Xét nghiệm chỉ số PSA – xét nghiệm thay thế “tiêu chuẩn vàng” với hiệu quả ngoài sức mong đợi

1. Tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến là bệnh như thế nào?

Tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến trước đây còn có những tên gọi khác như u xơ tiền liệt tuyến, u phì đại tiền liệt tuyến. Đây là một bệnh lý lành tính, thường gặp ở nam giới lớn tuổi. Theo thống kê của VUNA (Hội Thận Tiết niệu học Việt Nam) có >70% đàn ông 70 tuổi mắc bệnh lý tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến và tỷ lệ tăng dần theo độ tuổi.

Bệnh có căn nguyên từ sự phát triển lành tính của tuyến tiền liệt ở vùng ngoại vị gây nên các biến loại cơ năng và thực thể ở vùng cổ bàng quang. Đặc trưng của bệnh là các triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ngắt quãng, nước tiểu tồn dư trong bàng quang… hoặc các dấu hiệu khi biến chứng bí tiểu, tiểu không tự chủ, tiểu máu, suy thận.

Ngày nay người ta vẫn chưa xác định rõ được nguyên nhân gây bệnh. Tuy nhiên, hai yếu tố quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bệnh là tuổi già và tinh hoàn còn chức năng. Đây cũng là dấu hiệu để phân biết với ung thư tiền liệt tuyến.

2. Chỉ số PSA là gì?

PSA là kháng nguyên đặc hiệu cho tiền liệt tuyến và bình thường xuất hiện trong máu với nồng độ rất thấp (<4ng/dl). Nguyên nhân là do PSA được sản xuất từ các biểu mô tế bào tuyến tiền liệt lành tính hoặc ác tính và được tìm thấy chủ yếu trong tinh dịch, chỉ một lượng nhỏ lưu thông trong máu. Tuy nhiên trong ung thư tiền liệt tuyến khi có sự tăng sinh tế bào quá mức khiến cho nồng độ PSA cao và lưu thông trong máu. Điều này khiến cho xét nghiệm chỉ số PSA tăng cao ở bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến.

Đặt khám trước qua tổng đài 19003367 hoặc qua  ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để được tiếp đón ưu tiên, giảm thời gian chờ đợi hay xếp hàng tại các bệnh viện tuyến trung ương và phòng khám hàng đầu tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thanh Hóa!

3. Vai trò của chỉ số PSA trong bệnh lý tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến?

Khi nhắc tới bệnh tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến người ta thường chỉ quan tâm tới xét nghiệm chỉ số PSA. Rất ít trường hợp có chỉ định sinh thiết. Một phần bởi sinh thiết là kỹ thuật phức tạp đòi hỏi trang thiết bị và trình độ kỹ thuật cao. Chưa kể thời gian chờ đợi tương đối lâu. Trái lại chỉ số PSA có kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện, giá thành rẻ và kết quả có ngày sau đó.

Mặc dù vậy, chỉ số PSA không phải là xét nghiệm thường quy được dùng để sàng lọc. Nó được chỉ định trong những trường hợp bệnh nhân có triệu chứng tắc nghẽn đường tiểu dưới nghi do tăng sinh lành tính.

Dựa vào kết quả của xét nghiệm chỉ số PSA, các bác sĩ Chuyên khoa Thận Tiết niệu có thể định hướng một số chẩn đoán như sau:

- Nếu chỉ số PSA < 4ng/dl kết hợp với bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng và kết quả siêu âm phù hợp với tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến có thể chẩn đoán xác định.

- Nếu chỉ số PSA > 10ng/dl nhưng chưa vượt ngưỡng chẩn đoán ung thư thì cần phải xem xét lại và phối hợp với các xét nghiệm chuyên sâu như sinh thiết làm giải phẫu bệnh.

- Khi PSA tăng rất cao thì gần như chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến đã rõ. Tuy nhiên cần sinh thiết làm giải phẫu bệnh để chẩn đoán xác định. Xét nghiệm chỉ số PSA có độ nhạy 21% và độ đặc hiệu 91%.

4. Có hay không sự thay thế chỉ số PSA thành tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến?

Mặc dù là xét nghiệm chỉ số PSA sinh học có giá trị trong chẩn đoán nhưng độ nhạy và độ đặc hiệu không cao. Xét nghiệm này không thể thay thế hoàn toàn kết quả giải phẫu bệnh lý. Nó chỉ là phương thức hỗ trợ chẩn đoán trong các trường hợp bệnh đơn giản, dễ xác định. Đối với các trường hợp triệu chứng lâm sàng không rõ ràng thì giải phẫu bệnh lý luôn là tiêu chuẩn vàng hàng đầu.

Bên cạnh đó, ngoài những ưu điểm, xét nghiệm chỉ số PSA cũng có những hạn chế như sai số do nhiều nguyên nhân, một số tình trạng khác cũng có thể tăng nồng độ PSA trong máu như viêm tiền liệt tuyến, đặt sonde tiểu… Vì vậy xét nghiệm chỉ số PSA chỉ là một kết quả để tham khảo và cần có sự kết hợp của nhiều yếu tố khác trước khi đưa ra kết luận.

Đó cũng chính là lý do bạn nên tìm kiếm các địa chỉ khám chữa bệnh uy tín. Tốt nhất hãy liên hệ IVIE - Bác sĩ ơi để được tư vấn rõ. Tại đây bạn sẽ được cung cấp thông tin đầy đủ về chất lượng dịch vụ, trình độ bác sĩ của những bệnh viện mà bạn mong muốn được thăm khám. Đặc biệt bạn hoàn toàn có thể được tư vấn và đặt lịch thăm khám tại các bệnh viện lớn bằng hình thức online. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí cho những lần di chuyển không cần thiết.

IVIE - Bác sĩ ơi là dịch vụ cầu nối lớn nhất, uy tín hàng đầu được rất nhiều bệnh viện tin dùng như bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội... không chỉ giúp dân tiếp cận nhiều hơn tới các dịch vụ chất lượng cao mà còn giúp các bệnh viện không bị quá tải. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh