Đôi nét tổng quan về bệnh lao

1. Bệnh lao là bệnh lý như thế nào?

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm, do vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể gây ra quá trình phản ứng miễn dịch và dị ứng làm tổn thương viêm đặc hiệu tại các cơ quan và tổ chức. Thể bệnh thường gặp nhất là lao phổi.

2. Cơ chế lây truyền của bệnh lao

Đường lây lao chủ yếu là đường không khí, do hít phải những hạt đờm có trực khuẩn lao của người bệnh bị lao phổi khi ho, khạc, hắt hơi, khi nói. 

Vi khuẩn từ các hạt nhỏ li ti có đường kính khoảng 0,5-5 µm là nguy hiểm nhất, ước tính một cái hắt hơi có thể tạo ra khoảng 40,000 hạt

3. Các yếu tố nguy cơ nhiễm lao 

Nguy cơ lây nhiễm

Tiếp xúc: 

-Mức độ thân mật: trực tiếp / gián tiếp.

-Mức độ thường xuyên: 

• Điều kiện sống: chật chội, thiếu ánh sáng, mức sống thấp. Trẻ em trong nhà rất dễ lây từ ông, bà bị lao phổi
• Một bệnh nhân lao phổi AFB(+) có thể lây cho 20 người / năm
• Trong những đối tượng đặc biệt, lây nhiễm không lường hết được. (HIV, nhà tù, 05/06)
• Suy dinh dưỡng 
• Mắc các bệnh mạn tính như đái đường, ung thư, bệnh thận nặng,  người suy giảm miễn dịch (HIV/AIDS), dùng thuốc sinh học, ghép tạng, …  
• Người dùng thuốc giảm miễn dịch, corticoid kéo dài, 
• Trẻ em không tiêm phòng BCG 
• Phụ nữ có thai
• Người có kháng nguyên HLA- Bw15 
• Chất độc hại: Thuốc lá / rượu / ma tuý ...

4. Các thời kỳ của bệnh lao

-Nhiễm lao

• Phản ứng Mantoux chuyển từ âm tính sang dương tính IGRA, C-tb 

-Bệnh lao

• Tiên phát
• Tái hoạt động nội sinh
• Tái nhiễm ngoại sinh

5. Phương pháp phòng ngừa bệnh lao

• Phát hiện sớm, điều trị khỏi nguồn lây
• Kiểm soát lây nhiễm: Tại cơ sở y tế, tại nhà, nơi đông người, … : Quy trình hành chính, vệ sinh ho khạc, đèn cực tím, khẩu trang, thông gió,…)
• Tiêm vắc xin BCG: giảm tỷ lệ mắc các thể lao nặng cho trẻ em
• Giảm thiểu các yếu tố nguy cơ (tiếp xúc, chế độ dinh dưỡng, thói quen sống khỏe mạnh, ...)
• Điều trị lao tiềm ẩn   

6. Tại sao bệnh lao trường tồn?

Nguyên nhân bệnh lao trường tồn

Nguyên nhân khách quan:

Vi khuẩn lao đặc biệt - Bệnh xã hội 

• Lịch sử “Tứ chứng nan y”
• Phác đồ điều trị dài, nhiều thuốc 

Giải pháp phòng ngừa sự trường tồn của bệnh lao

• Truyền thông, vận động 
• Nghiên cứu và đổi mới 

Nguyên nhân chủ quan:

-Cộng đồng: phát hiện muộn lây lan, bỏ trị

• Kỳ thị, mặc cảm
• Thiếu hiểu biết, chủ quan, vô cảm 
• Rào cản kinh tế, nghèo khó 

-Lãnh đạo: 

• Không có nhận thức và quan tâm đầy đủ: Thiếu nguồn lực, thiếu cơ chế, thiếu giám sát đánh giá    

-Nhà khoa học và đầu tư nghiên cứu: 

• Không có thuốc mới, kỹ thuật mới, vắc xin mới, tiếp cận mới  

-Giải pháp:

• Đổi mới truyền thông, vận động hiệu quả
• Lao và đói nghèo
• Chính sách hỗ trợ người bệnh 
• Khung trách nhiệm đa ngành, định hướng XHCN. 
• Nghiên cứu và đổi mới 

7. Điều trị bệnh lao

-Điều trị bằng thuốc chống lao 

• Phác đồ điều trị lao thường
• Phác đồ điều trị lao đa kháng
• Phác đồ điều trị lao siêu kháng 

-Điều trị các bệnh lý phối hợp

• Suy kiệt
• Đái đường
• Tim mạch
• COPD, …

-Điều trị biến chứng, di chứng (Ngoại khoa, can thiệp mạch, HSCC)

• Ho ra máu
• Hang nấm,
• SHH, …

-Điều trị lao tiềm ẩn: 6H / 9H/ 3HP

Bạn nên lưu ý hơn cho bản thân cũng như những người thân quen trong gia đinh khi có một trong những dấu hiệu liên quan đến bệnh lao như trên. Đồng thời khi phát hiện có triệu chứng thì nên nhanh chóng đến những cơ sở y tế uy tín, tin cậy để thăm khám và điều trị tốt, để nhằm phòng tránh, ngăn ngừa và giảm thiểu mức độ nặng của bệnh mang lại. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!