Tìm hiểu các chỉ số xét nghiệm máu trong ung thư đại tràng

1. Xét nghiệm máu phát hiện ung thư đại tràng 

Việc xét nghiệm máu giúp tìm ra các dấu ấn ung thư đại tràng, đồng thời là căn cứ để bác sĩ xác định người bệnh có đủ điều kiện để thực hiện các xét nghiệm khác chuyên sâu hơn không. 

Xét nghiệm máu giúp tìm ra các dấu ấn ung thư đại tràng.

Xét nghiệm máu phát hiện ung thư đại tràng bao gồm: 

Các xét nghiệm bắt buộc: Đây là nhóm xét nghiệm được dùng làm căn cứ kiểm tra điều kiện thực hiện các phương pháp tiếp theo như: nội soi đại trực tràng, chụp CT, Chụp Xquang,… Các xét nghiệm máu bắt buộc là đông máu cơ bản, xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm viêm gan B, HIV, test HCG…

Các xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư: Đây là những xét nghiệm máu chuyên sâu hơn, giúp tìm ra các chất chỉ điểm gây ung thư, thấy được sự xâm nhập của tế bào ung thư. Từ đó góp phần phát hiện bệnh lý ung thư đại trực tràng ngay khi dấu ấn không rõ ràng và theo dõi quá trình điều trị. Các xét nghiệm tìm dấu ấn ung thư như CEA, xét nghiệm CA 19-9, xét nghiệm CA 72-4…

Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư đại tràng không? Câu trả lời là không thể xác định được 100%. Bởi các kết quả dương tính chỉ mang tính chất định hướng, khôn có độ nhạy và độ đặc hiệu cao. Cần kết hợp thêm các phương pháp chẩn đoán khác để có kết quả chính xác nhất. 

Các chỉ số CEA, CA 19-9, CA 72-4… có giá trị báo hiệu nguy cơ người bệnh ung thư đại tràng. Cách đọc các chỉ số xét nghiệm máu:  

2. Chỉ số xét nghiệm máu CEA 

CEA là một glycoprotein tồn tại ở màng bào tương của các tế bào nhầy bình thường. Chỉ số CEA sẽ tăng lên cao hơn mức bình thường nếu người bệnh mắc ung thư đại tràng. 

CEA là một glycoprotein tồn tại ở màng bào tương của các tế bào nhầy bình thường.

Vì vậy, xét nghiệm máu ung thư đại tràng CEA là một xét nghiệm quan trọng góp phần sàng lọc ung thư đại tràng, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh. Đồng thời xác định được giai đoạn của khối u. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định xét nghiệm CEA nhằm đánh giá kết quả điều trị, tiên lượng và phát hiện khối u tái phát hay di căn sau phẫu thuật.

a. Đọc chỉ số CEA

• Chỉ số CEA từ 0 – 2.5 ng/mL: Bình thường 
• Chỉ số CEA từ 2.5 – 5 ng/mL: Nguyên nhân có thể do người xét nghiệm có sử dụng thuốc lá. 
• Chỉ số CEA trên 5 ng/mL: Có thể do các bệnh lý ung thư như ung thư đại tràng, ung thư dạ dày, ung thư vú, ung thư tuỵ, ung thư thực quản, buồng trứng, phổi, cổ tử cung, ung thư tuyến giáp thể tủy, di căn xương… Bên cạnh đó, CEA còn tăng trong các bệnh lành tính khác như: viêm phổi, xơ gan, viêm gan, viêm loét đại tràng, viêm loét dạ dày, khí phế thũng, polyp trực tràng, bệnh vú lành tính…

Nếu chỉ số CEA tăng cao, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện thêm các phương pháp tầm soát khác để xác định chính xác bệnh lý gặp phải. 

b. Chỉ định xét nghiệm CEA 

Xét nghiệm máu phát hiện ung thư đại tràng bằng chỉ số CEA thường được chỉ định trong các trường hợp: 

• Người bệnh có thể bị ung thư đại tràng nhưng dấu ấn chưa rõ ràng, cần xét nghiệm để có thêm thông tin chẩn đoán. 
• Người bệnh đã được chẩn đoán ung thư đại trực tràng, dạ dày, phổi… Chỉ số CEA định lượng trước và sau điều trị nhằm đánh giá kết quả điều trị, theo dõi phát hiện di căn khối u, tái phát bệnh. 

3. Chỉ số xét nghiệm CA 19-9

CA 19-9 là một protein xuất hiện trên bề mặt của tế bào ung thư, được sản xuất bởi các tế bào ung thư. CA 19-9 được coi là một chất chỉ điểm ung thư, đặc biệt trong ung thư đại tràng.

Tuy nhiên, xét nghiệm CA 19-9 có độ nhạy thấp hơn CEA. Tuỳ theo giai đoạn bệnh mà chỉ số CA 19-9 có thể tăng lên nhưng không rõ ràng như chỉ số CEA. Vì vậy, bác sĩ sẽ chỉ định CA 19-9 cùng với xét nghiệm sàng lọc ung thư đại tràng CEA để góp phần phát hiện, đánh giá ung thư khi dấu hiệu không rõ ràng. Đồng thời, xét nghiệm còn hỗ trợ điều trị và theo dõi bệnh nhân ung thư đại tràng. 

CA 19-9 là một protein xuất hiện trên bề mặt của tế bào ung thư.

a. Đọc chỉ số CA 19-9

Chỉ số CA 19-9 từ 0 – 37 U/mL: Bình thường 

Chỉ số CA 19-9 trên 37 U/mL: Người bệnh có thể bị ung thư đại tràng, ung thư gan, mật, tuỵ, dạ dày, đường mật, phổi, buồng trứng, tử cung… Hoặc mắc các bệnh lành tính như: xơ gan, viêm tụy, sỏi mật, viêm ruột, xơ nang, viêm đường mật, viêm túi mật, tắc mật…

b. Chỉ định xét nghiệm CA 19-9 

Xét nghiệm CA 19-9 được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp: 

• Tầm soát ung thư đại trực tràng ở người có triệu chứng bệnh. 
• Người có dấu hiệu cho thấy có thể do bị tắc nghẽn ống mật, ung thư gan mật. 
• Trước khi làm xét nghiệm máu tìm chỉ số CA 19-9, người bệnh không cần nhịn ăn. 

4. Chỉ số CA 72-4 

CA 72-4 là một mucin-glycoprotein tồn tại trên bề mặt của tế bào trực tràng. Ở những người bị ung thư đại tràng, chỉ số này tăng cao. Vì vậy, đọc kết quả xét nghiệm máu CA 72-4 giúp sàng lọc, theo dõi điều trị, tình trạng tiến triển của bệnh. 

a. Đọc chỉ số CA 72-4

Chỉ số CA 72-4 từ 0 đến 6.9 ug/mL: Bình thường

Chỉ số CA 72-4 trên 6.9 ug/mL: Bệnh nhân có thể bị ung thư đại trực tràng (tỷ lệ tăng của chỉ số CA 72-4 là 20 – 41%) hoặc các bệnh ung thư khác như: ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy, đường mật, thực quản, buồng trứng, nội mạc tử cung… Bên cạnh đó, chỉ số này còn tăng trong các bệnh lành tính như xơ gan, viêm tuỵ, viêm khớp, bệnh phổi, bệnh buồng trứng lành tính, bệnh phần phụ, kén buồng trứng, bệnh đường tiêu hoá lành tính…

b. Chỉ định CA 72-4

Xét nghiệm máu phát hiện ung thư đại tràng bằng chỉ số CA 72-4 thường được chỉ định trong trường hợp: 

• Người bệnh có các dấu hiệu ung thư đại tràng, ung thư dạ dày, 
• Người bệnh đang điều trị ung thư đại tràng cần theo dõi điều trị. 
• Nghi ngờ bệnh nhân bị ung thư buồng trứng thể nhầy. 
• Trước khi đi khám và xét nghiệm, người bệnh cần ngưng sử dụng các loại thuốc và không được dùng rượu, bia, thuốc lá… 

Như vậy, chỉ số CEA, CA 19-9, CA 72-4 đóng vai trò quan trọng trong việc sàng lọc ung thư đại tràng, phát hiện sớm bệnh. Tuy nhiên, các chỉ số này chỉ đóng vai trò là cơ sở, định hướng cho việc thực hiện các phương pháp chẩn đoán xác định khác. 

Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích. Mọi chi tiết cần tư vấn, đặt lịch khám – xét nghiệm, vui lòng liên hệ IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ tốt nhất.