Biến chứng viêm amidan mãn tính

I) Vài nét về viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính đề cập đến sự hiện diện của nhiễm trùng và viêm vùng amidan trong thời gian ít nhất ba tháng. Người bệnh viêm amidan mãn tính thường có những đợt viêm cấp tính tái đi tái lại nhiều lần. Cùng với viêm họng cấp tái phát, viêm amidan mạn tính là một trong hai nguyên nhân thường gặp nhất để cắt amidan ở người lớn. Viêm amidan mãn tính được chia làm hai thể: Thể quá phát và thể xơ teo.

- Thể quá phát: Thường gặp ở trẻ em. Trước sự viêm tái đi tái lại nhiều lần, phản ứng của cơ thể làm hai amidan to ra. Khi thăm khám thấy hai amidan sưng to ở hai bên thành họng. Tùy vào mức độ mà nó gây nên những triệu chứng khác nhau như khò khè, ngủ ngáy, khó thở,…

- Thể xơ teo: Thường gặp ở người lớn tuổi. Hai amidan teo nhỏ lại, bề mặt gồ ghề, lỗ chỗ nhiều hốc nhỏ. Trong những hốc này chứa đầy vi khuẩn và mủ nên khi khám sẽ thấy những hốc mủ trắng trên bề mặt amidan. Chính những ổ vi khuẩn này là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng khác của viêm amidan mãn tính.

II) Viêm amidan mãn tính nguy hiểm như thế nào?

Nhiều người lầm tưởng rằng, đã là cấp thì sẽ nguy hiểm hơn. Nhưng ngược lại, viêm amidan mãn tính lại đáng lo ngại hơn viêm amidan cấp tính nhiều. Không phải vì những triệu chứng khó chịu của nó mà là vì những biến nặng nề nó có thể đem lại. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm amidan mãn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm sau:

1. Biến chứng tại chỗ

a. Áp xe amidan

Áp xe amidan là sự nung mủ ngay trong tổ chức amidan. Thường gặp ở một bên và được tạo thành trên cơ sở một viêm amidan mạn đợt cấp. Khi các khe và các hốc ở amidan bị bít tắc lại, chất ứ đọng ở bên trong bị bội nhiễm tạo thành túi mủ ngay trong nhu mô amidan.

Biểu hiện thường gặp nhất trên lâm sàng là sau khi viêm amidan các triệu chứng tạm bớt rồi lại đau trở lại và chỉ bị đau một bên. Người bệnh có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao, nuốt đau và không ăn uống được. Ngoài ra còn có cảm giác như bị hóc xương. Khi sờ vào amidan có cảm giác lùng nhùng bởi mủ ở trong.

b. Viêm tấy và áp xe quanh amidan

Viêm tấy và áp xe quanh amidan là sự viêm tấy mô liên kết lỏng lẻo bên ngoài bọc amidan. Khi đã thành mủ thì gọi là áp xe quanh amidan. Nó thường bị gây nên bởi những đợt cấp của viêm amidan mãn tính. Người bệnh biểu hiện hội chứng nhiễm trùng rất rõ với số cao 38 -39oC, vẻ mặt mệt mỏi bơ phờ. Cùng với đó là đau họng rất nhiều, có khi đau nhói lên thấu tai, nhất là khi nuốt.

Nếu để tự nhiên không điều trị, người bệnh sẽ phải chịu đựng cơn đau kéo dài. Sau đó, mủ sẽ vỡ ở chỗ phồng nhất và có thể khỏi dần. Tuy nhiên, trong trường hợp chỗ vỡ không đủ rộng để mủ chảy ra hết, bệnh sẽ kéo dài và dễ tái phát làm cho người bệnh suy nhược.

