Phân biệt viêm phổi tắc nghẽn mãn tính với hen phế quản

1) Tìm hiểu khái quát về viêm phổi tắc nghẽn mãn tính và hen phế quản

a. Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính là gì?

Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, hay còn gọi là COPD, là một bệnh lý hô hấp đặc trưng bởi sự viêm các phế quản và sự phá hủy vách phế nang dẫn đến ứ khí lồng ngực. Hậu quả của hai cơ chế này chính là trình trạng rối loạn thông khí dai dẳng của người bệnh.

b. Hen phế quản là gì?

Hen phế quản là một bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính niêm mạc đường thở. Chính tình trạng viêm này làm niêm mạc đường thở người bệnh bị phù nề, tăng tiết chất nhầy, đồng thời gây co thắt cơ trên phế quản. Chúng phối hợp đồng thời gây nên triệu chứng điển hình của hen là khó thở.

2) Tại sao cần phân biệt hai bệnh lý này?

Cả viêm phổi tắc nghẽn mãn tính và hen phế quản đều là những bệnh hô hấp mạn tính không thể điều trị khỏi. Chúng ta chỉ điều trị để quản lý và kiểm soát bệnh một cách tốt nhất, không để nó làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Tuy có những nét tương đồng trong cơ chế bệnh sinh và triệu chứng nhưng điều trị của chúng lại không hề giống nhau. Việc nhầm lẫn giữa hai bệnh làm điều trị sai sẽ dẫn đến những hậu quả vô cùng tai hại.

Trên  thực tế vẫn có không ít người bệnh nhầm lẫn giữa hai bệnh lý này. Không thiếu trường hợp khi đi khám, họ báo với bác sĩ mình bị hen mặc dù thực ra lại là viêm phổi tắc nghẽn mãn tính hoặc ngược lại. Điều này gây khó khăn không nhỏ trong việc phán đoán và điều chỉnh thuốc điều trị cho bác sĩ.

Gọi hotline 19003367 hoặc Tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt khám ưu tiên, nhanh chóng, giảm thời gian chờ đợi tại các Bệnh viện tuyến trung ương và các phòng khám hàng đầu tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thanh Hóa.

3) Phân biệt viêm phổi tắc nghẽn mãn tính là hen phế quản

a. Điểm giống nhau

Về cơ chế bệnh sinh, cả hai bệnh đều có một phần giống nhau là có viêm niêm mạc đường thở. Cũng chính vì cơ chế này giống nhau nên biểu hiện lâm sàng của hai bệnh cũng có nét giống nhau. Đó chính là ho, khó thở. Đặc biệt là khi thay đổi thời tiết đột ngột, thời điểm giao mùa,…

Cả hai bệnh này đều không chữa khỏi triệt để được mà cần phải có chiến lược quản lý, kiểm soát bệnh lâu dài. Và chúng đều có những đợt cấp nặng xuất hiện trong quá trình bị bệnh. Cùng với đó, trong điều trị của chúng cũng có một số thuốc giống nhau khiến nhiều người dễ nhầm lẫn rằng mình bị mắc bệnh kia.

b. Điểm khác nhau

Nhìn qua thì cả viêm phổi tắc nghẽn mãn tính hay hen phế quản đều có những điểm giống nhau cả về cơ chế bệnh sinh, triệu chứng, thời điểm phát bệnh hay thuốc điều trị. Tuy nhiên, hoàn toàn có thể phân biệt được hai bệnh dựa vào những đặc điểm khác nhau sau:

- Độ tuổi mắc bệnh

Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính thường gặp ở độ tuổi trung niên, đặc biệt là đối tượng hút thuốc lá nhiều. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh viêm phổi tắc nghẽn mãn tính.

Còn hen phế quản, mặc dù có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường khởi phát từ khi còn trẻ. Nhất là những người có tiền sử gia đình bị hen hoặc bản thân có mắc những bệnh liên quan đến cơ địa dị ứng khác.

- Nguyên nhân gây bệnh

Viêm phổi tắc nghẽn mãn tính là bệnh lý bị gây ra bởi tiếp xúc những chất khí và hạt độc hại có trong môi trường. Chính những chất này đã làm thay đổi cấu trúc đường thở và phá hủy nhu mô phổi. Tiêu biểu nhất chính là thuốc lá. Ngoài ra cũng có một số tác nhân khác như hóa chất, ô nhiễm, khói bụi,…

Hen phế quản mặc dù cũng khởi phát khi tiếp xúc với dị nguyên trong mội trường. Nhưng nguyên nhân sâu xa lại là do cơ địa dị ứng của người bệnh. Bởi vì cơ địa này nên khi tiếp xúc với dị nguyên gây dị ứng (ví dụ phấn hoa, lông động vật,…) sẽ kích thích phản ứng viêm ở đường thở.

- Cơ chế bệnh sinh

Trong viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, gồm có hai tình trạng là viêm niêm mạc đường thở và ứ khí trong lồng ngực. Cũng có tình trạng viêm phế quản giống như hen, nhưng đồng thời, nó còn có bị tổn thương nhu mô phổi, vách phế nang bị phá hủy. Chính điều này khiến khí bị ứ trong lồng ngực, rối loạn thông khí.

Trong hen, viêm có tính chất dị ứng và viêm toàn bộ niêm mạc đường thở, bất kể đường thở lớn hay đường thở nhỏ. Đồng thời, các tiểu phế quản sẽ co thắt lại gây khó thở cho bệnh nhân. Tuy nhiên, trong cơ chế bệnh sinh gây nên hen phế quản không hề có tổn thương phế nang. Chỉ có khi về lâu dài, hen phế quản chuyển sang mức độ nặng (độ 3, độ 4) thì mới có tình trạng khí phế thủng.

- Triệu chứng

Cả hai đều có khó thở, tuy nhiên viêm phổi tắc nghẽn mãn tính còn có tình trạng viêm phế quản mạn trong đó nên người bệnh thường ho có đàm kéo dài. Vì tổn thương phế nang gây ứ khí lồng ngực nên về lâu dài, bệnh nhân xuất hiện triệu chứng gọi là lồng ngực hình thùng. Đây là do lượng khí cặn tích trữ lâu ngày trong phổi. Khó thở lâu ngày dần dần có thể ảnh hưởng đến tim gây tâm phế mạn.

Còn hen phế quản, vì bệnh vốn có liên quan đến dị ứng, nên khó thở trong hen hai tính chất đặc biệt đó là tính hồi quy và tính chu kỳ. Tính hồi quy thể hiện ở chỗ cơn khó thở sau sẽ có tính chất y hệt với cơn khó thở trước. Và giữa các cơn thì bệnh nhân hoàn toàn bình thường. Còn chu kỳ ở đây bao gồm chu kỳ ngày đêm, chu kỳ năm và chu kỳ mùa. Khó thở thường xuất hiện vào lúc giữa đêm về sáng, mùa đông xuân, khi thời tiết giao mùa mà một số mùa đặc biệt của tác nhân gây dị ứng.

- Điều trị

Điều trị chính trong viêm phổi tắc nghẽn mãn tính là điều trị thuốc giãn phế quản. Chúng được sử dụng khi bệnh nhân xuất hiện các cơn khó thở cấp. Và điều trị trong bệnh này cũng sẽ được tăng bậc từ từ ứng với mức độ nặng của bệnh.

Còn hầu hết các trường hợp hen phế quản có liên quan đến dị ứng, nên điều trị nền tảng của nó là corticoid. Ngược lại với viêm phổi tắc nghẽn mãn tính, điều trị hen sẽ là điều trị giảm bậc từ từ, sau đó sẽ điều trị duy trì với bậc thấp nhất.

Trên đây là tất tần tật những thông tin giúp bạn phân biệt được bệnh lý viêm phổi tắc nghẽn mãn tính và hen phế quản. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích nhất. Mọi chi tiết cần tư vấn và đặt lịch khám, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất. Chúc các bạn mạnh khỏe!

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bài viết Y học thường thức và Hướng dẫn khám bệnh với những thông tin tin cậy, chính xác và dễ hiểu nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh!