Vai trò của xét nghiệm hòa hợp miễn dịch trong truyền máu

1. Ý nghĩa của phản ứng hòa hợp miễn dịch

Các trường hợp bệnh nặng cần phải truyền máu luôn luôn là một con số nóng và nó đặc biệt tăng lên đáng kể trong khoảng thời gian bùng dịch Covid-19. Nhà chức trách, cơ sở y tế liên tục tuyên truyền vận động mọi người cùng hưởng ứng hành động cứu người nhân văn này. Nhưng có phải có máu cho là người bệnh sẽ được truyền máu không? Câu trả lời là không.

Các trường hợp bệnh nặng cần phải truyền máu luôn luôn là một con số nóng.

Ở Việt Nam, đảm bảo an toàn truyền máu về mặt miễn dịch được thực hiện trên nhóm máu hệ ABO và làm phản ứng hòa hợp miễn dịch ở 22 độ C. Nhưng để an toàn hơn nữa, nên thực hiện phản ứng hòa hợp đầy đủ ở cả 22 độ C, 37 độ C, enzyme và nghiệm pháp Coombs gián tiếp giúp lựa chọn nhóm máu hệ hồng cầu của người cho phù hợp nhất với người nhận, giúp đảm bảo an toàn truyền máu về mặt miễn dịch.

2. Nguyên lý hoạt động của phản ứng xét nghiệm hòa hợp miễn dịch

Để có được kết quả chính xác nhất thì xét nghiệm phản ứng hòa hợp cho cần được thực hiện với cả 4 điều kiện sau:

- Phản ứng chéo ở 22 độ C (nhiệt độ phòng thí nghiệm).

- Phản ứng chéo ở 37 độ C.

- Phản ứng chéo trong điều kiện có enzyme.

- Nghiệm pháp coombs gián tiếp (hay điều kiện có kháng globulin người).

Phản ứng chéo là phản ứng giữa huyết thanh của người nhận và hồng cầu người cho hoặc huyết thanh người cho và hồng cầu người nhận để quan sát sự ngưng kết.

Xét nghiệm phản ứng hòa hợp: sử dụng nhằm đảm bảo an toàn truyền máu.

Kỹ thuật tiến hành xét nghiệm hòa hợp miễn dịch dựa vào nguyên lý: Phản ứng ngưng kết kháng nguyên - kháng thể giữa máu người cho và máu người nhận.

Ghi nhận kết quả:

- Khi kháng nguyên có trên bề mặt hồng cầu phản ứng với kháng thể có trong huyết thanh sẽ xuất hiện các đám ngưng kết (vón cục), đó là phản ứng ngưng kết kháng nguyên - kháng thể dương tính. Chống chỉ định truyền máu.

- Khi không thấy xuất hiện các vón cục đó thì ghi nhận là phản ứng âm tính. Có thể truyền máu trong khi không có sự ngưng kết. 

Kỹ thuật này được thực hiện rộng rãi trong các trường hợp người bệnh cần truyền máu toàn phần và các chế phẩm của máu như huyết tương (plasma), khối tiểu cầu.

3. Quy trình thực hiện phản ứng xét nghiệm hòa hợp miễn dịch

a. Chuẩn bị mẫu máu

Lấy máu tĩnh mạch của người cho và người nhận. Cho vào hai ống riêng biệt. Đem quay li tâm để tách biệt các thành phần của máu.

Chuẩn bị 2 ống nghiệm được làm sạch, đánh dấu số 1 và 2.

- Ống 1: Chứa huyết thanh người bệnh và hồng cầu người cho 5%

- Ống 2: Chứa hồng cầu người bệnh 5% và huyết thanh người cho.

b. Các bước thực hiện

Phản ứng hòa hợp miễn dịch được thực hiện có yêu cầu như sau:

- Truyền máu toàn phần: Làm chéo cả 2 ống

- Truyền khối hồng cầu: Làm chéo ống 1

- Truyền huyết tương, khối tiểu cầu: Làm chéo ống 2

Xét nghiệm hòa hợp miễn dịch nhằm mục đích phát hiện các kháng thể có trong huyết thanh.

Quy trình thực hiện chéo ống 1:

- Bước 1: Xác định chắc chắn nhóm máu của người nhận và người cho

- Bước 2: Nhỏ 3 giọt huyết thanh của người bệnh vào

- Bước 3: Thêm 1 giọt hồng cầu của người cho 5%

- Bước 4: Trộn đều

- Bước 5: Quay ly tâm chu kỳ 1000 vòng/phút trong 15 - 30 giây

- Bước 6: Đọc và ghi nhận kết quả

- Bước 7: Ủ tiếp ở 37 ̊C trong 30 phút

- Bước 8: Quay ly tâm 1000 vòng/phút trong 15 - 30 giây

- Bước 9: Đọc, ghi kết quả

- Bước 10: Rửa hồng cầu 3 lần bằng nước muối sinh lí 0,9%

- Bước 10: Thêm 2 giọt kháng globulin.

- Bước 11: Cho ống nghiệm vào máy quay ly tâm 1000 vòng/phút trong 15 - 30 giây

- Bước 12: Đọc và ghi kết quả

- Bước 13: Nếu kết quả âm tính thêm 1 giọt hồng cầu chứng

- Bước 14: Ly tâm 1000 vòng/phút trong 15 - 30 giây

- Bước 15: Đọc, ghi lại kết quả

 Tóm lại, xét nghiệm hòa hợp miễn dịch nhằm mục đích phát hiện các kháng thể có trong huyết thanh của người nhận có khả năng ngưng kết trực tiếp với hồng cầu của người cho trong môi trường nước muối ở 220C hay không. Nếu kết quả ghi nhận là có ngưng kết thì tuyệt đối không được truyền máu vì sẽ gây tan máu trong lòng mạch và nguy cơ người nhận máu tử vong rất cao. Hi vọng bài viết của IVIE - Bác sĩ ơi giúp bạn và gia đình có thêm thông tin bổ ích về sức khỏe. Để thực hiện tư vấn và đặt khám nhanh chóng, thuận tiện, bạn vui lòng liên hệ tổng đài.

1900 3367

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.