Xác định kháng nguyên D yếu trong môi trường nào?

1. Tổng quan về kháng nguyên D yếu của nhóm máu hệ Rh

Nhóm máu hệ Rh là nhóm máu quan trọng thứ 2 xếp sau hệ ABO trong hệ thống bảng phân loại 35 nhóm máu của con người. Hệ thống Rh bao gồm khoảng 50 loại kháng nguyên khác nhau nằm trên bề mặt của các tế bào hồng cầu, trong đó có năm kháng nguyên được quan tâm nhiều nhất là C, c, E, e và D. Kháng nguyên D có vai trò quan trọng trong truyền máu và được sử dụng để tìm ra nguyên nhân gây bệnh tan huyết ở trẻ sơ sinh.

Nhóm máu hệ Rh là nhóm máu quan trọng thứ 2 xếp sau hệ ABO.

2. Các bước tiến hành xác định kháng nguyên D yếu trong môi trường có kháng kháng thể globulin

Kỹ thuật xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh được dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết kháng nguyên- kháng thể có sử dụng thuốc thử kháng globulin người (huyết thanh Coombs).  Kỹ thuật này nhằm xác định sự có mặt của các kháng thể D loại IgG trên bề mặt hồng cầu.

Chuẩn bị:

- Hồng cầu của người cần xác định kháng nguyên D yếu của nhóm máu hệ Rh.

Hồng cầu 3% (1 giọt hồng cầu và 29 giọt nước muối sinh lý 0,9%).

- Chuẩn bị 1 ống nghiệm chuẩn, có ghi đầy đủ thông tin của người cần làm xét nghiệm.

Các bước thực hiện:

- Bước 1: Nhỏ 1 giọt dung dịch hồng cầu 3% vào ống nghiệm đã ghi nhãn ở trên.

- Bước 2: Tiếp tục cho thêm 2 giọt thuốc thử anti D loại IgG vào ống nghiệm, trộn đều.

- Bước 3: Ủ ống nghiệm trên 30 phút ở 37⁰C. Nếu thêm 2 giọt dung dịch LISS vào ống nghiệm trước khi ủ thì chỉ cần 15 phút là đủ.

- Bước 4: Quan sát hiện tượng ngưng kết (vón cục), ghi lại mức độ ngưng kết (nếu có).

- Bước 5: Nếu không có hiện tượng ngưng kết xảy ra, rửa hồng cầu 4 lần bằng nước muối sinh lý 0,9%.

- Bước 6: Thêm 2 giọt thuốc thử kháng globulin vào ống nghiệm trên và trộn đều. Ly tâm 1000 vòng trong 20 giây.

- Bước 7: Quan sát hiện tượng ngưng kết và ghi lại kết quả.

- Bước 8: Nếu có hiện tượng ngưng kết, thực hiện thêm nghiệm pháp Coombs trực tiếp. Nếu nghiệm pháp Coombs trực tiếp âm tính thì kết luận là trên bề mặt hồng cầu mang kháng nguyên D yếu.

- Bước 9: Nếu phản ứng không ngưng kết thì thêm 1 giọt hồng cầu chứng, trộn đều, ly tâm 1000 vòng trong 20 giây.

Ghi nhận kết quả cuối cùng.

Nếu có ngưng kết, chứng tỏ có kháng nguyên D yếu trên hồng cầu, người làm xét nghiệm thuộc hệ Rh (+).

Kỹ thuật xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh.

3. Ý nghĩa và ứng dụng trên lâm sàng

a. Ứng dụng trong truyền máu

Người có nhóm máu Rh D (-) có thể truyền được cho người có nhóm máu Rh D (+) nhưng chỉ được nhận máu từ người có cùng nhóm máu có Rh D (-).

Người có nhóm máu Rh D (+) truyền được cho người mang nhóm máu Rh D (+) và Rh D (-) lần đầu tiên.

Khi truyền máu Rh (+) cho người Rh (-) thì người Rh (-) sẽ sản xuất ra kháng thể chống lại kháng nguyên D, sự tạo thành kháng thể này xảy ra chậm và thường chỉ đạt nồng độ tối đa sau 2-4 tháng. Nếu những người Rh (-) này lần sau lại tiếp tục nhận máu Rh (+) thì các kháng thể chống D có sẵn trong cơ thể họ sẽ làm ngưng kết hồng cầu, gây tan máu và nguy cơ tử vong rất cao.

Xét nghiệm định kháng nguyên D yếu trong môi trường có kháng thể globulin để kiểm tra độ tương thích nhóm máu Rh giữa người cho máu và người nhận nhằm tránh tai biến do truyền nhầm nhóm máu gây ra. 

b. Ứng dụng trong trường hợp bất đồng nhóm máu mẹ con

Đối với phụ nữ mang thai thì xét nghiệm nhóm máu Rh có ý nghĩa rất đặc biệt. Nếu phụ nữ thuộc nhóm máu Rh (+), lấy chồng Rh (+), các con có thể có Rh (+) hoặc Rh (-). Trường hợp này con sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh. 

Đối với phụ nữ mang thai thì xét nghiệm nhóm máu Rh có ý nghĩa rất đặc biệt.

Khi mẹ bầu có kết quả xét nghiệm máu Rh (-) thì sẽ có 3 vấn đề có thể xảy ra đối với thai kỳ:

- Mẹ bầu có thể bị bệnh lý tan máu ở lần mang thai tiếp theo.

- Mẹ bầu có thể bị băng huyết sau sinh và bắt buộc phải tìm được đúng nhóm máu Rh (-) để truyền. Đây là nhóm máu hiếm, nếu không tìm được người có cùng nhóm Rh (-), sản phụ sẽ rơi vào tình trạng nguy hiểm vì mất máu.

- Trẻ sinh ra có thể bị tan máu do bất đồng nhóm máu mẹ con.

Việc phát hiện sớm nhóm máu Rh (-) trước khi mang thai sẽ phần nào giúp người phụ nữ dự phòng được các vấn đề trên.

Tai biến trong truyền máu đem lại hậu quả nặng nề đối với người nhận máu, người bệnh có nguy cơ tử vong rất cao nếu không được cấp cứu lọc máu kịp thời. Xét nghiệm định kháng nguyên D yếu của hệ nhóm máu Rh được thực hiện nhằm làm giảm tai biến đó xuống mức tối thiểu. Hi vọng qua bài viết của IVIE - Bác sĩ ơi đã cung cấp thêm thông tin bổ ích cho bạn.

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.