Sa sút trí tuệ: căn bệnh biến cuộc sống thành gánh nặng

Sa sút trí tuệ biểu hiện ở mỗi người bệnh ảnh hưởng theo một cách khác nhau, tùy thuộc vào tác động của bệnh và tính cách của người đó trước khi bị bệnh. Triệu chứng của sa sút trí tuệ làm các chức năng của cơ thể bị suy giảm ngày càng rõ rệt và trầm trọng theo tiến triển của bệnh.

1. Tiến triển và tiên lượng sa sút trí tuệ

Tiến triển cổ điển của sa sút trí tuệ là: khởi phát ở bệnh nhân từ 50- 60 tuổi với sự tiến triển dần dần đến kết cục cuối cùng là chết, Khởi phát từ tử của các triệu chứng thường thấy trong bệnh Alzheimer, các bệnh nội tiết, các rối loạn chuyển hóa...

Bệnh thường gặp ở đối tượng 50-60 tuổi.

Trái lại khởi phát của sa sút trí tuệ do chấn thương sọ não, viêm não, thiếu oxy não.. lại thường là đột ngột. Bằng các điều trị dược lý, tâm lý xã hội và có thể một phần là do khả năng tự điều chỉnh của não, các triệu chứng sa sút trí tuệ có tiền triền chậm lại hoặc thuyên giảm đôi chút. Ở những trường hợp căn nguyên có thể điều trị và được điều trị kịp thời sa sút trí tuệ có thể hồi phục gần như hoàn toàn. 

2. Điều trị sa sút trí tuệ

- Nguyên tắc chung để điều trị là tổ chức não bị các rối loạn chức năng vẫn duy trì được một khả năng hồi phục nếu được điều trị kịp thời. Do vậy, việc khám toàn diện cả lâm sàng và cận lâm sàng... để tìm các nguyên nhân gây ra sa sút trí tuệ nằm bên dưới nhằm có được một trị liệu đặc hiệu có ý nghĩa quan trọng hàng đầu.

- Cần đánh giá mức độ sa sút trí tuệ, nhất là khả năng sống độc lập của người bệnh, từ đó đưa ra một kế hoạch điều trị hợp lý. Đặc biệt chế độ chăm sóc, quản lý người bệnh tại bệnh viện, tại các nhà an dưỡng, tại cộng đồng... Đồng thời có kế hoạch giúp cho gia đình bệnh nhân trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của họ.

Cần có chế độ điều trị phù hợp để hạn chế khả năng biến chuyển của triệu chứng bệnh.

- Với các triệu chứng về nhận thức, nhất là với bệnh Alzheimer (50-60% các bệnh nhân sa sút trí tuệ), sự suy giảm lượng acetylcholin trong não được xem là một cơ chỉ chủ yếu của bệnh. 

- Đối với các rối loạn như hoang tưởng, ảo giác, trầm cảm, kích động, có thể sử dụng các thuốc an thần kinh, chống trầm cảm, giải lo âu... song cần lưu ý những hiệu quả đặc ứng do thuốc có thể xảy ra ở người già. Nhìn chung các thuốc có hoạt tính kháng cholinergic có thể gây lú lẫn, yên dịu quá mức, ở người già. Người già thường được sử dụng nhiều loại thuốc cho cả bệnh lý cơ thể kèm theo sa sút trí tuệ và thường có nhiều tác dụng không mong muốn do phản ứng chéo giữa các thuốc.

Liều lượng thuốc ở người già thường rất thấp so với người trẻ tuổi. 

- Điều trị các bệnh lý cơ thể kèm theo, vấn đề dinh dưỡng, trợ giúp các hoạt động sống hằng ngày kể cả tắm rửa, vệ sinh cá nhân đối với các bệnh nhân nặng... có ý nghĩa quan trọng, tránh các tai biến và nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh.

Thực hiện tìm kiếm lời khuyên chuyên khoa càng sớm càng tốt nếu bạn đang cảm thấy lo lắng. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng rối loạn trở nên tồi tệ hơn.

Người bệnh nên tuân thủ và nghiêm túc thực hiện kế hoạch điều trị để giúp ngăn ngừa tái phát hoặc trầm trọng hơn các triệu chứng. 

Tìm kiếm sự điều trị chuyên nghiệp từ các bác sĩ tâm lý nếu bạn có lo lắng, trầm cảm hoặc các mối quan tâm về sức khỏe tâm thần khác, để bạn có thể hình thành các kỹ năng đối phó lành mạnh. Bạn cũng có thể gọi điện trực tuyến qua ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi với Đội ngũ Bác Sĩ Ơi để được tư vấn và kê đơn thuốc từ xa.