Biến chứng nguy hiểm nào có thể xảy ra khi mắc bệnh tiêu chảy?

Tiêu chảy do nhiều căn nguyên gây nên, phần lớn là các căn nguyên nhiễm trùng (vi khuẩn, virus, ký sinh trùng), ngoài ra còn có các căn nguyên không gây nhiễm trùng (thuốc, các độc chất, viêm, dị ứng)

1. Các hội chứng lâm sàng chính của bệnh

- Hội chứng lỵ

• Bệnh cảnh xuất hiện khá đột ngột 
• Sốt 39-40°C
• Nôn
• Đau bụng lan toả, đau quặn từng cơn và mót rặn liên tục
• Phân có nhầy máu, đôi khi có mủ

Sốt: triệu chứng có trong hội chứng lỵ.

- Hội chứng tiêu chảy kiểu bệnh tả

• Xuất hiện đột ngột và tiến triển nhanh 
• Không sốt hoặc sốt nhẹ
• Thường có nên 
• Phân dễ đi, lỏng loãng, không có nhầy máu
• Dấu hiệu mất nước xuất hiện nhanh và nặng

- Hội chứng viêm dạ dày ruột đi kèm với tiêu chảy

• Các triệu chứng thường không đặc hiệu: đau bụng lan tỏa, nôn và đôi khi có sốt.

2. Đối tượng ,con đường, yếu tố lây lan bệnh

Trẻ em là đối tượng dễ có nguy cơ mắc bệnh.

- Bệnh thường gặp ở độ tuổi mẫu giáo và trẻ ở thời gian đầu học tiểu học. Đặc biệt, tỷ lệ bệnh cao ở một số trường hợp trẻ:

• Trẻ bị suy dinh dưỡng
• Trẻ bị suy giảm miễn dịch
• Trẻ bắt đầu vào giai đoạn ăn dặm

Tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt khám trực tuyến với bác sĩ hoặc gọi đến hotline 19003367 để được hướng dẫn sử dụng ứng dụng!

- Con đường lây truyền bệnh

Tiêu chảy được các chuyên gia đánh giá là một trong những bệnh lý có tính lây lan nhanh và gây thành dịch lớn. Đặc biệt là trong các khu vực đông dân cư, các hộ gia đình sử dụng chung nguồn nước sinh hoạt, ăn uống. Bệnh thường có tỷ lệ tăng vào mùa hè, khi thời tiết bước vào giai đoạn nóng ẩm, là một điều kiện thích hợp cho tiến triển mầm bệnh.

- Yếu tố tăng sự lây lan của bệnh

Bệnh rất dễ lây lan và hình thành dịch, trong đó có một số đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc phải, gồm:

• Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm
• Các hộ gia đình tại các khu vực sử dụng nhà tiêu không vệ sinh, các chất bẩn đổ thẳng ra khu vực nguồn nước quanh nha ( ao, hồ, sông, suối…)
• Cây trồng được sử dụng thẳng phân tươi hoặc phân chưa được xử lý để chăm bón, trồng trọt.
• Người có sinh hoạt, ăn uống với người bị tiêu chảy, dễ dàng mắc bệnh nếu không biết cách phòng bệnh.
• Tập quán ăn uống không hợp vệ sinh ( ăn rau sống, ăn đồ ăn chưa được nấu chín kỹ,...)
• Vào mùa lũ: khu dân cư bị ngập lụt và sau mùa lũ.

Mất nước là biến chứng nguy hiểm hàng đầu của tiêu chảy.

3. Những biến chứng cảnh báo nguy hiểm của bệnh

Tỷ lệ tử vong do tiêu chảy đứng hàng đầu, gây tử vong nhiều ở đối tượng trẻ em.

Tiêu chảy có thể tự khỏi sau vài ngày hoặc vài tuần. Nếu biện pháp điều trị đúng, bệnh sẽ không ảnh hưởng nhiều. Nhưng nếu trong trường hợp chủ quan, lơ là  thì bệnh sẽ tiến triển đến giai đoạn biến chứng, gây nên tình trạng hôn mê, trụy mạch, mất nước, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

• Suy dinh dưỡng
• Hăm loét vùng da xung quanh hậu môn: do đi ngoài quá nhiều lần.
• Tình trạng mất nước: mối đe dọa nghiêm trọng của bệnh. Nếu mất mát không được thay thế có thể gây nên tình trạng co giật, tổn thương hệ thống não, thậm chí là tử vong.

Lưu ý, ở đối tượng trẻ nhỏ hoặc người bị suy dinh dưỡng, người có hệ miễn dịch suy giảm thì bệnh càng có nguy cơ biến chứng nặng và nghiêm trọng hơn.

4. Các xét nghiệm cần làm

- Xét nghiệm phân

Có thể áp dụng kỹ thuật soi phân trực tiếp hoặc cấy, kỹ thuật sinh học phân tử để tìm nguyên nhân. Soi phân có thể xác định được một số vi khuẩn (tả), bạch cầu, hồng cầu, tìm ký sinh trùng đường ruột. Cần đặc biệt chú ý làm xét nghiệm phân trong các trường hợp sau:

• Sau khi vào vùng dịch tễ có lưu hành Entamoeba histolytica, Giardia - Tiêu chảy ở người suy giảm miễn dịch (đặc biệt bệnh nhân nhiễm HIV): tìm Cryptosporidia, Microsporidia, Isospora belli, Cyclopra, Giardia.

Các kỹ thuật thường được áp dụng để tìm căn nguyên vi khuẩn và virus gồm cấy phân tìm vi khuẩn gây bệnh, xét nghiệm phân lập virus trong phân, xét nghiệm PCR: đang phát triển để chẩn đoán căn nguyên tiêu chảy nhiễm trùng. Các xét nghiệm phân lập virus có giá trị về mặt dịch tễ học, nhưng ít có giá trị trong thực hành lâm sàng. Các phương pháp chẩn đoán nhanh (ngưng kết hoặc bằng các hạt latex) thường có ích trong thực hành lâm sàng, đặc biệt là tìm rotavirus đối với trẻ em.

- Các xét nghiệm khác

• Xét nghiệm máu: công thức máu, điện giải đồ, cấy máu, huyết thanh chẩn đoán. 
• Các xét nghiệm gọi trực tràng, soi đại tràng, sinh thiết được chỉ định giới hạn trong trường hợp nghi ngờ có viêm đại trực tràng.

5. Những phương pháp phòng bệnh

Hoàn toàn có thể phòng bệnh lý dễ lây lan và có nhiều biến chứng nguy hiểm này. Bằng cách thực hiện biện pháp phòng bệnh sau:

• Đảm bảo thực hiện vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh
• An toàn vệ sinh thực phẩm: ăn chín uống sôi.
• Sử dụng nguồn nước sạch và bảo vệ nguồn nước.
• Khi có trường hợp bị tiêu chảy cần xử lý nhanh chóng và đúng cách.

Tiêm phòng vacxin phòng tiêu chảy do rotavirus.

Khuyến cáo được đưa ra là: tiêm phòng- tấm khiên chắn hữu hiệu, bước đầu tiên trong phòng bệnh tiêu chảy do rotavirus. Bệnh có tính chất lây lan cao, đặc biệt là đối với trẻ dưới 5 tuổi. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!