Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không?

1, Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không? 

Rất nhiều bạn đọc gửi câu hỏi về cho IVIE - Bác sĩ ơi rằng liệu xét nghiệm máu tổng quát có phát hiện ung thư không. Trên thực tế, xét nghiệm máu là một trong số những phương pháp giúp bác sĩ tìm ra những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư. Những dấu hiệu này thường được nhận biết thông qua nhóm protein đặc biệt được sản sinh từ những tế bào ung thư hoặc hormone. 

Trên thực tế, xét nghiệm máu là một trong số những phương pháp giúp bác sĩ tìm ra những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư.

Ví dụ như: 

• AFP ở bệnh ung thư gan, ung thư tế bào mầm. 
• CA 125 ở bệnh ung thư buồng trứng, ung thư vú, ung thư phổi, ung thư dạ dày,..
• CA 19-9 bệnh ung thư tuỵ, ung thư gan mật…
• CA 15-3: ung thư vú, ung thư tuỵ 
• CEA: ung thư đại trực tràng 
• hCG hay beta hcG: ung thư nguyên bào nuôi, ung thư tinh hoàn 
• PSA: ung thư tuyến tiền liệt. 

Hiện nay trong y khoa, xét nghiệm máu phát hiện ung thư và các yếu tố gây ung thư là một hình thức còn rất mới. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu còn cho thấy tình trạng ung thư xuất phát từ sự đột biến gen. Chính vì vậy, xét nghiệm máu có thể tìm được mầm mống một số bệnh ung thư… Hay còn gọi là tìm thấy dấu ấn ung thư ngay trong giai đoạn đầu tiên.

2. Xét nghiệm thế nào là có giá trị và hiệu quả? 

Một xét nghiệm lý tưởng được đánh giá bởi hai thông số: độ nhạy và độ đặc hiệu. 

Độ nhạy: là khả năng phát hiện bệnh của xét nghiệm. Nếu độ nhạy càng cao thì nguy cơ bỏ sót bệnh càng thấp. Ngược lại nếu độ nhạy càng thấp thì nguy cơ bỏ sót bệnh càng cao. Khi xét nghiệm sàng lọc cần chọn các xét nghiệm có độ nhạy cao. Nếu xét nghiệm có độ nhạy cao mà cho kết quả âm tính thì có thể loại trừ bệnh lý.

Độ đặc hiệu: Chỉ khả năng xác định được bệnh. Một xét nghiệm có độ đặc hiệu càng cao thì có thể chẩn đoán bệnh càng chính xác. Nếu xét nghiệm có độ đặc hiệu cao cho kết quả dương tính thì chỉ điểm khả năng mắc bệnh là rất cao. 

Vì vậy, khi xét nghiệm sàng lọc bệnh cần chọn xét nghiệm có độ nhạy cao và độ đặc hiệu tương đối. Tương tự, để chẩn đoán xác định thì độ đặc hiệu cao và cả độ nhạy cũng phải trong giới hạn cho phép. 

Một xét nghiệm lý tưởng được đánh giá bởi hai thông số: độ nhạy và độ đặc hiệu. 

3. Xét nghiệm máu có biết ung thư 100% không? 

Câu trả lời là các xét nghiệm máu không thể hiện 100% bản chất ung thư. Xét nghiệm có thể cho kết quả dương tính giả do máu có những chất tương đồng với khối u. Vì vậy, để kiểm tra máu có phát hiện ung thư không thì phải làm lại xét nghiệm sau thời gian 3 – 6 tháng. Nếu đúng là có khối ung thư thì các chỉ số này sẽ tăng theo tỷ lệ kích thước khối u. 

Các bác sĩ sẽ kết hợp sự tăng chỉ số xét nghiệm với các chẩn đoán hình ảnh khác để xác định chính xác. Các chẩn đoán hình ảnh như: chụp CT, chụp cộng hưởng từ,… Trong trường hợp kết quả dương tính giả, chỉ số sẽ vọt lên rồi sụt xuống. 

Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không? Có trường hợp không thể phát hiện được do hiện tượng âm tính giả. Âm tính giả - tức người bệnh thực sự có ung thư nhưng xét nghiệm máu lại không phát hiện được. Ví dụ như ung thư gan không tiết AFP vào máu làm chỉ số AFP không đổi. Đây là vấn đề nan giải khiến người bệnh chủ quan nghĩ mình không mắc bệnh nhưng thực tế bệnh vẫn đang âm thầm tiến triển. 

Trong chẩn đoán ung thư buồng trứng, dấu ấn chỉ ung thư CA-125 thường được sử dụng. Tuy nhiên nếu dùng làm phương tiện tầm soát sơ cấp thì chỉ số này không có giá trị. Độ nhạy trong tầm soát ung thư buồng trứng không triệu chứng là 10%, độ đặc hiệu là 30%. Trong giai đoạn muộn thì độ nhạy là 85%. Vì vậy giá trị chẩn đoán sớm của xét nghiệm là không có. 

4. Vai trò xét nghiệm máu phát hiện ung thư 

a. Phối hợp các phương tiện chẩn đoán khác 

Như đã nói ở trên, xét nghiệm máu tổng quát có phát hiện ung thư nếu phối hợp với các phương pháp chẩn đoán khác như: chụp CT, cộng hưởng từ, làm sinh thiết, mô bệnh học… 

b. Theo dõi sau điều trị hoặc tái phát 

Xét nghiệm máu theo dõi dấu ấn ung thư bên cạnh chẩn đoán thì còn được sử dụng để theo dõi điều trị và tiên lượng tình hình của bệnh nhân. Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm máu. Sau đó áp dụng phác đồ điều trị một thời gian và theo dõi chỉ số ngay sau đó. 

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm máu.

Ví dụ trước mổ chỉ số là 100 đơn vị, sau mổ chỉ số giảm xuống còn vài chục hoặc vài đơn vị. Nhưng sau mổ một thời gian, nếu xét nghiệm lại thấy chỉ số lại tăng cao thì báo hiệu có di căn ung thư. 

Tuy nhiên, giá trị của các chỉ số ung thư không phải là tuyệt đối. Nó không thể đưa ra kết luận chính xác liệu bạn có mắc ung thư hay ung thư di căn không. Song nếu xét nghiệm các dấu ấn ung thư có chỉ số tăng cao, bác sĩ cần căn cứ vào đó để chỉ định thêm các xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu khác. 

Xét nghiệm máu có phát hiện ung thư không? Hy vọng bài viết đã phần nào giúp bạn tìm được câu trả lời liệu xét nghiệm máu tổng quát có phát hiện ung thư và theo dõi được bệnh không. Xét nghiệm máu là công cụ đắc lực trong kiểm tra sức khỏe, tầm soát bệnh và giúp bác sĩ nhìn ra nhiều vấn đề bệnh lý của bạn. Vì vậy, hãy chủ động thăm khám định kỳ, tầm soát và xét nghiệm để được tư vấn và điều trị tốt nhất. 

Mọi thông tin chi tiết cần tư vấn, khám và đặt lịch xét nghiệm, vui lòng liên hệ IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ tốt nhất. 

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.