Thực phẩm người bị xơ gan nên ăn

Người bị xơ gan nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với người bị xơ gan. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp giúp giảm áp lực cho gan, ngăn ngừa biến chứng và duy trì sức khỏe ổn định.

Thực phẩm giàu protein tốt cho gan

Protein là một dưỡng chất quan trọng giúp duy trì khối cơ, hỗ trợ tái tạo tế bào gan và tăng cường hệ miễn dịch. Tuy nhiên, đối với người bị xơ gan, gan đã bị tổn thương và suy giảm khả năng chuyển hóa protein. Vì vậy, việc lựa chọn nguồn protein phù hợp sẽ giúp hạn chế áp lực lên gan.

Những thực phẩm giàu protein tốt cho gan

• Cá béo (cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi): Đây là nguồn protein chất lượng cao, đồng thời giàu omega-3 giúp giảm viêm và cải thiện chức năng gan. Omega-3 còn giúp giảm mỡ gan, một trong những yếu tố góp phần làm xơ hóa gan.

• Thịt trắng như ức gà, thịt vịt bỏ da: Đây là nguồn protein dễ tiêu hóa, ít chất béo bão hòa, phù hợp với người bị xơ gan.

• Trứng gà: Chứa protein hoàn chỉnh, giàu choline giúp hỗ trợ chức năng gan. Tuy nhiên, người bệnh nên ăn trứng ở mức vừa phải, khoảng 3-4 quả/tuần để tránh tăng gánh nặng chuyển hóa cho gan.

• Đậu phụ và các loại đậu (đậu lăng, đậu xanh, đậu đen): Cung cấp protein thực vật lành mạnh, ít chất béo bão hòa, đồng thời giàu chất xơ giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa.

• Các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia, hạt lanh): Chứa protein thực vật, chất béo không bão hòa và nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương.

Tìm hiểu thêm: Bệnh xơ gan có lây không? Cách phòng tránh

Thực phẩm giàu chất xơ hỗ trợ tiêu hóa

Chất xơ không chỉ giúp cải thiện chức năng tiêu hóa mà còn giúp gan loại bỏ độc tố hiệu quả hơn. Đặc biệt, đối với người bị xơ gan, hệ tiêu hóa thường bị suy giảm, dễ gặp tình trạng táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa. Do đó, việc bổ sung thực phẩm giàu chất xơ là rất quan trọng.

Chất xơ đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả ​​​​​​

• Rau xanh lá đậm (rau bina, cải xoăn, cải bó xôi, súp lơ xanh): Giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp hỗ trợ gan trong quá trình đào thải độc tố.

• Các loại củ quả (cà rốt, bí đỏ, củ dền): Giúp tăng cường enzym gan, hỗ trợ gan hoạt động tốt hơn. Củ dền đặc biệt tốt vì chứa betaine, một hợp chất có khả năng bảo vệ và phục hồi gan.

• Trái cây tươi (táo, lê, cam, bưởi, chuối): Không chỉ cung cấp vitamin mà còn chứa nhiều chất xơ hòa tan, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm tải cho gan. Bưởi đặc biệt chứa nhiều naringenin và naringin – hai hợp chất giúp bảo vệ gan khỏi tổn thương do viêm nhiễm.

• Ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt, bánh mì nguyên cám): Cung cấp chất xơ hòa tan, giúp ổn định đường huyết, giảm áp lực cho gan trong quá trình chuyển hóa năng lượng.

Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa bảo vệ gan

Người bị xơ gan thường có nguy cơ cao bị tổn thương gan do gốc tự do. Việc bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp giảm viêm, ngăn ngừa quá trình xơ hóa gan.

• Trà xanh: chứa catechin – một chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ cải thiện chức năng gan và giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng, uống trà xanh thường xuyên có thể giúp làm chậm quá trình xơ gan.

Trà xanh giàu chất oxy hóa có lợi cho gan

• Tỏi: Chứa hợp chất allicin có khả năng tăng cường quá trình giải độc gan, đồng thời giúp giảm lượng mỡ tích tụ trong gan. Tuy nhiên, người bị xơ gan chỉ nên ăn một lượng nhỏ tỏi mỗi ngày, tránh ăn quá nhiều vì có thể gây kích ứng dạ dày.

• Nghệ: Curcumin trong nghệ là một chất chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào gan và ngăn ngừa sự phát triển của các mô xơ trong gan. Uống nước nghệ hoặc bổ sung nghệ vào món ăn hàng ngày sẽ giúp hỗ trợ điều trị xơ gan hiệu quả.

• Cà chua: Chứa lycopene – một chất chống oxy hóa giúp giảm viêm gan và bảo vệ gan khỏi các tổn thương do gốc tự do gây ra.

Chất béo lành mạnh giúp giảm viêm gan

Người bị xơ gan cần hạn chế chất béo bão hòa từ thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh vì chúng có thể làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, chất béo không bão hòa từ thực phẩm tự nhiên lại có tác dụng bảo vệ gan và giảm viêm.

Thực phẩm chứa chất béo bão hòa an toàn cho người bị xơ gan

• Dầu oliu: Giàu axit béo không bão hòa và polyphenol giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào gan.

• Quả bơ: Chứa nhiều glutathione giúp gan giải độc và giảm tổn thương do xơ hóa.

• Các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia, hạt lanh): Không chỉ cung cấp protein mà còn chứa nhiều axit béo omega-3 giúp giảm viêm gan.

Cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp gan làm việc hiệu quả hơn

Nước giữ vai trò thiết yếu trong quá trình trao đổi chất và loại bỏ độc tố. Khi bị xơ gan, khả năng lọc và loại bỏ độc tố của gan bị suy giảm, vì vậy việc bổ sung đủ nước là cần thiết để hỗ trợ quá trình này.

• Người mắc bệnh nên duy trì lượng nước uống từ 2 đến 2,5 lít mỗi ngày.

• Ngoài nước lọc, có thể bổ sung thêm nước ép trái cây không đường, nước dừa hoặc trà thảo mộc (trà atiso, trà xanh) để hỗ trợ gan.

• Hạn chế uống nước ngọt có gas, rượu bia và cà phê vì chúng có thể gây áp lực lên gan.

Tìm hiểu thêm: 6 thực phẩm người bị xơ gan nên kiêng ăn

Lưu ý khi ăn uống cho người bị xơ gan

Giảm tiêu thụ các loại thực phẩm không tốt cho gan

Một số loại thực phẩm có thể làm tăng gánh nặng cho gan, khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Người bị xơ gan cần đặc biệt tránh những thực phẩm sau:

Rượu bia và đồ uống có cồn

Đồ uống có cồn gây tổn thương lớn cho gan

• Rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan, thúc đẩy quá trình xơ hóa nhanh chóng hơn.

• Khi gan bị xơ, khả năng chuyển hóa và đào thải cồn bị suy giảm, dẫn đến tích tụ độc tố gây viêm gan và suy gan.

• Người bệnh cần tuyệt đối kiêng rượu bia, ngay cả khi bệnh ở giai đoạn nhẹ.

Thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol

Chất béo bão hòa có tác hại khôn lường tới gan của bạn

• Đồ ăn chiên rán, thức ăn nhanh (gà rán, khoai tây chiên, pizza, hamburger) chứa nhiều chất béo bão hòa, dễ làm tăng mỡ gan và gây viêm.

• Nội tạng động vật như gan, thận, lòng lợn, óc heo có hàm lượng cholesterol cao, dễ gây áp lực lên gan và làm tăng nguy cơ xơ hóa.

• Thay vì sử dụng dầu mỡ động vật, nên chuyển sang dầu thực vật như dầu oliu, dầu hạt lanh để giảm tác động xấu đến gan.

Thực phẩm chế biến sẵn và nhiều đường

• Đồ hộp, xúc xích, thịt xông khói, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất bảo quản và phụ gia có thể làm gan bị quá tải.

• Nước ngọt có gas, bánh kẹo, đồ uống chứa nhiều đường làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, thúc đẩy quá trình xơ hóa gan nhanh hơn.

• Nên thay thế đường tinh luyện bằng đường tự nhiên từ trái cây để giảm áp lực cho gan.

Muối và thực phẩm giàu natri

• Khi gan bị tổn thương, khả năng điều hòa nước và muối bị suy giảm, khiến cơ thể dễ bị tích nước, gây phù nề.

• Ăn quá nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ cổ trướng – một trong những biến chứng nguy hiểm của xơ gan.

• Người bệnh nên hạn chế muối dưới 2g/ngày, tránh các thực phẩm mặn như dưa muối, cá khô, mắm, thực phẩm đóng hộp.

Chia nhỏ bữa ăn và duy trì thói quen ăn uống đúng giờ

Chia nhỏ bữa ăn thế nào cho hợp lý

Người bị xơ gan thường có hệ tiêu hóa yếu, do đó việc chia nhỏ bữa ăn sẽ giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và gan.

• Nên ăn 5 – 6 bữa nhỏ/ngày thay vì 3 bữa lớn để giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.

• Ăn uống đúng giờ giúp cơ thể duy trì nhịp sinh học ổn định, hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn.

• Không nên ăn quá no hoặc để bụng quá đói vì có thể làm rối loạn chuyển hóa trong gan.

Chế biến món ăn dễ tiêu hóa, tốt cho gan

Người bị xơ gan nên ưu tiên những phương pháp chế biến đơn giản, hạn chế dầu mỡ để giảm gánh nặng lên gan.

• Các phương pháp tốt: Hấp, luộc, hầm, nướng nhẹ.

