Những lưu ý cơ bản về chế độ ăn dành cho bệnh nhân lọc máu chu kỳ

1. Đảm bảo đủ năng lượng, cân đối giữa các thành phần protid – glucid – lipid 

Bệnh nhân lọc máu chu kỳ có nguy cơ suy dinh dưỡng cao hơn nhiều lần so với người bình thường do quá trình dị hóa diễn ra mạnh mẽ và rối loạn nhiều chuyển hóa trong cơ thể. Vì vậy, đảm bảo đủ năng lượng trong các bữa ăn là điều cần thiết. Ước tính nhu cầu năng lượng cho người chạy thận vào khoảng 30 – 35 kcal/kg/ngày.

Trong đó, năng lượng từ tinh bột chiếm khoảng 60% khẩu phần, 15-20% protein và 25-35% lipid. Với các bệnh nhân ăn uống kém, có thể bổ sung thêm sữa hoặc bột ngũ cốc giàu năng lượng và đạm, hoặc có thể sử dụng các loại sữa được sản xuất dành riêng cho nhóm bệnh nhân này. Đặc biệt, không nên để tình trạng đói khi bắt đầu chạy thận vì có nguy cơ gây hạ đường huyết trong quá trình lọc máu. 

Khác với bệnh nhân chưa lọc máu, bệnh nhân chạy thận chu kỳ có thể ăn đạm “thoải mái” hơn, lượng đạm trong một ngày bệnh nhân có thể tiêu thụ khoảng 1.2 g/kg cân nặng, trong đó đạm động vật chiếm hơn 50%. Lượng đạm này tương đương với khẩu phần ăn chứa 120g - 150g thịt hoặc cá nạc, 1 quả trứng gà , 1 ly sữa nepro 200ml, phần thiếu hụt còn lại sẽ được bổ sung từ thực vật như gạo, bún, phở, rau củ…

Tổng đài đặt lịch khám bệnh tuyến trung ương 19003367 hoặc đặt khám chủ động qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi!

2. Ăn giảm muối

Hạn chế muối vẫn cần phải thực hiện ngay cả khi bệnh nhân đã lọc máu chu kỳ vì người bệnh chạy thận thường đi kèm với tình trạng quá tải dịch và tăng huyết áp. Chế độ ăn giảm mặn sẽ giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn và giảm tình trạng khát của người bệnh.

Lượng muối người bệnh có thể ăn trong ngày không nên vượt quá 3 g (tương đương 10 – 15 ml nước mắm). Các thực phẩm chế biến sẵn như cá mắm, dưa muối, thịt hun khói, đồ hộp… chứa rất nhiều muối, do đó không nên sử dụng những thức ăn này cho bệnh nhân lọc máu chu kỳ.

3. Hạn chế uống nước 

Bệnh nhân càng lọc máu lâu ngày, lượng nước tiểu ngày càng ít dần và đến một thời điểm sẽ không đi tiểu được nữa (vô niệu). Do đó, để tránh hiện tượng thừa dịch dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, lượng nước người bệnh được uống trong ngày chỉ nên giới hạn trong khoảng số lượng nước tiểu hằng ngày cộng với khoảng 500 ml.

Ví dụ, một người bệnh tiểu 500 ml/ngày thì lượng nước tối đa trong ngày bệnh nhân được uống trong khoảng 1 lít đổ lại. Nên uống từng ngụm và rải đều trong ngày để tránh cảm giác khát. Đặc biệt lưu ý không để tăng cân quá nhiều giữa 2 lần chạy thận liên tiếp (không quá 2.5 kg).

4. Hạn chế thực phẩm nhiều phospho, nhiều Kali

Phospho và Kali là những chất thường tăng cao ở bệnh nhân suy thận nói chung và chạy thận nhân tạo chu kỳ nói riêng. Đặc biệt, tăng Kali máu có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim và gây tử vong do ngừng tim, vì vậy, vẫn cần hạn chế những thực phẩm nhiều phospho và kali ở bệnh nhân đã lọc máu chu kỳ.

Nhu cầu Kali của người chạy thận không quá 2 gam/ngày và thường đã được đảm bảo đủ bằng thức ăn trong ngày (không cần bổ sung thêm). Người bệnh chú ý không ăn nhiều các loại hoa quả, trái cây nhiều Kali như: cam, chuối, cà chua, sầu riêng, nước ép hoa quả…

5. Cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất

Bệnh nhân chạy thận nhân tạo vẫn có sự thiếu hụt đáng kể một số loại vitamin và khoáng chất như: sắt, canxi, kẽm, vitamin D… Việc bồi phụ các vi chất này là rất quan trọng để ngăn ngừa sự hình thành và trở nên trầm trọng của một số biến chứng như thiếu máu, loãng xương, rối loạn chức năng tình dục… 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh !