Những lưu ý khi tiêm vaccine Moderna

1. Vaccine Covid-19 Moderna là gì?

Vaccine phòng Covid-19 Moderna là vaccine phòng Covid-19 được điều chế theo công nghệ mRNA, giúp các tế bào cơ thể tạo ra một protein vô hại để kích hoạt phản ứng miễn dịch của cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus Sars-CoV-2. Vaccine không làm thay đổi hoặc tương tác với DNA của người được tiêm chủng theo bất kì cách nào.

Vaccine Moderna còn có các tên gọi khác như Moderna Covid-19 vaccine; Moderna mRNA - 1273 vaccine; Covid-19 mRNA Vaccine; SPIKEVAX Vaccine.Vaccine phòng Covid-19 Moderna thuộc công ty công nghệ sinh học của Mỹ Moderna, Inc. Các nhà sản xuất được phép sản xuất vaccine Moderna tại Hoa Kỳ, Tây Ban Nha và Pháp. Mỗi liều tiêm là 0.5ml đường tiêm bắp.

Tổ chức Y tế thế giới thông qua chấp thuận sử dụng vaccine trong trường hợp khẩn cấp ngày 30/04/2021 và được nhiều quốc gia trên thế giới cấp phép lưu hành và sử dụng. Tại Việt Nam, Bộ Y Tế phê duyệt có điều kiện sử dụng vaccine cho nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch bệnh Covid-19 tại quyết định ngày 28/06/2021.

2. Hiệu lực của vaccine Moderna

Vaccine có hiệu quả từ 94.1% (dao động từ 89.3% đến 96.8% với độ tin cậy 95%) ở tất cả các nhóm tuổi trên 18 tuổi, không bị ảnh hưởng bởi giới tính hay dân tộc. Theo một số nghiên cứu: hiệu quả sau liều đầu tiên đạt 91.1% bắt đầu từ 14 ngày sau tiêm, kháng thể tồn tại đến 6 tháng sau liều thứ 2.

3. Ai nên tiêm vaccine Covid-19 Moderna?

Chỉ định tiêm vaccine Covid -19 Moderna ở những người từ 18 tuổi trở lên. Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa 2 mũi là 28 ngày. Hiện tại, nhà sản xuất khuyến cáo mỗi người tiêm tối đa 2 mũi. Tiêm vaccine Covid-19 Moderna cách tối thiểu 14 ngày với các vaccine phòng bệnh khác.

Người mắc bệnh nền: Thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 chứng minh vaccine Covid -19 Moderna an toàn và hiệu quả ở những người có bệnh nền như bệnh phổi mãn tính, bệnh tim nghiêm trọng, béo phì nặng, tiểu đường, bệnh gan và nhiễm virus suy giảm miễn dịch ở người HIV. Người có bệnh nền và bệnh mãn tính là đối tượng có nguy cơ tử vong cao khi mắc Covid -19 nên cần được tiêm vaccine phòng bệnh. Trước khi tiêm chủng người mắc bệnh cần được khám sàng lọc, chỉ định tiêm chủng khi bệnh đã ổn định, nên tiêm tại bệnh viện.

Phụ nữ mang thai:  Khuyến cáo nên tiêm vaccine cho phụ nữ mang thai nếu lợi ích của việc tiêm chủng lớn hơn các rủi ro tiềm ẩn của vaccine. 

Phụ nữ cho con bú: Nên tiêm vaccine nếu thuộc các đối tượng có nguy cơ, không cần tạm ngừng cho con bú sau khi tiêm vaccine

Tất cả các đối tượng, khi tiêm vaccine cần cung cấp thông tin về tình trạng bệnh cho nhân viên y tế trong quá trình khám sàng lọc để được tư vấn trước khi tiến hành tiêm chủng và theo dõi sau tiêm.

4. Ai không nên tiêm vaccine Covid -19 Moderna?

Không nên tiêm vaccine Covid -19 Moderna nếu:

- Có phản ứng dị ứng nặng, phản vệ nặng sau tiêm mũi 1, không tiêm mũi 2 của vaccine phòng Covid-19 Moderna hoặc bất kỳ vaccine Covid-19 mRNA nào khác

- Có tiền sử phản ứng phản vệ nặng với bất kỳ thành phần nào của vaccine này

Nhóm người cần thận trọng khi tiêm vaccine Moderna bao gồm:

- Người có tiền sử dị ứng với các dị nguyên khác

- Người có tiền sử viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim

- Người có bệnh mạn tính có phát hiện bất thường của dấu hiệu sống về mạch, huyết áp, nhịp thở trước tiêm vaccine

- Người mất tri giác, mất năng lực hành vi

- Người có bệnh nền nặng, bệnh mạn tính chưa được điều trị ổn định

Các nhóm tạm hoãn tiêm vaccine:

-  Người đang mắc các bệnh cấp tính, các bệnh nhiễm trùng hay mạn tính tiến triển

- Đã mắc Covid-19 trong vòng 6 tháng qua

- Tiền sử tiêm vaccine khác trong vòng 14 ngày trước

- Người bị suy giảm khả năng đáp ứng miễn dịch, ung thư giai đoạn cuối, xơ gan mất bù...

Khám sàng lọc trước tiêm chủng cho mỗi người đến tiêm để đảm bảo chỉ định đúng đối tượng và an toàn tiêm chủng. 

5. Một số tác dụng phụ khi tiêm phòng vaccine Moderna

Giống như một số loại vaccine khác, sau tiêm chủng có thể gặp một số phản ứng phổ biến như:

• Các phản ứng tại vị trí tiêm: đau, đau khi chạm vào và sưng hạch bạch huyết trên cùng cánh tay đã tiêm, sưng (cứng) và tấy đỏ.
• Các tác dụng phụ toàn thân: mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, đau khớp, ớn lạnh, buồn nôn cũng như nôn mửa và sốt.

Có ít khả năng vaccine Moderna có thể gây ra phản ứng dị ứng nặng. Phản ứng dị ứng nặng thường xảy ra trong vòng vài phút đến một giờ sau khi tiêm một liều vaccine. Vì lý do này, các chuyên gia tiêm chủng yêu cầu người tiêm phải ở lại điểm tiêm chủng để theo dõi sau tiêm.

Các dấu hiệu của phản ứng dị ứng nặng có thể bao gồm: Khó thở, Sưng mặt và họng, Nhịp tim nhanh, Phát ban nặng trên toàn thân, Chóng mặt và yếu.

6. Cần phải làm gì khi gặp tác dụng phụ sau tiêm?

- Ở lại điểm tiêm chủng 30 phút ngay sau khi tiêm vaccine để được cán bộ y tế theo dõi, phát hiện sớm các phản ứng sau tiêm chủng. Thông báo ngay nhân viên y tế khi có bất kỳ triệu chứng nào bất thường để cấp cứu kịp thời các trường hợp sốc phản vệ.

- Theo dõi sau tiêm tại nhà, khi có các dấu hiệu khác thường hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn khám bệnh trực tuyến sau tiêm hoặc đến Bệnh viện gần nhất.

- Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của nhân viên y tế, nếu không giảm thì goi điện thoại với bác sĩ để được tư vấn trực tuyến hoặc đến cơ sở y tế nơi gần nhất.

- Luôn có người hỗ trợ 24/24h, ít nhất 3 ngày đầu sau tiêm;

- Không sử dụng chất kích thích trong 03 ngày đầu sau tiêm;

- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ;

7. Có cần xét nghiệm dị ứng trước khi tiêm vaccine?

Tỉ lệ dị ứng do vaccine rất thấp và nhiều cơ quan y tế trên thế giới không khuyến cáo test dị nguyên với tiêm vaccine.

Trước khi tiêm vaccine, người từng có cơ địa dị ứng cần khai báo kỹ để bác sĩ cân nhắc việc có nên tiêm vaccine hay không, có cần xét nghiệm dị ứng trước tiêm không và nếu tiêm sẽ có kế hoạch theo dõi kỹ sau khi tiêm.

Hiện tại chưa có đơn vị nào nào làm test dị ứng trực tiếp với vaccine Covid-19 mà chỉ thực hiện xét nghiệm tìm dị nguyên gây dị ứng để nhận biết tình trạng dị ứng nặng hay nhẹ, nguyên nhân do đâu. Từ đó để bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng bệnh lý dị ứng miễn dịch và có nên tiêm hay không. 

Thông qua các triệu chứng có thể dễ dàng phát hiện dị ứng, nhưng xác định chính xác nguyên nhân gây dị ứng lại không dễ dàng. Do đó, cần đến xét nghiệm dị ứng tìm nguyên nhân gây dị ứng.

8. Một số lưu ý trước khi tiêm vaccine phòng Covid-19

Nhiều địa điểm tiêm sẽ yêu cầu giấy xác nhận kết quả xét nghiệm âm tính theo hình thức test nhanh Covid-19 trước khi thực hiện tiêm vaccine Covid-19 và và có tấm chắn giọt bắn trong quá trình tiêm. Đây là loại xét nghiệm có kết quả nhanh trong 30 phút giúp phát hiện sớm các ca nhiễm vi rút SARS-CoV-2.

Đảm bảo 5K, giãn cách, vì người tiêm vaccine được bảo vệ rồi, còn người chưa tiêm chưa được bảo vệ. Người tiêm rồi vẫn có thể bị nhiễm, vì vậy ngoài phòng vệ cho bản thân, thì phải phòng vệ cho cả cộng đồng.

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!