Tràn khí màng phổi: bệnh lý cấp cứu nguy hiểm trong lao

1. Nguyên nhân gây tràn khí màng phổi

Do tổn thương là thành

- Chấn thương, đụng dập lồng ngực, gãy xương sườn, vết thương lồng ngực, sức ép....

- Tai biến của một số thủ thuật để lọt khí vào trong khoang màng phổi khi tiến | hành các thủ thuật như chọc hút dịch màng phổi, sinh thiết màng phổi, chọc tĩnh mạch dưới đòn, ép tim ngoài lồng ngực, mở khí quản, đặt ống nội khí quản ...

- Tổn thương dưới cơ hoành khi đụng giập bụng, áp xe dưới cơ hoành, áp xe gan | lan qua cơ hoành vào màng phổi thành làm tổn thương màng phổi thành.

- Thủng, rách thực quản và màng phổi trung thất do dị vật (hay gặp do hóc xương), áp xe quanh thực quản.

Do tổn thương lá tạng

- Do tổn thương phế nang: 

- Do tổn thương tiểu phế quản, phế quản: lao phổi, phế quản phế viêm lao, viêm phế quản mạn tính, áp xe phổi, vỡ kén phế quản ...

Tràn khí màng phổi tự phát

• Tràn khí màng phổi nguyên phát
• Tràn khí màng phổi thứ phát

Tràn khí màng phổi chấn thương

• Tràn khí màng phổi không liên quan thủ thuật y tế
• Tràn khí màng phổi liên quan thủ thuật y tế

2. Phân loại tràn khí màng phổi

- Phân loại theo nguyên nhân 

Tràn khí màng phổi tự phát Là tràn khí màng phổi  xảy ra tự nhiên, không có bất cứ tác động nào, tràn khí màng phổi  tự phát được chia làm hai loại:

• Tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát: Tràn khí màng phổi  xuất hiện ở những người khỏe mạnh, trước đó không có các bệnh lý ở phổi. Một số yếu tố nguy cơ được ghi nhận như tiền sử hút thuốc lá, những người có thể hình cao gầy, hoặc tiền sử gia đình có người tràn khí màng phổi  cùng loại. 
• Tràn khí màng phổi  tự phát thứ phát: Tràn khí màng phổi  xuất hiện ở những bệnh nhân bị bệnh phổi trước đó, tràn khí màng phổi  xuất hiện như là một biến chứng của bệnh. Gần như tất cả các bệnh lý phổi có thể dẫn đến biến chứng tràn khí màng phổi  thứ phát, thường gặp nhất là bệnh phổi tắc nghẽn (COPD) gây ra khoảng 50-60% số trường hợp tràn khí màng phổi  tự phát thứ phát. Lao phổi chiếm 1-3% nguyên nhân liên quan đến vỡ các hang lao vào khoang màng phổi. Viêm phổi do vi khuẩn, viêm phổi do PCP (pneumocystis jirovece) ở những người nhiễm HIV, những nguyên nhân ít gặp khác có thể như hen phế quản, bệnh mô bào X, viêm phổi kẽ, hội chứng Marfan, viêm khớp dạng thấp... 

- Tràn khí màng phổi  do nguyên nhân cơ học, hoặc liên quan đến các thủ thuật, can thiệp y tế

• Là tràn khí do chấn thương, vết thương lồng ngực. 
• Nguyên nhân thủ thuật y khoa thường gặp tại các đơn vị điều trị tích cực, nguyên nhân hàng đầu liên quan tới thở máy, các thủ thuật đặt tĩnh mạch trung tâm, chọc màng phổi và các thủ thuật khác như: ép tim, bóp bóng, sinh thiết phổi, màng phổi.

- Phân loại theo định khu tràn khí trên Xquang phổi

• Tràn khí màng phổi toàn bộ: Khi màng phổi lá tạng tách hoàn toàn với màng phổi lá thành bởi một khoảng sáng vô mạch trên phim Xquang.
• Tràn khí màng phổi  khu trú: Có thể gặp tràn khí màng phổi  khu trú vùng đỉnh phổi, vùng nách, rãnh liên thuỳ, tràn khí màng phổi  hoành và đặc biệt là tràn khí màng phổi  trung thất (rất khó chẩn đoán).

- Phân loại theo biến chứng

Tràn khí màng phổi: thể bệnh cấp cứu hàng đầu trong các bệnh lý hô hấp, lao phổi. gây nguy hiểm đến sức khỏe của người bệnh, gây nên các biến chứng nếu không được chữa kịp thời. Khi có các triệu chứng bất thường, người bệnh có thể đặt khám với bác sĩ chữa lao phổi giỏi ở Hà Nội để được thăm khám và điều trị kịp thời.

3. Triệu chứng lâm sàng

- Triệu chứng toàn thân

Thông thường, trong trường hợp tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát, bệnh nhân thường không có triệu chứng toàn thân gì đặc biệt.

Những trường hợp tràn khí màng phổi tự phát thứ phát, bệnh nhân có thể có những triệu chứng toàn thân của bệnh lý phổi nền sẵn có như: gầy sút cân, mệt mỏi, suy dinh dưỡng 

Triệu chứng cơ năng

Thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng đau ngực, khó thở.

• Đau ngực là triệu chứng thường gặp, xảy ra một cách đột ngột, xuất hiện sau một chấn thương hay sau một gắng sức, một cử động mạnh hoặc tự nhiên xuất hiện. Mức độ đau rất khác nhau, từ âm ỉ cho tới dữ dội, đau tăng lên khi bệnh nhân hít vào, khi họ, khi nói to.
• Khó thở thường xuất hiện cùng với đau ngực. Mức độ khó thở phụ thuộc vào mức độ tràn khí màng phổi, khả năng bù trừ của bên phổi còn lại. Biểu hiện trên lâm sàng từ cảm giác khó thở nhẹ, khó thở khi gắng sức, khó thở liên tục cho đến khó thở dữ dội.
• Ngoài các triệu chứng trên có thể xuất hiện các dấu hiệu năng của triệu chứng suy hô hấp cấp như: hoảng hốt, lo lắng, vã mồ hôi, tím tái, mạch nhanh, huyết áp tụt 

4. Cận lâm sàng của tràn dịch màng phổi

• Chụp X Quang phổi
• Đo áp lực trong khoang màng phổi
• Siêu âm màng phổi
• Soi màng phổi
• Chụp cắt lớp ngực
• Một số xét nghiệm khác: Điện tim, xét nghiệm đờm, xét nghiệm công thức máu.

Tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt khám trực tuyến với bác sĩ hoặc gọi đến hotline 19003367 để được hướng dẫn sử dụng ứng dụng!

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!