Đặc điểm tăng huyết áp ở người bệnh đái tháo đường

1. Tăng huyết áp ở người mắc bệnh lý đái tháo đường có những đặc điểm gì?

Tỷ lệ tăng huyết áp( THA) ở người bệnh đái tháo đường cao gấp 1,5- 2 lần so với người bình thường.

Tăng huyết áp và đái tháo đường đều là yếu tố nguy cơ cho bệnh lý tim mạch. Ước tính có tới 30- 70 % biến chứng đái tháo đường có liên quan đến bệnh lý của THA. Các yếu tố nguy cơ với bệnh lý mạch máu thường gắn bó với nhau là THA, tuổi tác, stress, nồng độ cholesterol máu tăng, hút thuốc...Càng nhiều yếu tố mức độ nguy cơ càng cao.

Dù người bệnh ĐTĐ ở các týp khác nhau nhưng khi có THA đều làm tiên lượng xấu đi rõ rệt.

Ở người bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 có 35% nam và 45% nữ có THA

Chẩn đoán THA ở người ĐTĐ khi HA tâm thu 140mmhg và HA tâm trương 90mmHg

2. Đặc điểm sinh lý bệnh THA ở người bệnh ĐTĐ

THA ở người mắc bệnh ĐTĐ có rất nhiều cơ chế, nhiều yếu tố phối hợp với nhau. Trong bệnh học của THA vai trò của yếu tố gen đã được khẳng định nhưng bệnh lý sẽ phức tạp hơn khi có các yếu tố kết hợp khác.

THA ở người ĐTĐ được đặc trưng bằng:

- Tăng thể tích huyết tương.

- Tăng giữ muối.

- Tăng sức cản của mạch ngoại vi.

- Hoạt tính của Renin trong huyết tương thấp, người ta cũng thấy có nhiều bất thường trong hệ thống Renin-Angiotensin.

- Kháng insulin

- Tăng insulin máu

a. Tăng thể tích huyết tương và tăng tái hấp thu muối:

Ở người ĐTĐ tăng huyết áp phụ thuộc nhiều vào thể tích huyết tương. Tăng glucose máu làm tăng áp lực thẩm thấu dịch ngoại bào dẫn đến tăng thể  tích huyết tương, tăng mức độ trao đổi muối, chế độ ăn tăng muối có thể gây ra tăng áp lực máu.

Hậu quả của tăng thể tích huyết tương và tăng natri máu làm suy yếu chức năng thận, đồng thời cũng làm thay đổi sự bài tiết và hoạt động của hormon chuyển hóa muối (Aldosterol) dẫn đến THA

b. Hệ thống Renin- Angiotensin:

Angiotensin II gây THA thông qua cơ chế:

- Tăng sức cản ngoại vi.

- Tăng tái hấp thu khoáng chất ở ống lượn gần.

- Tăng các chất dẫn truyền thần kinh noradrenalin ở thận và ngoại vi.

- Tăng trương lực và chất kích thích thần kinh giao cảm.

- Kích thích bài tiết catecholamine

Sự thay đổi này làm giảm hoạt động của renin máu, thay đổi sự nhạy cảm của mạch máu với angiotensin II hoặc bradykinin do thể tích máu tăng.

c. Kháng insulin và tăng insulin máu:

Kháng insulin là một hội chứng bao gồm: THA, rối loạn lipid , rối loạn phân hủy fibrinogen, rối loạn dung nạp glucose và tăng insulin máu.

Cơ chế bệnh sinh bao gồm những điểm chính sau:

- Tăng tái hấp thu natri: Tác dụng trực tiếp làm tăng huyết áp

- Tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và chất co mạch

- Rối loạn hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và chất co mạch.

- Rối loạn vận chuyển qua màng tế bào cơ trơn hoặc tăng tái hấp thu của  tế bào ống thận.

- Tăng sinh tế bào cơ trơn mạch máu.

- Kháng insulin và béo phì phối hợp với rối loạn chức năng tế bào nội mô.

d. Phân loại tăng HA:

Theo khuyến cáo của  JNC VII:

e. Nguyên nhân THA:

- Do nhu mô thận

- Do bệnh mạch máu thận

- U tuỷ thượng thận

- Cường aldosterone tiên phát

- Hội chứng cushing

- Hẹp quai ĐM chủ

- Do thuốc: Cam thảo, viên tránh thai uống, steroid...

- Ngưng thở khi ngủ

f. Yếu tố chi phối:

- Quá cân

- Uống quá nhiều rượu

- Ăn quá nhiều muối

- Giảm vận động

- Xúc cảm

g. Biến chứng THA:

- Đột quỵ, cơn thiếu máu não thoáng qua, sa sút trí tuệ, tiếng thổi ĐM cảnh

- Phì đại thất trái và/ hoặc dày thất trái trên điện tim, suy tim

- Nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực

- Bệnh mạch máu ngoại vi

- Xuất huyết hoặc xuất tiết võng mạc, phù gai thị

- Protein niệu

- Suy thận

3. Lợi ích hạ áp và phương pháp điều trị THA ở người bệnh ĐTĐ

So với người không bị ĐTĐ, THA ở người ĐTĐ nhiều gấp đôi. Đặc điểm THA ở ĐTĐ tỷ lệ THA tâm thu đơn độc rất cao. Riêng ĐTĐ týp 2, THA gặp ở nữ nhiều hơn nam và HATT tăng theo tuổi ở nữ chậm hơn. Bản thân THA làm tăng mạnh các yếu tố nguy cơ vốn đã tăng ở người bệnh ĐTĐ. ĐTĐ làm tăng nguy cơ bệnh mạch vành gấp 2 lần ở nam và 4 lần ở nữ. Có cả ĐTĐ và THA sẽ làm tăng gấp đôi biến chứng mạch máu lớn và nhỏ và làm tăng gấp đôi nguy cơ tử vong so với người bệnh THA nhưng không bị ĐTĐ

a. Lợi ích hạ HA ở người bệnh ĐTĐ

Phòng các yếu tố nguy cơ chính như:

+ Suy tim, tử vong do bệnh tim mạch hoặc tử vong do các biến chứng của ĐTĐ

+ Giảm bệnh võng mạc

+ Giảm albumin niệu và bệnh thận

b. Phương pháp điều trị không dung thuốc:

Đối với các thể tăng huyết áp nhẹ và trung bình

- Giảm cân nặng đối với bệnh nhân tăng cân hoặc béo phì

- Chế độ ăn giảm mỡ, giảm muối,

- Luyện tập thể thao 3-4 lần/tuần

Nếu bạn cảm thấy lo lắng cho tình trạng bệnh lý của mình mà trong thời điểm dịch bệnh khó có thể đến trực tiếp tại các cơ sở khám chữa bệnh? Bạn có thể đặt khám khám trực tuyến bác sĩ nội tiết để được các Bác sĩ tư vấn trực tuyến chuyên khoa Nội tiết sẽ thực hiện khám bệnh qua video call thông qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi. 

Thông qua cuộc gọi video trên ứng dụng (app), bác sĩ có thể xem diễn biến, tình trạng của người bệnh qua quan sát và trao đổi trực tuyến với để đưa ra chẩn đoán ban đầu, định hướng và tư vấn hướng dẫn chăm sóc người bệnh và kê đơn thuốc trực tuyến.

Người bệnh cũng dễ dàng lựa chọn dịch vụ, lựa chọn bác sĩ và xem đơn thuốc. Hoàn toàn chủ động về thời gian đồng thời nhận được sự chăm sóc tận tình của các bác sĩ chuyên khoa uy tín.

Để được bác sĩ thăm khám và tư vấn chính xác nhất, người bệnh nên mô tả chi tiết, đầy đủ triệu chứng đang gặp phải, có thể gửi ảnh kết quả xét nghiệm gần đây nhất cho bác sĩ.

Việc khám bệnh online giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh.

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!