hoặc người khác bị tổn thương
• Suy nghĩ liên tục về chớp mắt, thở hoặc các cảm giác cơ thể khác
• Nghi ngờ người bạn đời không chung thủy, mặc dù không có lý do gì để tin vào điều đó

Những nghi thức có thể bao gồm:

• Thực hiện các công việc theo một thứ tự cụ thể mọi lúc hoặc một số lần "tốt" nhất định
• Cần đếm mọi thứ, chẳng hạn như số bước hoặc số chai lọ
• Sợ chạm tay vào nắm cửa, sử dụng nhà vệ sinh công cộng hoặc bắt tay

3. Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của rối loạn ám ảnh nghi thức

Nguyên nhân của rối loạn ám ảnh nghi thức chính xác hiện vẫn chưa được biết. Căng thẳng có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn. Nó phổ biến hơn một chút ở phụ nữ so với nam giới. Các triệu chứng thường xuất hiện ở thanh thiếu niên hoặc thanh niên.

Nguyên nhân của rối loạn ám ảnh nghi thức

Các yếu tố nguy cơ OCD bao gồm:

• Cha mẹ, anh chị em hoặc con cái bị OCD
• Trầm cảm, lo âu hoặc tic
• Trải qua chấn thương
• Tiền sử lạm dụng thể chất hoặc tình dục khi còn nhỏ
• Đôi khi, một đứa trẻ có thể bị OCD sau khi bị nhiễm trùng liên cầu. Đây được gọi là rối loạn tâm thần kinh tự miễn ở trẻ em liên quan đến nhiễm trùng liên cầu, hoặc PANDAS.

4. Điều trị rối loạn ám ảnh nghi thức

Không có cách chữa khỏi hoàn toàn OCD. Nhưng việc điều trị có thể làm giảm bớt mức độ ảnh hưởng của các triệu chứng đến cuộc sống của bệnh nhân.

Điều trị bao gồm:

• Tâm lý trị liệu: Liệu pháp nhận thức hành vi có thể giúp thay đổi cách suy nghĩ của bạn. Trong một hình thức được gọi là phòng ngừa phơi nhiễm và đáp ứng, bác sĩ sẽ đặt bạn vào một tình huống được thiết kế để tạo ra lo lắng hoặc nghi thức. Bạn sẽ học cách giảm bớt và sau đó ngừng suy nghĩ hoặc hành động OCD của mình.
• Thư giãn: Những việc đơn giản như thiền, yoga và xoa bóp có thể giúp giảm các triệu chứng căng thẳng của OCD.
• Thuốc: Các loại thuốc chống trầm cảm như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc giúp nhiều người kiểm soát những ám ảnh và nghi thức. Chúng có thể mất từ ​​2 đến 4 tháng để bắt đầu hoạt động. Các nhóm thuốc khác như thuốc an thần kinh, thuốc bình thần, thuốc giải lo âu... cũng được sử dụng trong điều trị.
• TMS (kích thích từ xuyên sọ): TMS là một thiết bị không xâm lấn được giữ ở trên đầu để tạo ra từ trường. Nó nhắm mục tiêu vào một phần cụ thể của não điều chỉnh các triệu chứng OCD.

Ngoài ra kích thích não sâu cũng được sử dụng trong điều trị nhưng khá phức tạp và cần có sự phối hợp của chuyên khoa phẫu thuật thần kinh. Bạn nên khám với bác sĩ tâm lý, tâm thần hoặc nhận tư vấn trực tuyến với bác sĩ online để được chăm sóc tư vấn.