Tìm hiểu các chỉ số xét nghiệm máu ung thư gan

1. Triệu chứng và dấu hiệu bệnh ung thư gan 

Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ mắc bệnh ung thư gan cao hàng đầu thế giới. Bệnh có xu hướng ngày càng gia tăng và trẻ hoá, trở thành “mối nguy” cho cộng đồng. Theo GLOBOCAN 2018, Việt Nam có 19.568 ca mắc mới, vượt qua ung thư phổi trở thành bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới nước ta.

Việc chủ động tầm soát và thăm khám xét nghiệm máu ung thư gan giúp bạn kịp thời phát hiện và điều trị bệnh. 

Ở giai đoạn sớm, ung thư gan có thể có các triệu chứng giống với viêm gan mãn tính hoặc xơ gan tiến triển: 

• Chán ăn
• Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải 
• Trường bụng 
• Vàng da, củng mạc mắt 

Ở giai đoạn muộn hơn, ung thư gan biểu hiệu các triệu chứng rõ ràng hoặc xuất hiện thêm các biến chứng bệnh như: 

• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Nôn, buồn nôn
• Mệt mỏi 
• Chán ăn 
• Đau, nặng tức vùng hạ sườn phải 
• Trướng bụng 
• Ngứa
• Vàng da, củng mạc mắt 
• Đi ngoài phân trắng, phân bạc màu

Sụt cân không rõ nguyên nhân.

2. Các chỉ số xét nghiệm máu ung thư gan

a. Xét nghiệm AFP (Alpha – Fetoprotein) 

Xét nghiệm máu ung thư gan AFP hiện nay được áp dụng khá phổ biến nhằm phát hiện các mầm mống gây bệnh ung thư. AFP là chất được sản sinh ở gan của thai nhi và các phần khác khi phôi thai phát triển. Trong điều kiện bệnh lý, AFP sẽ được tiết bởi các tế bào ung thư gan, ung thư tinh hoàn, ung thư buồng trứng, tế bào gan tái sinh trong viêm gan mãn tính…

• Giá trị bình thường AFP trong máu là < 10 ng/mL. 
• Nếu AFP < 200 ng/mL là tăng nhẹ: Trong trường hợp người bệnh có nguy cơ cao mắc ung thư gan.
• Nếu AFP < 500 ng/mL là tình trạng tăng vừa: Trong trường hợp người ung thư gan hay người có tình trạng viêm gan mãn tính. 
• Nếu AFP > 500 ng/mL là tình trạng tăng rất cao: 99% là ung thư tế bào gan, ung thư buồng trứng hoặc ung thư tinh hoàn. 

AFP là một chất chỉ dấu HCC (tế bào gây ung thư) có độ nhạy và độ chính xác cao tới 80 – 90%. Vì được sinh sản trực tiếp ở gan nên AFP có sự tương quan khá gần, có thể dễ dàng phát hiện ra khối u gây ung thư gan. Ngoài ra, AFP còn có ý nghĩa trong chẩn đoán và theo dõi quá trình tiến triển của bệnh. 

Tuy nhiên trong một vài trường hợp, chỉ số AFP tăng quá mức bình thường nhưng không phải do ung thư gan mà chỉ mắc các bệnh khác về gan như viêm gan, xơ gan… Hay những ca có nồng độ AFP tăng cao hơn 20 – 30% những người bị ung thư gan nhưng lại không mắc bệnh.

Với những người mắc căn bệnh liên quan đến gan, nghi ngờ ung thư gan nên xét nghiệm máu ung thư gan AFP, kết hợp siêu âm định kỳ 6 tháng/lần. 

Nôn, buồn nôn.

b. Xét nghiệm AFP-L3

AFP có ba dạng là AFP-L1, AFP-L2 và AFP-L3. Trong đó:

• AFP-L1 được lấy từ tế bào gan lành tính, trong các trường hợp bệnh lý như xơ gan, viêm gan B,… và không thể gắn vào LCA (Lens culinaris agglutinin). 
• AFP-L2 chủ yếu được sản xuất bởi các khối u túi noãn hoàng, có thể gắn vào LCA với áp lực vừa.
• AFP-L3 được lấy từ tế bào gan ác tính, tức những người bị ung thư gan. AFP-L3 có thể gắn được vào LCA tuỳ vào từng áp lực khác nhau. 

Xét nghiệm máu ung thư gan AFP-L3 được đánh giá có thể phát hiện các tế bào ung thư lên tới 90%. AFP-L3 được ghi nhận chiếm 10% trên tổng phần trăm của AFP. Nếu vượt quá mức 10%, người bệnh có nguy cơ mắc ung thư gan trong vòng 21 tháng. 

c. Xét nghiệm DCP

Xét nghiệm máu ung thư gan DCP (Des-Gamma-Carboxy Prothrombin) hay còn được gọi là PIVKA-II. Xét nghiệm có tác dụng chẩn đoán được dấu hiệu bất thường của các triệu chứng dẫn đến ung thư, cũng như sớm phát hiện khối u còn chưa phát triển quá lớn, được tạo ra bởi yếu tố đông máu – một sự bất thường của prothrombin do thiếu hụt vitamin K ở gan. 

DCP còn được sản xuất ở các khối u của gan và thường tăng lên trong trường hợp ung thư gan nguyên phát. Vì vậy, DCP có ý nghĩa như một điểm đánh dấu khối u. Xét nghiệm có tỷ lệ đặc hiệu lên tới 85% trong chẩn đoán và phát hiện các tế bào gây ung thư gan nguyên phát. 

Theo các chuyên gia y tế, DCP tăng phản ánh rõ tình trạng và kích thước tăng trưởng khối u, sự xâm lấn tĩnh mạch cửa. Việc phẫu thuật cắt bỏ khối u và sau điều trị sẽ làm giảm nồng độ DCP nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu phẫu thuật thất bại hoặc bệnh tái phát thì chỉ số DCP sẽ lại tăng lên bất thường. 

Xét nghiệm máu có biết ung thư gan không? Hy vọng bài viết đã phần nào giúp bạn trả lời được câu hỏi đó. Các chỉ số xét nghiệm máu ung thư gan góp phần trong việc chỉ điểm ung thư, định hướng chẩn đoán và điều trị, theo dõi điều trị. Nếu bạn và gia đình có các dấu hiệu bất thường ở gan hoặc muốn tầm soát ung thư gan, hãy đến các cơ sở y tế để xét nghiệm và được tư vấn tốt nhất. 

Mọi thông tin cần tư vấn, liên hệ đặt lịch khám – xét nghiệm, vui lòng liên hệ IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ tốt nhất