Chứng tăng động giảm chú ý (ADHD) là một trong những rối loạn hành vi phổ biến nhất ở trẻ em hiện nay. Dấu hiệu trẻ tăng động không dễ để phân biệt và nhận ra vì vậy việc nhận biết sớm các biểu hiện của tăng động giúp cha mẹ có thể can thiệp kịp thời, tạo điều kiện để trẻ phát triển toàn diện hơn. Tuy nhiên, không phải phụ huynh nào cũng phân biệt rõ ràng giữa trẻ hiếu động và trẻ tăng động. Vậy đâu là những dấu hiệu trẻ tăng động giảm chú ý? Làm thế nào để phân biệt giữa hiếu động và tăng động?
Dấu hiệu trẻ tăng động
Tăng động là một dạng rối loạn phát triển thần kinh phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hành vi và cảm xúc của trẻ. Các biểu hiện của tăng động giảm chú ý có thể khác nhau tùy theo độ tuổi, giới tính, và môi trường mà trẻ sinh hoạt. Tuy nhiên, có những đặc điểm chung dễ nhận thấy mà cha mẹ cần lưu ý:
-
Một trong những dấu hiệu trẻ tăng động rõ rệt nhất là việc trẻ luôn trong trạng thái hoạt động liên tục. Dù ở nhà, lớp học hay khi tham gia các hoạt động xã hội, trẻ thường khó giữ yên cơ thể. Trẻ có thể đứng lên ngồi xuống liên tục, đi tới đi lui hoặc thậm chí chạy nhảy khắp nơi mà không có lý do cụ thể. Ở những nơi cần sự tĩnh lặng và tập trung, như lớp học, rạp chiếu phim, hoặc nhà thờ, trẻ có thể gây ra nhiều sự phiền toái cho những người xung quanh do không thể giữ im lặng và yên tĩnh.
-
Một dấu hiệu điển hình của trẻ tăng động giảm chú ý là khả năng tập trung của trẻ bị suy giảm nghiêm trọng. Trẻ dễ bị phân tán bởi những yếu tố ngoại cảnh như tiếng động, màu sắc, hoặc những thứ di động xung quanh. Ví dụ, khi làm bài tập ở nhà, trẻ thường bỏ dở giữa chừng để làm những việc khác như chơi đồ chơi, xem tivi, hoặc chỉ đơn giản là rời khỏi chỗ ngồi mà không có lý do rõ ràng. Điều này ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập và sự tiến bộ của trẻ.
Dấu hiệu trẻ tăng động
-
Trẻ mắc chứng tăng động thường hành động mà không suy nghĩ trước. Điều này biểu hiện rõ ràng nhất qua việc trẻ thường xuyên ngắt lời khi người khác đang nói, chen lấn khi không đến lượt, hoặc thực hiện những hành động nguy hiểm mà không lường trước hậu quả. Ví dụ, trẻ có thể đột ngột lao ra đường mà không kiểm tra xe cộ, hoặc leo trèo lên các bề mặt cao mà không quan tâm đến nguy cơ ngã.
Sự thiếu kỷ luật ở trẻ tăng động
-
Trẻ tăng động có xu hướng không tuân theo các quy tắc trong lớp học. Thay vì lắng nghe giảng dạy và hoàn thành bài tập, trẻ thường nói chuyện, làm phiền bạn bè, hoặc tham gia vào các hành vi không liên quan đến bài học. Sự thiếu kỷ luật này không chỉ làm ảnh hưởng đến việc học của trẻ, mà còn gây khó khăn cho giáo viên và các bạn học xung quanh.
-
Một biểu hiện của tăng động khác là trẻ rất khó giữ được sự gọn gàng và ngăn nắp. Trẻ thường xuyên quên mang theo sách vở, đồ dùng học tập, hoặc làm mất các vật dụng cá nhân như bút, cặp sách. Điều này làm tăng sự phụ thuộc vào người lớn trong việc nhắc nhở và quản lý.
Dấu hiệu của trẻ tăng động
-
Trẻ tăng động thường thiếu kiên nhẫn trong các tình huống phải chờ đợi hoặc cần sự bình tĩnh. Trẻ dễ nổi cáu khi không được như ý muốn hoặc khi phải đợi quá lâu. Ví dụ, khi xếp hàng, trẻ có thể chen ngang hoặc tỏ ra khó chịu nếu không được ưu tiên.
Thiếu kiên nhẫn ở trẻ tăng động
Việc nhận biết và xác định chính xác các dấu hiệu trẻ tăng động rất quan trọng để cha mẹ có thể đưa ra những biện pháp hỗ trợ kịp thời. Nếu những hành vi này xuất hiện liên tục và kéo dài trong thời gian dài, đặc biệt là khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và học tập của trẻ, đây có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về tăng động giảm chú ý.
Xem thêm: Nhà có trẻ bị tăng động nên làm gì?
Phân biệt trẻ tăng động và hiếu động
Một trong những thách thức lớn nhất đối với cha mẹ là phân biệt giữa hiếu động và tăng động. Ở lứa tuổi nhỏ, trẻ em thường rất năng động, thích chạy nhảy và khám phá môi trường xung quanh. Điều này đôi khi khiến phụ huynh nhầm lẫn rằng con mình có thể mắc chứng tăng động. Tuy nhiên, hiếu động là trạng thái bình thường và khỏe mạnh ở trẻ em, trong khi tăng động là một rối loạn cần được can thiệp chuyên sâu.
Cách phân biệt trẻ tăng động và trẻ hiếu động
Trẻ tăng động |
Trẻ hiếu động |
Không thể ngồi yên, luôn di chuyển, thậm chí cả trong những tình huống cần yên tĩnh. |
Hoạt bát, năng động nhưng có thể ngừng khi cần thiết. |
Khó duy trì sự tập trung, dễ bị xao nhãng và không hoàn thành được công việc hoặc nhiệm vụ được giao. |
Tập trung tốt vào các hoạt động yêu thích, hoàn thành nhiệm vụ trong một khoảng thời gian hợp lý. |
Hành động thiếu kiểm soát, thường xuyên ngắt lời, chen ngang, hoặc thực hiện hành động không suy nghĩ. |
Có thể có hành vi bốc đồng nhưng biết kiểm soát trong tình huống yêu cầu. |
Không tuân theo quy tắc, thường gây rối và ảnh hưởng đến người xung quanh. |
Hiểu và tuân thủ quy tắc xã hội và quy định của lớp học. |
Gặp khó khăn trong việc duy trì mối quan hệ xã hội, có thể gây xung đột hoặc bị cô lập do hành vi bốc đồng. |
Tương tác tốt với bạn bè và người lớn, có kỹ năng giao tiếp xã hội phù hợp. |
Không hoàn thành nhiệm vụ được giao, thường bỏ dở giữa chừng do thiếu tập trung hoặc chuyển sang việc khác. |
Có thể hoàn thành công việc hoặc bài tập khi được yêu cầu, dù có thể cần nhắc nhở nhẹ. |
Thường xuyên gây rối, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học tập của bản thân và người khác. |
Có thể hơi bốc đồng nhưng không làm gián đoạn quá trình học tập hoặc sinh hoạt của nhóm. |
Thường xuyên quên, mất đồ dùng học tập hoặc các vật dụng cá nhân do thiếu tập trung. |
Thỉnh thoảng quên hoặc mất đồ cá nhân, nhưng không thường xuyên. |
Thiếu kiên nhẫn, thường xuyên chen lấn, không chịu chờ đợi và tỏ ra bực bội khi phải đợi quá lâu. |
Có thể kiên nhẫn chờ đợi đến lượt trong các tình huống yêu cầu. |
Dễ nổi cáu, phản ứng quá mức với những tình huống nhỏ nhặt, có thể dẫn đến căng thẳng hoặc gây gổ. |
Phản ứng phù hợp với các tình huống bình thường, không nổi cáu hoặc có biểu hiện quá khích. |
Điểm khác biệt lớn nhất giữa hiếu động và tăng động nằm ở khả năng kiểm soát hành vi và mức độ ảnh hưởng của những hành vi đó đến môi trường xung quanh. Trẻ hiếu động tuy hoạt bát nhưng vẫn có thể ngồi yên và tập trung khi cần, trong khi trẻ tăng động khó kiềm chế được sự bốc đồng và thường gây ra những vấn đề trong sinh hoạt và học tập.
Thêm vào đó, trẻ hiếu động có xu hướng thích tham gia vào các hoạt động mà chúng yêu thích và có thể duy trì sự tập trung trong một khoảng thời gian đủ dài để hoàn thành nhiệm vụ. Trong khi đó, trẻ tăng động thường không thể duy trì sự chú ý lâu dài, ngay cả khi đó là hoạt động chúng yêu thích. Trẻ dễ chuyển từ việc này sang việc khác mà không hoàn thành bất kỳ nhiệm vụ nào.
Tìm hiểu thêm: Trẻ tăng động lớn lên có hết không?
Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Nếu bạn nhận thấy trẻ có nhiều dấu hiệu của chứng tăng động giảm chú ý, việc đưa trẻ đi khám là vô cùng quan trọng. Tại các cơ sở y tế chuyên khoa về tâm lý và phát triển trẻ em, bác sĩ sẽ tiến hành các bài kiểm tra, quan sát hành vi và tư vấn phương pháp hỗ trợ phù hợp cho trẻ.
Trẻ tăng động khám ở đâu uy tín?
Đặt lịch khám ngay tại các cơ sở uy tín để con bạn nhận được sự chăm sóc kịp thời và toàn diện từ các chuyên gia.
1900 3367
Chứng tăng động giảm chú ý có thể gây ra nhiều khó khăn cho trẻ trong quá trình học tập và phát triển. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ tăng động và phân biệt với trẻ hiếu động là vô cùng quan trọng để cha mẹ có thể đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời và phù hợp. Hỗ trợ từ gia đình, nhà trường và các chuyên gia sẽ giúp trẻ tăng động phát triển một cách toàn diện, cân bằng về cả mặt tinh thần lẫn thể chất. Hãy luôn theo dõi hành vi của trẻ, khuyến khích sự tập trung, và đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia nếu cần thiết. Việc đồng hành cùng con trong những giai đoạn khó khăn sẽ là chìa khóa giúp trẻ vượt qua những thử thách và phát huy hết tiềm năng của mình.
Mẹ có thể tìm hiểu thêm: Phân biệt trẻ tăng động và hiếu động để biết trẻ có bị bệnh không?