Tổn thương cầu thận do các thuốc chống ngưng tập tiểu cầu

Tổn thương thận do thuốc là một khái niệm đã được biết đến từ lâu. Mặc dù các chất độc cho thận có thể gây tổn thương nhiều thành phần khác nhau của cầu thận như hoại tử ống thận cấp hoặc viêm cầu thận cấp, có nhiều các bằng chứng khoa học nhấn mạnh hơn về các tổn thương cầu thận gây ra do thuốc.  

Ticlopidine, clopidogrel và prasugrel là những thuốc chống kết tập tiểu cầu nhắm vào thụ thể P2Y₁₂ADP, và chúng được sử dụng để ngăn ngừa và / hoặc điều trị các tai biến mạch máu não cũng như các biến cố động mạch vành, bao gồm cả huyết khối stent. Nghịch lý thay, nhóm thuốc này là một trong những loại thuốc phổ biến nhất liên quan đến huyết khối vi mạch thận gây ra bởi thuốc.

1. Ticlopidine

Ticlopidine đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt vào năm 1991, và sau đó 60 bệnh nhân sử dụng đã được báo cáo mắc huyết khối vi mạch thận. Tỷ lệ mắc huyết khối vi mạch thận là khoảng 0,02%, khởi phát sau 2 -12 tuần sử dụng thuốc. Biến chứng thần kinh (72%) của huyết khối vi mạch thận chiếm ưu thế, trong khi tổn thương thận cấp được ghi nhận là ít nghiêm trọng và không phổ biến (29%). Thiếu máu tan máu vi mạch và giảm tiểu cầu thường xuất hiện và có thể nghiêm trọng. Trái ngược với tổn thương nội mô trực tiếp, ticlopidine dường như gây ra huyết khối vi mạch thận thông qua việc giảm hoạt động của ADAMTS-13. 

Ticlopidine

Cơ chế được cho là có sự kích hoạt sản xuất tự kháng thể ức chế hoạt động của ADAMTS-13 khi sử dụng thuốc, mặc dù cách ticlopidine gây ra hiệu ứng này vẫn chưa được biết. Sự giống nhau về cấu trúc phân tử và quá trình hình thành hapten được đưa ra để giải thích. Điều thú vị là đột biến yếu tố H (có vai trò ức chế hoạt hóa bổ thể) đồng thời thiếu hụt ADAMTS-13 đã được mô tả ở bốn bệnh nhân mắc huyết khối vi mạch thận do ticlopidine gây ra, cho thấy có thể có hai cơ chế gây bệnh ở một số bệnh nhân.

Ngoài việc phải ngừng sử dụng ticlopidine ở bệnh nhân mắc huyết khối vi mạch thận, lọc / thay huyết tương cũng mang lại lợi ích, có lẽ bằng cách loại bỏ các tự kháng thể lưu hành. Bệnh nhân được điều trị bằng lọc/ thay huyết tương thường có tỉ lệ hồi phục cao hơn và tỷ lệ tử vong thấp hơn (0% - 40%) so với ngừng thuốc đơn thuần (50% - 67%). Tiến triển thành bệnh thận mạn là một biến chứng không phổ biến.

Khi có những yếu tố làm xuất hiện các triệu chứng biểu hiện ở cơ thể và trở nên nặng lên, bạn cần thăm khám tại phòng khám, bệnh viện chuyên khoa thận- tiết niệu có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ y tế tốt, uy tín.

2. Clopidogrel

Clopidogrel được đưa vào thực hành lâm sàng với tư cách là thuốc chống kết tập tiểu cầu vào năm 1998 nhờ các thử nghiệm lâm sàng cho thấy sự an toàn tốt hơn (không có huyết khối vi mạch thận ở > 20.000 bệnh nhân) so với ticlopidine. Hiện nay, một phần là vấn đề thuốc chiếm gần hết thị phần sử dụng, clopidogrel nghiễm nhiên trở thành nguyên nhân hàng đầu của huyết khối vi mạch thận do thuốc gây ra. Tính đến năm 2011, FDA đã nhận được 197 báo cáo về clopidogrel liên quan đến huyết khối vi mạch thận, với tỷ lệ mắc xấp xỉ 0,012%. 

Clopidogrel

Trái ngược với ticlopidine, huyết khối vi mạch thận do clopidogrel phát triển nhanh hơn, thường trong vòng 2 tuần sau khi tiếp xúc. Tổn thương thận cấp phổ biến hơn (55%) và cũng thường nặng hơn, trong khi giảm tiểu cầu thường nhẹ. Điều thú vị là hầu hết các trường hợp không giải thích được bằng sự thiếu hụt / ức chế ADAMTS-13 mà thiên về tổn thương nội mô trực tiếp do thuốc , tăng cường giải phóng một lượng lớn yếu tố von Willebrand hoặc cơ chế chưa biết. Ngoài việc ngừng thuốc, lọc / thay huyết tương đã được sử dụng nhưng dường như cần thời gian điều trị kéo dài (3 tuần), trái ngược lại với thời gian 3 - 5 ngày trong trường hợp huyết khối vi mạch thận liên quan đến ticlopidine. Phần lớn bệnh nhân có hồi phục, nhưng bệnh thận mạn là một biến chứng được ghi nhận. Tỷ lệ tử vong do huyết khối vi mạch thận liên quan đến clopidogrel có và không có liệu pháp lọc/ thay huyết tương được báo cáo lần lượt là 28% và 33%.

Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám thận- tiết niệu tại các bệnh viện tuyến trung ương, phòng khám uy tín hoặc Tải ứng dụng Bác sĩ ơi - IVIE - Bác sĩ ơi để xem thông tin các CSYT và đặt lịch chủ động hơn!

1900 3367

3. Prasugrel

Prasugrel đã được FDA chấp thuận vào năm 2009 để phòng ngừa huyết khối stent mạch vành và tính đến năm 2011, 14 bệnh nhân mắc huyết khối vi mạch thận đã được báo cáo cho FDA. Đáng chú ý, không có trường hợp huyết khối vi mạch thận nào được mô tả trong các thử nghiệm lâm sàng có 1769 bệnh nhân được điều trị bằng prasugrel. Như với clopidogrel, huyết khối vi mạch thận thường phát triển trong vòng 2 tuần sau khi tiếp xúc. Ngừng thuốc và lọc / thay huyết tương hiện đang được khuyến cáo.

Prasugrel

Ngoài ra còn có các bệnh lý thận- tiết niệu khác ảnh hưởng đến cơ thể, gây ra các biến chứng mà bạn cần lưu ý.

IVIE - Bác sĩ ơi - Nền tảng đặt lịch khám bệnh online hàng đầu tại Việt Nam, giúp kết nối người bệnh với hệ thống bệnh viện tuyến trung ương, bệnh viện tư hàng đầu, phòng khám uy tín trên cả nước. Để đặt lịch khám ưu tiên tại cơ sở gần nhất, đặt hẹn với bác sĩ theo yêu cầu hoặc đặt lịch xét nghiệm tại nhà, bạn có thể liên hệ tới IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ.

1900 3367