Đái tháo đường tuýp 2 có di truyền không?

1. Đái tháo đường là gì?

Đái tháo đường tuýp 2 hay tiểu đường, là một bệnh mãn tính với biểu hiện lượng đường trong máu của bạn luôn cao hơn mức bình thường do cơ thể của bạn bị thiếu hụt hoặc đề kháng với insulin, dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường trong máu.

Đái tháo đường là gì?

2. Bệnh đái tháo đường tuýp 2 có di truyền không?

a. Bệnh đái tháo đường tuýp 2 có liên quan đến tiền sử gia đình

Không phải ai có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường loại 2 cũng sẽ mắc bệnh, nhưng bạn có nhiều khả năng mắc bệnh nếu cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh này. Tuy nhiên, khó tách biệt yếu tố gia đình với môi trường vì môi trường có thể bị ảnh hưởng bởi các thành viên trong gia đình. Ví dụ, cha mẹ có thói quen ăn uống nhiều tinh bột, ăn ngọt… thì những đứa con trong gia đình cũng có thể hình thành thói quen tương tự. 

b. Các đột biến gen liên quan đến bệnh đái tháo đường tuýp 2

Một số nghiên cứu trên các cặp song sinh cho thấy rằng bệnh đái tháo đường tuýp 2 có liên quan đến di truyền. Cho đến nay, nhiều đột biến đã được chứng minh là có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh này.

Bệnh đái tháo đường tuýp 2 có liên quan đến tiền sử gia đình

Những đột biến gen này có thể tương tác với môi trường và làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Không phải ai mang đột biến gen cũng mắc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, nhiều người mắc bệnh tiểu đường có một hoặc nhiều đột biến này. Mỗi đột biến riêng lẻ đóng vai trò không lớn, tuy nhiên nguy cơ tăng khi số lượng đột biến tăng lên.

Nói chung, đột biến trong bất kỳ gen nào liên quan đến việc kiểm soát nồng độ đường đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, có thể kể đến:

• TCF7L2, ảnh hưởng đến bài tiết insulin và sản xuất glucose
• ABCC8, giúp điều chỉnh insulin
• CAPN10, có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh ở người Mỹ gốc Mexico
• GLUT2, giúp glucose di chuyển vào tế bào tuỵ 
• GCGR, một hormon glucagon tham gia vào quá trình điều chỉnh glucose

Ngoài ra, gen còn đóng vai trò quan trọng trong thừa cân, béo phì - một yếu tố nguy cơ cao của đái tháo đường.

Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám di truyền tại các bệnh viện tuyến trung ương, phòng khám uy tín và xét nghiệm tại nhà hoặc Tải ứng dụng Bác sĩ ơi - IVIE - Bác sĩ ơi để xem thông tin các CSYT và đặt lịch chủ động hơn!

1900 3367

3. Tôi có nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2 khi nào?

Nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2

Khả năng mắc đái tháo đường tuýp 2 phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bạn có nhiều nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2, nếu bạn:

• Bị tiền đái tháo đường 
• Có nhiều đột biến gen liên quan đến bệnh đái tháo đường tuýp 2
• Có tiền sử gia đình mắc bệnh đái tháo đường
• Tăng huyết áp
• 45 tuổi trở lên
• Thừa cân 
• Hoạt động thể lực ít hơn 3 lần một tuần
• Bị tiểu đường thai kỳ (tiểu đường khi mang thai)
• HDL (hay "cholesterol tốt") thấp, có triglycerid, LDL cao  
• Rối loạn lo âu, trầm cảm 
• Có bệnh lý tim mạch hoặc đột quỵ 
• Mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)

Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy bệnh đái tháo đường tuýp 2 xảy ra thường xuyên hơn ở người gốc Tây Ban Nha, người Mỹ gốc Phi và người Mỹ gốc Á so với các nhóm dân tộc khác. 

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các bệnh lý di truyền khác để phòng tránh những biến chứng có thể xảy ra, ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân.

Có bệnh lý tim mạch hoặc đột quỵ: yếu tố nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ tuýp 2.

4. Phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2

Phòng ngừa đái tháo đường tuýp 2 như thế nào?

Sự tương tác giữa di truyền và môi trường gây khó khăn cho việc xác định nguyên nhân chính xác của bệnh đái tháo đường tuýp 2. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là không thể giảm nguy cơ thông qua việc thay đổi lối sống.

Nghiên cứu DIADEM năm 2020 trên những người mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, cho thấy rằng giảm cân và tăng hoạt động thể lực có thể ngăn ngừa hoặc đảo ngược sớm bệnh. Nồng độ glucose trong máu trở lại mức bình thường trong một số trường hợp và giảm ở hầu hết những người tham gia. Nhiều nghiên cứu khác cũng đã báo cáo kết quả tương tự.

Dưới đây là một số điều bạn có thể bắt đầu ngay hôm nay để giảm nguy cơ mắc đái tháo đường tuýp 2:

• Bắt đầu một chương trình tập thể dục
• Từ từ thêm hoạt động thể lực vào thói quen sinh hoạt hàng ngày. Ví dụ: đi cầu thang bộ thay vì thang máy hoặc đỗ xe xa lối vào tòa nhà hơn.  Khi đã sẵn sàng, bạn có thể bắt đầu thêm các bài tập thể lực ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Lên kế hoạch bữa ăn cân bằng với đầy đủ dinh dưỡng
• Tự nấu và lên kế hoạch ăn uống hàng tuần bao gồm các món ăn cho mỗi bữa ăn. Bữa ăn nên đảm bảo đầy đủ các thành phần tinh bột, chất xơ, protein, vitamin, khoáng chất với tỷ lệ cân đối. 
• Khám sức khoẻ định kì

Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ

Bạn nên kiểm tra sức khoẻ định kì với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, khám và làm những xét nghiệm phù hợp. Xét nghiệm có thể phát hiện sớm các bất thường về lượng đường trong máu hoặc xác định một số yếu tố nguy cơ bệnh đái tháo đường tuýp 2. 

IVIE - Bác sĩ ơi - Nền tảng đặt lịch tư vấn y tế từ xa hàng đầu tại Việt Nam, giúp kết nối người bệnh với hệ thống bệnh viện tuyến trung ương, Bệnh viện tư hàng đầu, phòng khám uy tín trên cả nước. Để đặt lịch khám ưu tiên tại cơ sở gần nhất, đặt hẹn với bác sĩ theo yêu cầu hoặc đặt lịch xét nghiệm tại nhà, bạn có thể liên hệ tới IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ.

1900 3367

Thông tin trên IVIE - Bác Sĩ Ơi và các trang liên kết không thay thế cho lời khuyên y tế, chẩn đoán hoặc điều trị từ các chuyên gia y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên tư vấn với dược sĩ hoặc bác sĩ về bất kỳ sản phẩm nào bạn đang sử dụng hoặc dự định sử dụng. Công ty TNHH 1 thành viên ISOFHCARE không chịu trách nhiệm cho bất kỳ thông tin nào chưa chính xác hoặc việc sử dụng sản phẩm mà không có sự tư vấn của bác sĩ, chỉ dựa trên thông tin từ chúng tôi.