Trẻ sốt 38 độ: Mẹo hạ sốt tại nhà cho trẻ tại nhà

 1. Trẻ bị sốt khi thân nhiệt từ 38 độ C

Bố mẹ cần hiểu về các mốc nhiệt độ bình thường của cơ thể trẻ, theo WHO nhiệt độ trẻ dao động từ 36.5 đến 37,5 độ C (đặc biệt trẻ sơ sinh có thể dao động đến gần 38 độ C), vì vậy khi thân nhiệt trẻ tới 38 độ C được định nghĩa là sốt và cần điều trị.

Nếu trẻ bị sốt cao rất có thể trẻ nhiễm khuẩn (vi khuẩn, virus hay các loại ký sinh trùng) như các bệnh đường hô hấp trên (viêm amidan, viêm tai giữa, viêm họng, viêm phổi …), nhiễm khuẩn tiêu hóa hay nhiễm khuẩn tiết niệu.

Trẻ được định nghĩa là sốt khi nhiệt độ cơ thể >=38 độ C

Bên cạnh đó thân nhiệt trẻ còn phụ thuộc vào yếu tố môi trường như thời tiết, quần áo hay vị trí đo nhiệt độ trẻ, vì vậy khi thân nhiệt trẻ tới 38 độ C khi đo ở trực tràng được định nghĩa là sốt và cần điều trị.

Cụ thể hơn trẻ chỉ thật sự bị sốt khi:

• Đo nhiệt độ trẻ ở miệng > 37,5 độ C

• Đo nhiệt độ trẻ ở nách > 37,2 độ C

• Đo nhiệt độ trẻ ở tai > 38 độ C

• Đo nhiệt độ trẻ ở hậu môn > 38 độ C

Nếu trẻ sốt =< 38,5 độ C thì có thể cơ thể trẻ còn chịu đựng được, nhưng khi nhiệt độ từ 39 đến 40 độ C hay cao hơn có thể gây rối loạn điện giải, mất nước và các biến chứng nặng như co giật, rối loạn thần kinh … một số trường hợp có thể dẫn tới hôn mê hoặc tử vong. 

Vì vậy trẻ sốt 38 độ C cần được theo dõi, xử trí đúng và kịp thời tại nhà tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. 

2. Những nguyên nhân gây sốt phổ biến ở trẻ

Trẻ sốt 38 độ thường là phản ứng của cơ thể khi các tác nhân xâm nhập vào cơ thể và kích hoạt hệ thống miễn dịch. Nguyên nhân thường gặp là do vi khuẩn và virus. Bố mẹ có thể gặp một số bệnh lý gây sốt thường gặp ở trẻ như sau: 

Trẻ mắc các bệnh lý nhiễm trùng gây sốt

Như viêm tai giữa, viêm amidan, viêm họng, sốt phan ban, nhiễm trùng tiêu hóa, nhiễm trùng tiết niệu, nhiễm trùng não… Sốt trong trường hợp này được xem như cách hệ miễn dịch phản ứng để bảo vệ cơ thể. Nếu trẻ sốt kéo dài hay có các triệu chứng nặng khác kèm theo bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám và chữa kịp thời.

Sốt sau tiêm phòng

Trẻ sốt sau tiêm phòng là phản ứng bình thường cơ thể trẻ. Dù vậy, bố mẹ cần trao đổi chi tiết hơn với bác sĩ tiêm chủng về các phản ứng sau tiêm của trẻ để phòng và đưa ra biện pháp xử trí tốt nếu cần thiết.

Trẻ sốt 38 độ sau tiêm vaccine

Điều hoà thân nhiệt

Cũng có thể do trẻ mặc nhiều quần áo, đắp chăn quá kín hay môi trường nóng sẽ khiến thân nhiệt trẻ tăng, dễ bị sốt vì khả năng điều hòa thân nhiệt trẻ nhỏ thường chưa hoàn thiện.  

Sốt do dị nguyên

Các phản ứng dị ứng các loại dị nguyên trong nhà (mạt nhà, lông chó mèo…), ngoài trời (phấn hoa…) hay dị ứng với các loại côn trùng, thức ăn, một số loại thuốc… gây trẻ sốt 38 độ trở lên ở trẻ và có thể kèm các triệu chứng khác cơ thể mà bố mẹ cần theo dõi … 

3. Trẻ sốt 38 độ liệu nguy hiểm như thế nào?

Sốt là phản ứng của cơ thể, cơ chế miễn dịch chống lại sự xâm nhập của các tác nhân gây hại. Vì khi cơ thể bị tấn công bởi các tác nhân gây hại sẽ đưa các tín hiệu lên não, não điều chỉnh thân nhiệt ngăn chặn lại tác nhân.

Vậy nên khi trẻ sốt 38 độ C nhưng vẫn ăn uống và vui chơi nhẹ nhàng tốt thì bố mẹ không nên lo lắng, khả năng cao sẽ không quá ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Một số trường hợp trẻ hoạt động mạnh khiến thân nhiệt trẻ lên tới 38 độ.

Khuyến cáo bố mẹ chỉ nên dùng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ trẻ trên 38,5 độ C

Trẻ thường sốt kéo dài 2 đến 3 ngày, bố mẹ theo dõi phân loại độ nặng nhẹ của sốt dựa vào nhiệt độ khi sốt, diễn biến các triệu chứng khác kèm theo (trẻ bất thường đường tiêu hóa, tiết niệu hay hô hấp) và đặc biệt hành vi bất thường của trẻ (nếu có) cảnh báo tình trạng nguy hiểm (như các triệu chứng tổn thương thần kinh trung ương, nhiễm khuẩn huyết hay sốc nhiễm khuẩn…)

Vì sốt là phản ứng có lợi bảo vệ cơ thể nên theo khuyến cáo bố mẹ chỉ nên dùng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ trẻ trên 38,5 độ C và theo dõi đáp ứng với thuốc. Sử dụng đúng liều lượng khuyến cáo theo tuổi và cân nặng trẻ, chú ý đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng tránh những biến chứng do thuốc có thể xảy ra và nên sử dụng thuốc dưới hướng dẫn của bác sĩ. 

4. Trẻ sốt 38 độ cần khám bác sĩ, cơ sở y tế khi nào? 

Trẻ sốt 38 độ như trên là triệu chứng phản ứng với tác nhân gây bệnh. Vì vậy, không phải trẻ sốt đều là bệnh nặng nguy hiểm, trẻ bị sốt không phải lúc nào cũng là nguy hiểm, bệnh nặng. 

Bố mẹ cần quan sát, đánh giá tình trạng sốt 38 độ trở lên kèm các dấu hiệu nặng dưới cần để ý sát xử lý tình trạng trẻ và đưa đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt:

• Trẻ sốt nhiệt độ cao > 40 độ C kèm các dấu hiệu nặng: mệt nhiều, trạng thái li bì hay đáp ứng chậm hơn so với bình thường. Trẻ sốt cao nhiều kèm nôn, đau đầu nhiều, đau bụng hay không đi ngoài được ... cần đặc biệt quan tâm vì đó là dấu hiệu của tổn thương, nhiễm nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương trẻ. Mẹ có thể tham khảo cách hạ sốt cho trẻ 40 độ. 

• Trẻ sốt 38 độ, nhiệt độ không cao nhưng có yếu tố nguy cơ mắc các bệnh dịch (sởi, sốt xuất huyết, thủy đậu …) hay vào mùa dịch cần xử trí hợp lý theo từng loại bệnh và đưa trẻ đến bệnh viện điều trị kịp thời tránh xảy ra biến chứng đáng tiếc.

• Trẻ sốt 38 độ kèm theo tổn thương da niêm mạc như sẩn đỏ, xuất hiện các vết bầm tím hay các đốm màu đỏ, loét niêm mạch miệng … gợi ý các bệnh sốt phát ban cần xử trí sớm tránh những biến chứng nguy hiểm dễ xảy ra.

Trẻ sốt 38 độ trở lên kèm tổn thương da toàn thân (nổi ban đỏ nhiều) cảnh báo dấu hiệu nguy hiểm cần đưa đến cơ sở y tế

• Trẻ có các cơn co thắt có thể do mất nước rối loạn điện giải hay bất cứ nguyên nhân nào khác. 

• Trẻ sốt kèm các dấu hiệu nặng của cơ thể như suy hô hấp (thở nhanh, khó thở nhiều hay tím …), suy tuần hoàn (mạch nhanh, huyết áp giảm ...)

• Nhiệt độ trẻ thất thường, chênh lệch nhiều so với khoảng tham chiếu (thấp dưới 35 độ C hay cao trên 40 độ).

• Một số trường hợp trẻ có sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch trước khi sốt, cần theo dõi sát và đưa đến cơ sở y tế tránh diễn biến phức tạp.

Bên cạnh đó, trong thời gian tìm hiểu và áp dụng cách điều trị trẻ tại nhà, bố mẹ có thể lịch khám nhi online tại nhà với bác sĩ nhi khoa uy tín tại các bệnh viện tuyến trung ương để được tư vấn điều trị, chăm sóc trẻ hiệu quả. 

IVIE - Bác sĩ ơi gợi ý cho bạn top bác sĩ khám nhi online uy tín dưới đây:

• Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Sỹ Đức, công tác tại bệnh viện Nhi Trung Ương;

• Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Anh Tuấn, công tác tại bệnh viện Nhi Trung Ương;

• Phó giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Bích Đào, công tác tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội;

• Bác sĩ Đàm Nhật Thanh, công tác tại bệnh viện Tai mũi họng Trung Ương;

• Cùng nhiều bác sĩ có chuyên môn cao khác

Bố mẹ tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để khám bệnh từ xa với bác sĩ

Tải app

Khám nhi online tại nhà với bác sĩ để được hướng dẫn chăm sóc trẻ đúng cách

IVIE - Bác sĩ ơi gợi ý một số địa chỉ phòng khám nhi uy tín tại Hà Nội, bố mẹ chủ động tìm hiểu và đưa con đi khám như mong muốn: 

Cùng nhiều cơ sở y tế tư nhân, công lập uy tín hàng đầu khác…

Bố mẹ có thể đặt lịch trước bằng cách gọi tổng đài 1900 3367 để được hỗ trợ đặt khám ưu tiên, không lo xếp hàng chờ đợi hoặc để lại thông tin bên dưới để được hỗ trợ.

1900 3367

5. Mẹo hạ sốt nhanh cho trẻ sốt 38 độ

Bố mẹ cần lưu ý, không phải bệnh nào cũng đầy đủ các triệu chứng của nó, vậy nên khi bị sốt, bố mẹ cần quan sát diễn biến trẻ tại nhà cẩn thận và cần đến bác sĩ để được khai thác các triệu chứng và điều trị toàn diện nhất có thể.

Khi chăm sóc tại nhà trẻ sốt 38 độ cách hạ sốt nhanh cho trẻ bố mẹ có thể tham khảo một số phương pháp sau: 

• Để trẻ nằm ở nơi yên tĩnh, thoáng mát, mặc quần áo rộng có khả năng thấm hút mồ hôi và theo dõi diễn biến thân nhiệt thường xuyên (có thể đo nhiệt độ ở hậu môn hoặc nách tầm 2 đến 3 phút, đo 1 đến 2 giờ/lần). 

• Khi nhiệt độ chưa tới 38.5 độ C chườm ấm đúng cách cơ thể trẻ đúng cách là biện pháp hạ sốt hiệu quả. Bố mẹ dùng khăn ấm, vắt khô rồi lau toàn thân trẻ (đặc biệt ở bẹn, nách, trán), thực hiện liên tục cho đến lúc nhiệt độ dưới 38 độ C, nếu thấy thân nhiệt tăng thì tiếp tục chườm ấm để giảm nhiệt độ cơ thể tránh lên cơn co giật vì nóng.

• Bố mẹ dùng thuốc hạ sốt cho trẻ khi nhiệt độ trên 38.5 độ C với uống thuốc paracetamol theo cân nặng và tuân thủ khoảng cách 4 - 6 giờ/lần uống tránh quá liều gây tác dụng phụ do thuốc.

Cho trẻ uống thuốc dưới hướng dẫn của bác sĩ

• Bổ sung thêm nước bằng cách cho trẻ uống nhiều nước hoa quả, dung dịch điện giải theo đúng liều lượng quy định (đối với trẻ>= 6 tháng đã ăn bổ sung, khi trẻ <6 tháng cho trẻ bú sữa mẹ càng nhiều càng tốt.

• Chế độ ăn uống của trẻ sốt 38 độ khoa học, đủ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho trẻ. Bố mẹ nên cho trẻ ăn đồ ăn dễ tiêu và hạn chế dầu mỡ, có thể chia nhỏ bữa ăn trẻ.

• Đảm bảo vệ sinh cho trẻ bằng các biện pháp như rửa tay thường xuyên trước, sau ăn, sau đi vệ sinh hay tắm rửa thường xuyên đúng cách để tránh các nguy cơ nhiễm trùng trẻ.

Trẻ cần hạn chế tiếp xúc với mọi người để tránh bệnh lây lan hay bội nhiễm thêm nếu tiếp xúc với người bệnh khác.

6. Các phương pháp dân gian hạ sốt cho trẻ

Một số phương pháp hạ sốt bé tại nhà bằng các biện pháp dân gian (đối với trẻ >=6 tháng đã bắt đầu ăn bổ sung), bố mẹ có thể tham khảo như:

Chườm ấm để hạ sốt cho trẻ

Đây là biện pháp tác động từ bên ngoài hiệu quả và được nhiều bố mẹ biết đến. Vì khi sốt khiến trẻ lỗ chân lông bít tắc và lưu thông kém nên chườm giúp giãn mạch máu, hạ nhiệt và giảm sốt nhanh chóng.

Bố mẹ để trẻ nằm ở phòng kín, chuẩn bị nước nóng và khăn mềm, nhúng khăn với nước ấm, vắt sạch nước lau khắp cơ thể trẻ (đặc biệt các vùng kín như trán, nách, bẹn và xung quanh hậu môn).

Dùng lá tía tô để hạ sốt cho trẻ

Bố mẹ có thể sử dụng lá tía tô để hạ sốt cho trẻ vì trong lá tía tô có thành phần giúp tăng tiết mồ hôi, giãn mạch ngoại vi để giúp hạ sốt an toàn và hiệu quả.

Giã khoảng 10 lá tía tô lấy nước cho trẻ uống, vì cơ thể trẻ sẽ tăng tiết mồ hôi nên bố mẹ cần cho trẻ mặc đồ thoáng mát và thường xuyên lau sạch cơ thể trẻ.

Sử dụng lá tía tô để hạ sốt tại nhà cho trẻ >= 6 tháng tuổi hiệu quả và an toàn

Dùng gừng tươi

Bố mẹ sử dụng gừng tươi cho trẻ khi trẻ sốt 38 độ vì gừng có tác dụng kháng khuẩn, làm ấm và an toàn giúp trẻ hạ sốt hiệu quả. Sử dụng gừng tươi, tỏi (mỗi thứ 1 củ, thái mỏng) thêm mật ong (tầm 15ml), đường phèn (20g) và muối hạt (3g) hấp cách thủy khoảng 30 phút. Sau đó lấy nước cốt (có thể bảo quản mát trong tủ lạnh) để sử dụng. 

Nếu trẻ nhỏ hơn 1 tuổi bố mẹ cho trẻ uống khoảng 3ml mỗi ngày (chia làm 2 lần uống). Với độ tuổi trẻ < 1 tuổi, bố mẹ nên sử dụng nước cốt chanh thay cho mật ong.

Nếu trẻ lớn hơn 1 tuổi bố mẹ cho trẻ uống 5ml mỗi ngày (chia làm 3 lần uống)

Dùng gừng tươi để hạ sốt cho trẻ

Dùng hành tây

Bố mẹ sử dụng hành tây thành bài thuốc dân gian cho trẻ sốt 38 độ. Vì thành phần trong hành tây hạ sốt hiệu quả, an toàn cho trẻ nhỏ (kể cả trẻ sơ sinh). 

Chuẩn bị 1 củ hành tây rửa sạch và thái mỏng, sau đó để dưới lòng bàn chân trẻ (có thể đeo tất chân cố định). Hay nướng củ hành tây sau đó bỏ vỏ, xay nhuyễn và bọc trong vải sạch để chườm ấm trẻ khoảng 15 phút (thường chườm ấm ở ngực).

Sử dụng Chanh tươi

Hay sử dụng chanh tươi vừa hạ sốt cho trẻ vừa cung cấp vitamin C trong chanh giúp trẻ tăng sức đề kháng và thải độc hiệu quả. Bố mẹ thái lát miếng chanh và đắp lên trán, sống lưng và lòng bàn tay chân trẻ trong khoảng 15 đến 20 phút (nên tránh đắp lên vết thương hở vì dễ gây rát do tính acid trong chanh). 

Sử dụng Chanh tươi để hạ sốt cho trẻ

Trẻ sốt 38 độ có thể do nhiều nguyên nhân gây nên mà IVIE - Bác sĩ ơi đã chia sẻ phía trên, bố mẹ chỉ nên dùng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ trẻ trên 38,5 độ C (dùng thuốc đúng liều lượng khuyến cáo theo tuổi và cân nặng trẻ, tránh những biến chứng do thuốc có thể xảy ra) và theo dõi nhiệt độ trẻ thường xuyên cùng các triệu chứng kèm theo để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.