• Hạn chế: Chiên, xào nhiều dầu mỡ, nướng cháy khét vì có thể sinh ra các chất gây hại cho gan.

• Không sử dụng nhiều gia vị cay nóng như ớt, tiêu, mù tạt vì có thể gây kích ứng dạ dày và làm tổn thương gan.

• Nên ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, khoai lang luộc, canh rau xanh để hỗ trợ hệ tiêu hóa.

Kiểm soát lượng đạm phù hợp

Cách kiểm soát lượng protein nạp vào cơ thể hiệu quả

Protein là dưỡng chất cần thiết để duy trì sức khỏe, nhưng người bị xơ gan cần điều chỉnh lượng đạm phù hợp để tránh gây quá tải cho gan.

• Giai đoạn đầu của xơ gan: Có thể duy trì lượng protein bình thường (1 – 1.2g protein/kg thể trọng/ngày).

• Giai đoạn xơ gan nặng hơn: Cần giảm lượng protein để hạn chế nguy cơ tích tụ ammonia trong máu, tránh biến chứng não gan.

• Ưu tiên protein từ thực vật và hải sản thay vì thịt đỏ để giảm gánh nặng chuyển hóa.

Uống đủ nước, tránh đồ uống có hại

Gan cần nước để hỗ trợ quá trình thải độc và chuyển hóa. Tuy nhiên, người bị xơ gan cần lưu ý:

• Uống đủ 2 – 2.5 lít nước/ngày, có thể bổ sung thêm nước ép trái cây tươi hoặc trà thảo mộc như trà atiso, trà xanh.

• Tránh nước ngọt có gas, nước tăng lực vì chứa nhiều đường và phụ gia gây hại cho gan.

• Hạn chế cà phê, trà đặc vì có thể làm tăng áp lực lên gan và ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất

Người bị xơ gan thường có nguy cơ thiếu hụt vitamin và khoáng chất do rối loạn chuyển hóa. Do đó, cần bổ sung đầy đủ các nhóm vi chất quan trọng như vitamin A, C, E, B, kẽm và selen

Ăn chậm, nhai kỹ để giảm áp lực lên gan

Lợi ích của việc ăn chậm và nhai kỹ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn

Người bị xơ gan thường gặp vấn đề tiêu hóa, vì vậy cần ăn chậm, nhai kỹ để giảm tải cho hệ tiêu hóa và giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.

• Không nên ăn quá nhanh hoặc ăn quá nhiều trong một bữa.

• Tránh vừa ăn vừa xem TV, điện thoại vì có thể làm rối loạn tiêu hóa.

Người bị xơ gan nên làm gì để có sức khỏe tốt?

Ngoài chế độ ăn uống khoa học, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh để kiểm soát bệnh tốt hơn.

Tập thể dục nhẹ nhàng

Vận động giúp tăng khả năng lưu thông máu

Vận động giúp lưu thông máu, tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ gan hoạt động tốt hơn. Các bài tập phù hợp:

• Đi bộ 30 phút mỗi ngày.

• Yoga giúp giảm stress và thư giãn cơ thể.

• Đạp xe hoặc bơi lội nhẹ nhàng.

Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng

Căng thẳng kéo dài làm giảm sức đề kháng và ảnh hưởng đến quá trình phục hồi gan. Người bệnh nên:

• Thực hành thiền định hoặc tập thở sâu giúp cơ thể thư giãn.

• Nghe nhạc, đọc sách hoặc tham gia hoạt động giải trí nhẹ nhàng.

• Tránh làm việc quá sức, ngủ đủ giấc để cơ thể phục hồi.

Ngủ đủ giấc và có chế độ sinh hoạt khoa học

Chế độ sinh hoạt lành mạnh giúp tốt cho gan và sức khỏe của bạn

Gan thực hiện chức năng thải độc mạnh nhất vào ban đêm, đặc biệt từ 11h đêm đến 3h sáng. Vì vậy, cần:

• Ngủ trước 11h đêm.

• Hạn chế thức khuya và căng thẳng trước khi ngủ.

• Duy trì lịch sinh hoạt đều đặn để gan có thời gian phục hồi.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp theo dõi diễn biến bệnh và có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Người bệnh nên:

• Xét nghiệm chức năng gan định kỳ theo chỉ định bác sĩ.

• Thực hiện đúng hướng dẫn điều trị và không tự ý sử dụng thuốc.

• Hạn chế thực phẩm bổ sung không rõ nguồn gốc.

Kết luận

Xơ gan là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát được nếu có chế độ dinh dưỡng và lối sống hợp lý. Việc lựa chọn thực phẩm đúng cách không chỉ giúp bảo vệ gan mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể. Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp thắc mắc xơ gan nên ăn gì và cung cấp những thông tin hữu ích để chăm sóc sức khỏe gan tốt nhất!

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.