Xét nghiệm công thức máu trong thăm khám và theo dõi sức khoẻ

1. Xét nghiệm công thức máu là gì? 

Trong cơ thể, máu đóng vai trò vận chuyển khí oxy và chất dinh dưỡng đến từng tế bào. Máu nhận lại khí cacbonic và các sản phẩm thải từ các chuyển hoá nội bào. Không những vậy, máu còn đảm nhận chức năng miễn dịch và đông máu. Nếu có vấn đề về máu sẽ gây ảnh hưởng tới tất cả các cơ quan khác trong cơ thể. 

Trong máu có hai thành phần chủ yếu là tế bào máu và huyết tương. Xét nghiệm công thức máu là khảo sát các loại tế bào máu về các chỉ số: số lượng, kích thước, hình thái của hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. 

Xét nghiệm công thức máu là khảo sát các loại tế bào máu về các chỉ số.

2. Ý nghĩa xét nghiệm công thức máu

Xét nghiệm công thức máu giúp bác sĩ có thể chẩn đoán về tình trạng sức khoẻ của người xét nghiệm. Hiện nay, xét nghiệm công thức máu trở thành phương pháp được sử dụng nhiều nhất đối với huyết học và y khoa. 

Ý nghĩa công thức máu giúp khảo sát các thành phần sau: 

a. Khảo sát hồng cầu

Máu có màu đỏ nhìn thấy được là do màu của chất sắt có trong hồng cầu. Đây cũng là loại tế bào máu chiếm số lượng nhiều nhất. Thông qua công thức máu, đo hàm lượng hemoglobin trong hồng cầu giúp bác sĩ nhận định bạn có bị thiếu máu hay không. Thông thường theo sinh lý, số lượng hồng cầu của nam giới sẽ nhiều hơn so với nữ giới. 

Bên cạnh đó, những thông số về kích thước, hình dạng của hồng cầu còn giúp định hướng nguyên nhân thiếu máu. Trong đó, thiếu máu hồng cầu nhỏ thường gặp nhất với nguyên nhân là thiếu máu do thiếu sắt. Đặc biệt là ở những đối tượng như: phụ nữ có thai, nữ tuổi hành kinh, trẻ em đang phát triển hay những người suy kiệt, ăn uống kém, người mắc bệnh Thalassemia, bệnh lý huyết sắc tố…

Nếu người bệnh có số lượng hồng cầu quá thấp, cơ thể thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, huyết áp thấp, nặng ngực, khó thở… Khi đó cần có chỉ định truyền máu. Trong đa số các trường hợp, truyền máu chính là truyền hồng cầu. 

.

Nếu người bệnh có số lượng hồng cầu quá thấp, cơ thể thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, huyết áp thấp, nặng ngực, khó thở.

b. Khảo sát bạch cầu

Một trong những ý nghĩa xét nghiệm công thức máu là giúp đánh giá bạch cầu có trong máu. Kích thước bạch cầu thường lớn hơn hồng cầu, đóng vai trò chủ yếu là miễn dịch cho cơ thể. Khi cơ thể có các tác nhân như vi trùng xâm nhập, chính hàng rào bảo vệ của bạch cầu phát hiện ra và nhanh chóng huy động thêm nhiều bạch cầu khác đến ổ nhiễm trùng. Bạch cầu có chức năng phóng thích các chất hoá học bên trong tế bào để tiêu diệt vi khuẩn, ngăn chặn sự lây lan và bảo vệ cơ thể. 

Đồng thời, bạch cầu cũng sẽ tạo ra các kháng thể ghi nhớ, sẵn sàng trung hoà vi khuẩn nếu cơ thể bị nhiễm tác nhân đó lặp lại. Chính vì vậy, khảo sát số lượng bạch cầu trong xét nghiệm công thức máu giúp nhận biết cơ thể có bị nhiễm trùng hay không. 

Nếu số lượng bạch cầu tăng quá cao, chứng tỏ mức độ nhiễm trùng cơ quan đang xảy ra rất dữ dội. Đôi khi bạch cầu cũng không tiêu diệt được trọn vẹn vi khuẩn, cần nhờ sự trợ giúp của kháng sinh. Ngoài ra, nếu bệnh nhân có sốt, cảm cúm, sổ mũi mà xét nghiệm không thấy bạch cầu tăng thì có thể định hướng nguyên nhân là do nhiễm siêu vi. Khi đó, không cần sử dụng kháng sinh mà bệnh có thể tự thuyên giảm sau 5 – 7 ngày. 

c. Khảo sát tiểu cầu

Cuối cùng, không thể không nhắc đến ý nghĩa xét nghiệm công thức máu là đánh giá tiểu cầu. Tiểu cầu không được xem như một tế bào mà chỉ là mảnh vỡ của một đại tế bào. Kích thước của tiểu cầu rất nhỏ, nhỏ hơn hồng cầu và bạch cầu rất nhiều lần. Tiểu cầu không mang màu sắc. Chúng tham gia vào giai đoạn đầu tiên của quá trình đông máu – đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể. 

Khi mạch máu bị tổn thương, các tiểu cầu sẽ dồn đến điểm này và bám dính với nhau để tạo thành khối nút kín vết thương, ngăn chặn diễn tiến chảy máu. Số lượng tiểu cầu phản ánh chức năng đông máu có đảm bảo được hay không, đặc biệt với những bệnh nhân cần can thiệp thủ thuật, phẫu thuật, phụ nữ sinh đẻ,… 

Số lượng tiểu cầu phản ánh chức năng đông máu có đảm bảo được hay không, đặc biệt với phụ nữ sinh đẻ.

Những người có số lượng tiểu cầu quá thấp có các biểu hiện: chảy máu khó cầm, xuất hiện các mảng bầm tự nhiên trên da, chảy máu chân răng, chảy máu trong não… Vì vậy, nếu có những dấu hiệu này, người bệnh cần làm xét nghiệm công thức máu để xem số lượng tiểu cầu.

Xét nghiệm công thức máu là một trong những xét nghiệm thường quy cơ bản nhưng quan trọng. Không thể kết luận một bệnh lý bất kỳ nào mà thiếu đi công thức máu. Chính vì thế, ý nghĩa xét nghiệm công thức máu là vô cùng lớn. Xét nghiệm có thể làm riêng lẻ hoặc thực hiện trong tất cả các gói thăm khám sức khỏe tổng quát… Để bảo vệ sức khoẻ của mình và phát hiện kịp thời các bệnh lý, bạn và người thân nên chủ động kiểm tra sức khoẻ 6 tháng/lần. 

Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích về ý nghĩa xét nghiệm công thức máu. Mọi thông tin cần tư vấn, đặt lịch khám – xét nghiệm với các bệnh viện, cơ sở y tế, vui lòng liên hệ IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ tốt nhất.