2. Biến chứng gần

Khi amidan bị viêm tái đi tái lại nhiều lần, các cơ quan lân cận cũng có thể bị nhiễm khuẩn lan đến. Những biến chứng gần thường gặp là viêm thanh khí phế quản, viêm mũi, viêm xoang, viêm tai giữa. Ngoài ra còn bị viêm tấy hạch dưới hàm và viêm tấy hoặc áp xe thành bên họng. Trong đó, ta chú ý đến hai biến chứng:

a. Áp xe thành bên họng

Áp xe thành bên họng thường do viêm nhiễm từ amidan khẩu cái lan ra ngoài theo đường tĩnh mạch. Người bệnh sốt cao, mạch nhanh, mệt mỏi, bơ phờ. Khi nuốt rất đau và khó nuốt, đau lan lên tai. Cùng với đó là đau họng và nước bọt chảy nhiều. Túi mủ ngày một lớn, nếu không xử trí có thể vỡ ra ngoài cổ hoặc lan vào trong rồi vỡ vào họng.

b. Viêm tai giữa

Còn viêm tai giữa do viêm amidan mãn tính thường là viêm tai giữa cấp mủ. Bệnh thường có hai giai đoạn. Giai đoạn đầu triệu chứng chủ yếu là viêm mũi họng. Đến giai đoạn toàn phát, khi chưa vỡ mủ người bệnh sốt cao, đau dữ dội trong tai và đau theo nhịp mạch. Đến thời kỳ vỡ mủ thì các triệu chứng giảm nhanh chóng, mủ chảy ra ống tai ngoài và thủng màng nhĩ.

3. Biến chứng xa

Không những xâm nhập gây nhiễm trùng cơ quan lân cận, vi khuẩn từ ổ viêm amidan mạn có thể di chuyển đến những cơ quan ở xa gây ra các biến chứng tại đó về sau. Ví dụ như viêm cầu thận, viêm khớp, viêm tim. Đây là những bệnh lý gây ra bởi liên cầu beta tan máu nhóm A.

Đối với viêm amidan do nhóm vi khuẩn này, cần phải điều trị kháng sinh đủ liệu trình mới có thể diệt hết vi khuẩn. Nếu không nó vẫn tiềm ẩn trong cơ thể và gây nên nhiều di chứng khác dù triệu chứng ban đầu đã khỏi. Ngoài ra, những trường hợp nặng, vi khuẩn có thể di chuyển vào trong máu dẫn đến nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm khuẩn.

4. Biến chứng toàn thân

Đó là hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ. Biến chứng này thường gặp trong viêm amidan mãn tính thể quá phát. Nó đặc trưng bởi các cơn ngưng thở do tắc nghẽn và giảm nhịp thở do sự xẹp xuống lặp đi lặp lại của đường thở trong khi ngủ. Đây cũng là một trong những chỉ định để cắt amidan.

III) Làm sao để điều trị viêm amidan mãn tính?

Thông thường, viêm amidan mãn tính sẽ được điều trị bằng cắt amidan. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc cắt amidan ở người bị viêm amidan mãn tính đem lại nhiều lợi ích về sau cho người bệnh. Số đợt đau họng ít hơn, mức độ nghiêm trọng của các viêm nhiễm vùng họng sau này cũng giảm đi và chất lượng cuộc sống của người bệnh được cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, không phải tất cả bệnh nhân viêm amidan mãn tính đều cần phải phẫu thuật ngay. Không nên cắt amidan ở những người đang bị viêm cấp, có biến chứng tại chỗ hoặc thể trạng không cho phép. Sau phẫu thuật cần cầm máu ổn định vì biến chứng chảy máu sau cắt amidan là một biến chứng rất nghiêm trọng. Ngoài ra cũng cần theo dõi các biến chứng gây mê, nhiễm trùng và khả năng nói cho người bệnh.

Tóm lại, không nên xem thường căn bệnh viêm amidan mãn tính. Nếu không được điều trị kịp thời, nó sẽ tiến triển thành rất nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong cho người bệnh. Nếu có những đợt viêm họng hay viêm amidan cấp, bạn cần đi khám và điều trị triệt để tránh chuyển thành viêm amidan mạn về sau. Nếu cần hỗ trợ giải đáp thắc mắc hoặc tư vấn về biến chứng viêm amidan mãn tính, hãy liên lạc với IVIE - Bác sĩ ơi. Chúng tôi luôn sẵn sàng để hỗ trợ bạn.

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh