10+ dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

1. Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là bệnh như nào? 

Cấu thành tai trẻ sơ sinh cũng như tai người chia thành 3 phần gồm tai ngoài (gồm vành tai ngoài và ống tai), tai giữa (gồm màng nhĩ, hòm nhĩ, vòi nhĩ và các xương con) và tai trong (gồm ốc tai, các ống bán khuyên và tiền đình).

Hình ảnh cấu tạo tai người với 3 phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong

Mỗi bộ phận có chức năng quan trọng riêng, trong đó tai giữa có vai trò trong tiếp nhận âm thanh và dẫn truyền các xung động từ màng nhĩ đến tai trong góp phần giúp chúng ta nghe được. Bên cạnh đó, tai giữa nhờ vòi nhĩ giúp chúng ta giữ áp suất không khí và môi trường cân bằng, làm giảm áp lực âm thanh và ngăn sự xâm nhập của dịch mũi họng để bảo vệ tai.

Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa là tình trạng tai giữa (cụ thể là khu vực sau màng nhĩ) nhiễm trùng gây tích tụ dịch mủ bên trong tai, gây áp lực lên màng nhĩ và có thể rất đau, sưng, sốt và chảy dịch. Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh tùy thuộc vào phân loại mức độ nhiễm trùng tai giữa: 

• Viêm tai giữa thể cấp tính thường là biến chứng của nhiễm trùng đường hô hấp trên liên quan đến tổn thương vòi nhĩ .

• Viêm tai giữa thể mạn tính thường là tình trạng viêm tai giữa kéo dài (trên 12 tuần), lỗ thủng màng nhĩ có thể bị chảy mủ là góp phần nhận biết dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh.

• Viêm tai giữa thể ứ dịch, tái phát là hiện tượng tai giữa viêm tiết dịch (thanh dịch, dịch nhầy hay keo dính), bị ứ lại ở phía sau màng nhĩ mà không chảy ra ngoài. 

Hình ảnh viêm tai giữa với các tổn thương viêm, căng phồng màng nhĩ, xung huyết, ứ mủ và tràn dịch

2. Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là gì?

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh (khoảng độ tuổi trẻ sơ sinh đến khoảng 2 tuổi) thường gặp hơn so với lứa tuổi khác ở trẻ do cấu tạo vòi nhĩ ngắn, hệ miễn dịch yếu nên trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa cao hơn. Nguyên nhân cụ thể thường gây bệnh có thể kể đến như:

• Tai trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện: Tai giữa có cấu trúc liên kết tai và phía sau cổ họng (vòi nhĩ), cấu trúc này mở và chất thải dư thừa từ tai thoát xuống cổ họng. Nhưng nếu chưa hoàn thiện hay dễ bị tắc nghẽn, chất thải ở tai sẽ tồn đọng lại dẫn đến dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, vòi nhĩ ở trẻ sơ sinh thường ngắn, nằm ngang và rộng nên các tác nhân gây nhiễm trùng như vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập làm trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa.

• Hệ miễn dịch trẻ chưa hoàn thiện, dễ nhiễm trùng đường hô hấp … không được điều trị kịp thời. Biến chứng là các tác nhân virus vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào tai giữa gây dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh (tai giữa có thể chảy mủ hay dịch vàng với tác nhân vi khuẩn). 

Bố mẹ cần lưu ý vệ sinh tai cho trẻ tránh vi khuẩn xâm nhập

• Bố mẹ vệ sinh tai không đúng cách, nước vào tai nhưng không vệ sinh sạch khô thì vi khuẩn dễ xâm nhập vào tai gây bệnh hay cho trẻ bú nằm khiến sữa chảy ngược vào tai gây viêm nhiễm.

• Những tác động bên ngoài như tác nhân dị ứng (thời tiết, thức ăn), môi trường có khói bụi hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc lá … tăng nguy cơ trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa.

• Bố mẹ vệ sinh tai trẻ không sạch sẽ, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây tổn thương màng nhĩ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát bệnh.

• Hay trẻ sơ sinh không được bú sữa mẹ làm giảm lượng kháng thể giúp bảo vệ trẻ khỏi các vi khuẩn, virus cũng là nguyên nhân gây viêm tai giữa…

Vì vậy, bố mẹ nên để ý những nguyên nhân gây bệnh thường gặp trên để cách phòng ngừa, nhận biết sớm và xử lý bệnh hiệu quả.

3. Nhận biết 10+ dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh?

Trẻ sơ sinh chưa biết nói, chưa biết cách diễn đạt sự khó chịu nên bố mẹ cần quan sát kĩ và có kiến thức về dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh để nhận biết sớm, xử lý hiệu quả tại nhà và đưa trẻ đi khám, điều trị kịp thời. 

10+ dấu hiệu thường gặp giúp bố mẹ nhận biết trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa:

• Trẻ sốt là dấu hiệu hay gặp khi trẻ bị nhiễm trùng: Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa thường sốt cao trên 38,5 độ C (có thể kèm đau đầu), tuy nhiên bố mẹ cần để ý đến các viêm nhiễm khác chưa loại trừ.

• Trẻ quấy khóc, không cho bố mẹ chạm tai mình vì đau và có thể tai trẻ sơ sinh có mùi hôi khó chịu. 

Viêm tai giữa khiến trẻ quấy khóc, hay dùng tay kéo, dụi tai

• Trẻ liên tục dùng tay kéo, dụi tai rồi khóc là dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh thường vì niêm mạc tai bị tổn thương viêm và tích tụ dịch mủ nên gây đau, khó chịu cho trẻ. Nhưng trẻ sơ sinh chưa thể nói hay thể hiện tình trạng đau tai của mình, nên trẻ lấy tay kéo dụi tai thường xuyên.

• Trẻ khó ngủ, mất cữ ngủ bình thường, thao thức suốt đêm là dấu hiệu mà trẻ sơ sinh thể hiện sự khó chịu của mình.

• Trẻ quấy khóc nhiều hơn, cáu kỉnh bất thường do tai trẻ đau, bố mẹ có thể thấy trẻ khóc nhiều hơn khi nằm xuống. Vì lúc này áp lực ở tai sẽ tăng làm trẻ cảm thấy đau và khó chịu nhiều hơn.

• Trẻ bú kém hơn bình thường hay bỏ bú: Vì khi ấy trẻ mệt, đau tai và ảnh hưởng toàn trạng. Bên cạnh đó, việc bú và nuốt có thể thay đổi áp suất trong tai, sẽ gây khó chịu ở trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa. Vì vậy khi cho trẻ bú, bố mẹ quan sát thấy trẻ có vẻ muốn bú nhưng biểu hiện dừng lại, cáu kỉnh thì rất có thể trẻ bị đau tai.

• Hay trẻ bị rối loạn tiêu hóa: khi mắc viêm tai giữa cấp tính trẻ thường gặp vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy có thể nôn mửa... do dịch từ tai đi xuống hệ tiêu hóa. 

• Chảy dịch mủ ở tai, dịch vàng là dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh nặng (tác nhân thường là vi khuẩn). Nguyên nhân có thể là mủ trong tai tích tụ, vỡ và dịch chảy ra ngoài nên dù trẻ giảm quấy khóc, đau tai nhưng bố mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám tại cơ sở y tế sớm nhất có thể để xử trí kịp thời. 

Chảy dịch, mủ vàng bất thường là một trong những dấu hiệu viêm tai giữa

• Trẻ khó nghe, giảm thính lực (hay phản ứng kém hơn với âm thanh) một phần thể hiện sự tổn thương tai giữa, dẫn đến đáp ứng nghe kém ở trẻ sơ sinh. 

• Trẻ mất thăng bằng dễ ngã khi đi lại khi bị viêm tai giữa vì tai đóng vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng cho cơ thể. 

• Trẻ bị đau đầu cũng là dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh có thể gặp kèm theo những bất thường tai trẻ. 

Tổng đài đặt khám nhi tại các bệnh viện, phòng khám uy tín, tư vấn và lấy số khám ưu tiên, giảm thời gian xếp hàng chờ đợi.

1900 3367

4. Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa được điều trị thế nào?

Dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh có thể hết sau vài ngày điều trị là trường hợp trẻ bị viêm tai giữa nhẹ và bố mẹ chăm sóc điều trị tại nhà hiệu quả qua một số phương pháp như: 

• Bố mẹ chườm ấm tai trẻ có thể giúp giảm đau.

• Cho trẻ bú nhiều hơn nếu trẻ bú không quá quấy khóc vì cử động nuốt có thể giúp tai giữa thoát dịch và trẻ giảm đau hơn. Bên cạnh đó sữa mẹ cũng giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch.  

• Chú ý trẻ sơ sinh (trẻ dưới 3 tháng tuổi) bố mẹ nên nhận được sự đồng ý của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. 

• Sử dụng những phương thức chăm sóc trẻ (chế độ dinh dưỡng tăng sức đề kháng, vệ sinh sạch sẽ…) để nâng cao hệ miễn dịch chống lại viêm và nhiễm trùng mà không sử dụng kháng sinh. 

Mẹ có thể cho trẻ bú nhiều hơn nếu trẻ bú không quá quấy khóc

5. Viêm tai giữa trẻ sơ sinh có nguy hiểm không? Khi nào cần đến bác sĩ?

Nếu trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa bố mẹ cần để ý kỹ một số triệu chứng: Sốt cao (>=38,5 độ C), tai trẻ có chảy dịch và có thể có mùi hôi … 

Khi trẻ sơ sinh có triệu chứng viêm tai giữa hoặc nghi ngờ viêm tai giữa, cha mẹ cần cho trẻ đi khám BS ngay, không để sau 3 ngày Nếu quan sát thấy dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh thể  tràn dịch trong hơn 1 tháng hoặc giảm thính lực rõ cũng cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm nhất có thể để bác sĩ nhi khoa đưa ra phương án điều trị hiệu quả.

IVIE - Bác sĩ ơi gợi ý một số Bệnh viện, phòng khám nhi uy tín tại Hà Nội:

Bố mẹ nên đưa trẻ đi khám khi nhận thấy các triệu chứng viêm tai giữa kéo dài hoặc trở nặng

Bố mẹ có thể lựa chọn khám nhi online tại nhà với bác sĩ chuyên khoa nhi uy tín. Bác sĩ sẽ khám online bằng video call trên điện thoại, đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ bằng cách quan sát, khai thác thêm thông tin triệu chứng từ bố mẹ, từ đó đưa ra chẩn đoán, hướng dẫn bố mẹ chăm sóc trẻ đúng cách và kê đơn thuốc trực tuyến (nếu cần).

IVIE - Bác sĩ ơi giới thiệu một số bác sĩ khám nhi online giỏi dưới đây:

• Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Sỹ Đức, công tác tại bệnh viện Nhi Trung Ương;

• Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Anh Tuấn, hiện làm việc tại Bệnh viện Nhi trung ương, có nhiều năm kinh nghiệm, có hơn 3000 lượt khám nhi online. Ngoài ra bác sĩ có thể tư vấn các bệnh lý khác ở trẻ như truyền nhiễm, tiêu hóa và dinh dưỡng cho trẻ;

• Phó giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Bích Đào, chuyên ngành Tai Mũi Họng, hiện công tác tại Bệnh viện Đại Học Y Hà Nội, với hơn 20 năm khám chữa bệnh và thực nghiệm hơn 1000 lượt khám online;

• Bác sĩ Đàm Nhật Thanh, công tác tại Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương, với hơn 30 năm trong nghề điều trị bệnh lý tai mũi họng và bệnh lý đường hô hấp ở trẻ;

• Cùng các bác sĩ dày dặn kinh nghiệm, kiến thức khác tại các bệnh viện phòng khám uy tín. 

Bố mẹ tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt lịch khám online với bác sĩ nhi

Tải app

Đặt lịch khám nhi online để được bác sĩ khám từ xa, kê đơn thuốc trực tuyến và hướng dẫn chăm sóc trẻ đúng cách 

6. Chăm sóc, dự phòng viêm tai giữa ở trẻ như thế nào?

Như vậy, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi dễ bị viêm tai giữa do sức đề kháng, hệ miễn dịch của trẻ còn yếu và cấu trúc tai trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Vì vậy, bố mẹ cần đặc biệt chăm sóc và áp dụng một số biện pháp để hạn chế trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa:

• Chăm sóc dinh dưỡng trẻ hợp lý: 

• Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để đảm bảo lượng kháng thể, tăng khả năng miễn dịch góp phần ngăn ngừa dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh.

• Cho trẻ bú đúng cách, đặc biệt không cho trẻ bú sữa khi nằm tránh sặc sữa lên vùng mũi, vùng tai và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh về tai trẻ sơ sinh như là viêm tai giữa.

• Bố mẹ vệ sinh tai cho trẻ sạch sẽ và lau khô mặt tai trẻ sau tắm rửa (tránh để nước chảy vào tai trẻ). Không tự ý sử dụng tăm bông hay dụng cụ lấy ráy tai khi thấy trẻ khó chịu ở tai, cần được sự hướng dẫn khoa học. 

• Giữ gìn môi trường xung quanh trẻ sạch sẽ và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, môi trường có tiếng ồn mạnh ảnh hưởng thính giác trẻ. Đồng thời hạn chế trẻ tiếp xúc với đối tượng có triệu chứng viêm đường hô hấp. 

• Đưa trẻ tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vắc xin phòng cúm và phế cầu khuẩn, những tác nhân thường gặp gây viêm tai giữa ở trẻ nhỏ. 

Tiêm phòng vaccine đầy đủ, đặc biệt là vaccine phòng cúm và phế cầu để hạn chế tác nhân thường gặp gây viêm tai giữa

Vì vậy, với trẻ có triệu chứng bất thường ở tai, bố mẹ cần quan sát kĩ để nhận biết dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh, xử trí tại nhà kịp thời và hiệu quả. Khi trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa có biểu hiện kéo dài hay nặng hơn, bố mẹ cần đứa con đến cơ sở y tế uy tín để chẩn đoán và điều trị sớm, khoa học và tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra. Hy vọng bài viết trên IVIE - Bác sĩ ơi đã cung cấp những thông tin hữu ích cho cha mẹ.