Các rối loạn tâm thần ở giai đoạn có triệu chứng và khi có triệu chứng bệnh AIDS rõ rệt

1. Mê sảng

Mề sảng được đề cập đến như một hội chứng não thực tổn cấp tỉnh. Trạng thái mê sáng thường được thấy trong giai đoạn muộn của nhiễm HIV/AIDS ở các bệnh nhân nằm viện.

Những biểu hiện của mê sảng

Khởi phát nhanh, trạng thái bảng hoảng, lo âu, sợ hãi. Đây là triệu chứng sớm quan trọng, sau đó tiến triển thành lú lẫn mất định hướng, mủ mở ý thức, giảm khả năng tập trung, chú ý thay đổi. 

Các biến đổi tâm thần - vận động thường gặp, đặc biệt là kích động tiến triển dao động trong 24 giờ.

Các tri giác nhầm và ảo giác, đặc biệt về đêm có nhiều ảo giác thị giác.

Bệnh nhân có thể kéo giật các đồ vật không hiện hữu, nhìn thấy các hình ảnh ghê sợ xung quanh họ, kèm theo có hoang tưởng và sợ hãi. Người bệnh có nguy cơ gây thương tổn cho mình và cho người khác, vì họ cố tìm cách để bảo vệ mình.

Các nhân tố làm tăng thêm trạng thái mê sảng

- Tật chứng về nhận thức liên quan đến HIV nằm bên dưới. 

- Nhiễm trùng hệ thống. 

- Giảm oxy máu, do hậu quả của bệnh viêm phổi.

- Các rối loạn chuyển hóa, do tiêu chảy có thể gây ra mất cân bằng điện giải. 

- Tăng áp lực nội sọ, do tổn thương não lan rộng, u não, áp xe nào.

- Lạm dụng chất hay hội chứng cai, đặc biệt trong bối cảnh lệ thuộc rượu. 

2. Các rối loạn tâm thần liên quan đến HIV ở những người không bị nhiễm HIV

Được xếp thành ba nhóm:

a. Nhóm coi thường lây bệnh

Những người đã từng quan hệ tình dục với gái mại dâm, hay đồng tính luyến ái (nguy cơ lây nhiễm cao) luôn nghĩ rằng mình không bị lây bệnh. Và như vậy, họ coi thường lây bệnh, nhất là khi thử nghiệm kháng thể HIV âm tính. Trong những trường này cần khuyến họ làm thử nghiệm kháng thể lần hai sau 3 tháng kể từ khi có hành vi nguy cơ.

Một số người nghĩ rằng bản thân không bao giờ mắc bệnh HIV/AIDS.

b. Nhóm nghi bệnh

Ngược lại với nhóm trên, những người này luôn tin rằng mình đã bị nhiễm HIV. Các thử nghiệm kháng thể HIV âm tính chỉ làm cho họ yên tâm tạm thời và nghĩ rằng có thể là âm tính giả tạo hoặc họ bị nhiễm một virus mới. Họ bận tâm vào những triệu chứng thực thể mơ hồ như uể oải, mệt mỏi mà các triệu chứng này có thể là biểu hiện của lo âu. Đôi khi họ có nguy cơ tự sát. Liệu pháp tâm lý để loại trừ sang chấn tâm lý nhằm làm giảm lo âu và trầm cảm.

c. Nhóm loạn thần

Hoang tưởng bị nhiễm HIV/AIDS có thể là một phần của bệnh loạn thần. Bệnh nhân không có hành vi nguy cơ nhưng vẫn cứ hoang tưởng cho rằng mình bị nhiễm HIV. Ví dụ, bệnh nhân nghĩ rằng người bồi bản sống truy lạc và đã gây lây bệnh sang mình trong quá trình người đó tiếp xúc và đưa đồ ăn cho mình. Những người này cần được khám tâm thần để có một điều trị thích hợp.

Bệnh nhân có triệu chứng hoang tưởng.

3. Dự phòng bệnh

- Dự phòng tiên phát:

• Biện pháp ngăn ngừa có hiệu quả đáng chú ý là hoạt động tình dục an toàn, người sử dụng ma túy đường tĩnh mạch.
• Sàng lọc các chế phẩm máu và các biện pháp khử trùng trong hoạt động y tế.
• Tư vấn cho người xét nghiệm H?V dương tính những chỉ dẫn về dịch vụ y tế khi bệnh nhân có quan hệ tình dục với bạn tình và người dùng chung bơm kim tiêm. Đối với người xét nghiệm HIV âm tính, chỉ dẫn cho họ phòng tránh phơi nhiễm HIV.
• Tại bệnh viện, khuyến cáo thận trọng với các dịch của cơ thể. Bao gồm sử dụng nghiêm ngặt găng tay khi tiếp xúc với chất dịch cơ thể, phải dùng áo choàng, khẩu trang, kính bảo hộ đúng quy định để ngăn cản không bị địch bắn vào. Tránh kim đâm khi thực hiện các thủ thuật can thiệp.

- Dự phòng thứ phát:

Điều trị HIV sớm sẽ giảm tỷ lệ mới mắc AIDS. Đã có những bằng chứng can thiệp điều trị kháng retrovirus và liệu pháp điều trị dự phòng nhiễm khuẩn cơ hội đã nâng cao thời gian sống sót của người bệnh.

Thực hiện tìm kiếm lời khuyên chuyên khoa càng sớm càng tốt nếu bạn đang cảm thấy lo lắng. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng rối loạn trở nên tồi tệ hơn.

Người bệnh nên tuân thủ và nghiêm túc thực hiện kế hoạch điều trị để giúp ngăn ngừa tái phát hoặc trầm trọng hơn các triệu chứng. 

Tìm kiếm sự điều trị chuyên nghiệp từ các bác sĩ tâm lý nếu bạn có lo lắng, trầm cảm hoặc các mối quan tâm về sức khỏe tâm thần khác, để bạn có thể hình thành các kỹ năng đối phó lành mạnh. Bạn cũng có thể gọi điện trực tuyến qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi với Đội ngũ Bác Sĩ Ơi để được tư vấn và kê đơn thuốc từ xa.